Ο Νίκος Ορφανός στο ελculture.gr

Τον ηθοποιό Νίκο Ορφανό δεν τον έχω συνδυάσει ούτε με διαφημίσεις ούτε με σήριαλ, γιατί αποφεύγω επιμελώς την τηλεόραση. Πέρα από τις θεατρικές του δουλειές, τον έχω γνωρίσει κυρίως μέσα από τα κείμενά του στο Διαδίκτυο. Με το που συναντιόμαστε, με βομβαρδίζει με ένα σωρό ερωτήσεις και φοβάμαι (γιατί προτιμώ κι εγώ να ρωτάω…) μην αντιστραφούν οι ρόλοι. Και τελικά όσο μιλάμε, καταλαβαίνω ότι δεν του αρέσει να προκαλεί, όπως είχα την εντύπωση από τα γραπτά του, αλλά έχει την ειλικρινή διάθεση για γνώση, εκφράζοντας με αμεσότητα αυτή την αφιλτράριστη περιέργεια της παιδικής μας ηλικίας, για την οποία θα μιλήσει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών  στη διοργάνωση του TEDx Academy Athens στις 28 Σεπτεμβρίου 2013.

ελc: Πώς έγινες μέλος αυτής της ενδιαφέρουσας κοινωνίας του TEDx;
Νίκος Ορφανός: Όταν κοιτάς τη δουλειά σου κι αυτή εξελίσσεσαι, ελκύεις καταστάσεις, τα πράγματα γίνονται απλά. Ήξερα το TEDx, ήρθαμε σε επαφή, με έπεισαν και το έκανα. Εμπιστεύομαι την εμπιστοσύνη των ανθρώπων, την  ανταποδίδω. Η παρουσία μου θα είναι ένα είδος stand up comedy, αγγίζοντας έτσι το καλλιτεχνικό μέρος της διοργάνωσης. Η πορεία μου ίσως μπορεί να εμπνεύσει κάποιους που παλεύουν μόνοι τους σε αυτή την άθλια ελληνική κοινωνία…

ελc: Εσύ αισθάνεσαι ότι παλεύεις μόνος;
Ν.Ο.: Ναι. Αν αφοσιώνεσαι στη δουλειά, χωρίς να αναλώνεσαι διαρκώς σε παρέες και νταραβέρια, ο δρόμος αναπόφευκτα σε οδηγεί στη λεωφόρο της μοναξιάς. Δεν υπάρχει δυσκολότερο από το να είσαι αυτοδημιούργητος χωρίς να ανήκεις στις κλίκες. Οι παρέες αντί να φτιάχνουν ιστορίες, που ‘λεγε κι ο Σαββόπουλος, το ‘ριξαν στις κλίκες και στις μάσες. Το να είσαι αυτόνομος είναι μια πραγματικά αναρχική πράξη, δεν μπορεί κανείς να σε κατατάξει κάπου. Στη δε ελληνική κοινωνία, που επιβραβεύει αυτό που λες ότι είσαι, είσαι παρείσακτος.

ελc: Στο χώρο σου μπορείς να μείνεις έξω από τις κλίκες;
Ν.Ο.: Τι σημαίνει κλίκα; Είναι αυτό που τροφοδοτεί το ναρκισισμό σου. Για μένα που θέλω την ποιότητα στη δουλειά μου, αυτό δε με ενδιαφέρει, είναι χάσιμο χρόνου. Δεν έχω πολλές σχέσεις με το καλλιτεχνικό σινάφι, παραμένω εκεί όσο κάνω μια συγκεκριμένη δουλειά. Πιστεύω στον Ντίλαν που έλεγε «Επειδή σας αρέσω, δε σημαίνει ότι σας έχω και υποχρέωση».

ελc: Στο TEDx λες ότι θα προσπαθήσεις «να διατρανώσεις γιατί το να προσπαθείς να γίνεις κάποιος που εκτιμάς είναι ο βασικός λόγος για να ζεις». Φαντάζομαι ότι εννοείς την εσωτερική εξέλιξη, όχι ένα εξωτερικό πρότυπο.
Ν.Ο.: Εννοώ αυτό που λένε στην ψυχολογία «Αν σε γνώριζες, θα ήθελες να σε έχεις φίλο, θα σε εμπιστευόσουν;» Χρειάζεται να βρω τον εαυτό μου, να έχω μια άποψη για τη ζωή, ώστε να έχω κριτήριο επιλογών για όλα. Κι έτσι ο χαρακτήρας που έχεις πλάσει θα σε ανατροφοδοτεί με αυτοεκτίμηση και θα σε στηρίζει σε κάθε αναποδιά, γιατί η ζωή έχει πολλά γυρίσματα. Η σταθερότερη σταθερά στη ζωή μας είμαστε εμείς οι ίδιοι. Η πολιτική, η πίστη κ.τ.λ. δεν είναι τόσο δυνατά όσο εμείς. Οι περισσότεροι όμως δεν ξέρουν να ζουν, απλά υπάρχουν.

ελc: Και η παιδικότητα, γραμμένη μάλιστα με Π κεφαλαίο, στην οποία λες ότι θες να φτάσεις;
Ν.Ο.: Ξέρεις, τον Μικρό Πρίγκιπα ο Εξυπερύ έγραψε ότι τον αφιερώνει σε ένα φίλο του, ή μάλλον στο παιδί που κάποτε υπήρξε αυτός ο φίλος του. Η παιδικότητα είναι το βλέμμα που είχαμε πριν μπούμε στον κόσμο των ενηλίκων και δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Η παιδικότητα είναι να είσαι κυριολεκτικώς σε κάποια πράγματα και να εκφράζεις απορίες. Αυτός είναι ο πρώτος άξονας που οδηγεί στην αέναη γνώση. Εγώ το κάνω αμέσως με τους ανθρώπους, θέλω να ξέρω με ποιους έχω να κάνω, να καταλάβω κάποια πράγματα για το χαρακτήρα τους. Η παιδικότητα είναι να μην ξεχνάς ότι πολλά στην καθημερινότητα είναι παιχνίδι. Να μην ξεχνάς να κάνεις χιούμορ με ο,τιδήποτε. Είναι ένα διαβατήριο διαρκούς ανανέωσης. Είναι απελευθερωτικό να μην έχεις την αίσθηση της κοινωνικής κριτικής.

ελc: Πώς μετά τη Φιλοσοφική στράφηκες στο θέατρο;
Ν.Ο.: Όταν κάναμε τα χαρτιά μας για τις Πανελλαδικές, μας έδιναν ένα μηχανογραφικό σαν κατάλογο εστιατορίου. Τι θα πάρετε; Διάλεξα την ψυχολογία που τρωγόταν, αλλά όταν πήγα, είδα ότι δεν τρωγόταν. Μ’ έπιασε κατάθλιψη στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Διάλεγες την ψυχολογία κι έβγαινες φιλόλογος απροσδιορίστου αντικειμένου. Αντιλαμβανόμουν όμως ότι ήθελα μια δουλειά που θα την απολάμβανα, που δε θα ήταν χαμένος χρόνος. Κι ενώ αγαπώ πολύ τη μουσική, τα βιβλία και το σινεμά, αλλά με το θέατρο είχα ασχοληθεί ελάχιστα, αποφάσισα -με ενδοσκόπηση και τρόμο!- να διαλέξω αυτόν το δρόμο.

ελc: Και ήταν δύσκολος αυτός ο δρόμος;
Ν.Ο.: Απ’ το πρώτο έτος του Θεάτρου Τέχνης έπαιξα στο Υπόγειο. Έφαγα δηλαδή γερή κλωτσιά κι έπεσα με τα μούτρα στη θάλασσα. Στο θέατρο όμως βρήκα κόσμο που μ’ έκανε τελικά να νιώθω λιγότερο μόνος και να βρω τον πραγματικό μου εαυτό. Έναν τομέα δηλαδή όπου ήμουν πραγματικά καλός, γιατί μέχρι τότε ήμουν μετρίως μέτριος και πάντα μετρημένος, που λέει και το τραγούδι… Το θέατρο είναι η σπουδαιότερη διδασκαλία όλων και ωφελείσαι πάντα απ’ αυτό. Εφόσον βέβαια δε μείνεις στο ναρκισισμό και αποφασίσεις να αντιμετωπίσεις τον εαυτό σου και τις ερεβώδεις πλευρές του. Η αναπηρία της εκπαίδευσης είναι ότι δεν έχει το θέατρο στο πρόγραμμά της, ενώ έχει, ας πούμε, τα θρησκευτικά.

ελc: Πιστεύεις ότι η επιτυχία σου στην τηλεόραση σου έχει κολλήσει, ας πούμε, μια συγκεκριμένη ταμπέλα;
Ν.Ο.: Η τηλεόραση σε διαδίδει, είναι το μεγαλύτερο μέσο, εικόνα και μόνο εικόνα. Την τελευταία εικοσαετία έχτισα μια καλλιτεχνική παρουσία, αλλά με τρεις διαφημιστικές καμπάνιες στην τηλεόραση έκανα αστραπιαίες διαδόσεις. Είναι κάτι που πρέπει να χειριστείς. Ιδίως πέρυσι με τον «Κίτσο» της Vodafone με έμαθαν αυτοί που δε με είχαν δει αλλού, γιατί δεν πηγαίνουν στο θέατρο, σινεμά κ.λπ. Οι υπόλοιποι ξαναθυμήθηκαν απλά τη δουλειά μου. Όχι, δε στιγματίζομαι εύκολα, γιατί κάνω πολλά πράγματα.

ελc: Κι έτσι δεν ανήκεις κάπου, όπως έλεγες παραπάνω για τις πραγματικά αναρχικές πράξεις!
Ν.Ο.: Δεν είμαι εύκολα κατατάξιμος, γιατί κάνω πολλά πράγματα. Αυτό έχει το κακό ότι ο άλλος σε βλέπει και δεν ξέρει τι να σε κάνει, τα κάνεις όλα μεν, αλλά δεν είναι κι απολύτως σίγουρος. Αυτό το μειονέκτημα προσπαθώ να το κάνω πλεονέκτημα, να το τραβήξω στ’ άκρα. Είναι και που βαριέμαι εύκολα και θέλω ν’ αλλάζω, αλλά θέλω και ν’ αποδείξω ότι τα καταφέρνω σε πολλά.

ελc: Με το γράψιμο πώς ξεκίνησες;
Ν.Ο.: Με ξεκίνησαν! Ανέβαζα σημειωματάκια στο facebook, κυρίως έγραφα ιστοριούλες προλογίζοντας τα τρέιλερ της σειράς «Το νησί», όπου έπαιζα τότε, ουσιαστικά διακωμωδώντας την, κάτι που άρεσε πολύ στον κόσμο. Κάποια στιγμή είχα κάνει αίτηση στον Οργανισμό Εργατικής Εστίας για ένα δάνειο που το ενέκριναν, αλλά δεν το έδωσαν, γιατί ο οργανισμός έκλεισε. Οι εργαζόμενοι όμως έμειναν μέσα και πληρώνονταν κανονικά για ακόμα ενάμιση χρόνο. Έγραψα λοιπόν, ως αναγνώστης στο protagon.gr, ένα οργισμένο άρθρο που αφορούσε εκείνους που κάθονταν έτσι ανενεργοί μέσα. Μετά έγραψα κι άλλα δύο άρθρα κι έτσι σιγά σιγά έγινα συνεργάτης σε αυτή την κολεκτίβα.

ελc: Στα κείμενά σου δείχνεις πολύ θυμωμένος με την πολιτική, τη σημερινή αλλά κι αυτή των προηγούμενων χρόνων…
Ν.Ο.: Είμαι θυμωμένος, αλλά θεωρώ ότι φταίει πολύ η γενιά των παππούδων μας, που σφάχτηκαν στον εμφύλιο και τα βρήκαν στη μετεμφυλιακή Ελλάδα. Τα παιδιά τους έζησαν κατά τι καλύτερα και ήθελαν για τα δικά τους παιδιά αυτή την περίφημη θέση στο δημόσιο. Κι εμείς, τα παιδιά τους, πράγματι το κυνηγήσαμε. Διαδοχικά η πορεία αυτή μας οδήγησε σε πλήρη παρακμή. Ο ξεπεσμός της ελληνικής κοινωνίας είναι ότι δεν έχει ηθική και δεν κατακρίνει την κλεψιά. Ή μάλλον κατακρίνει τον κλέφτη που συλλαμβάνεται και σέβεται τον κλέφτη που τη σκαπουλάρει. Και στην ηθική μας, λοιπόν, όπως και στους νόμους μας, έχουμε παραθυράκια. Ή όπως λένε και οι Green Day: «Born and raised by hypocrites»!

Ο Νίκος Ορφανός είναι ομιλητής στο TEDx Academy Athens στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 28 Σεπτεμβρίου 2013.