Kείμενο: Τώνια Καράογλου
Μια πολύ βιαστική -επιπόλαια, ίσως- απάντηση στο ερώτημα αν ενδιαφέρει τους Έλληνες θεατές ο μονόλογος μιας πυγμάχου από το Λονδίνο θα ήταν «όχι». Το «Bitch boxer», όμως, της Charlotte Josephine δεν είναι ένας μονόλογος για το μποξ, ούτε καν για τον αγώνα μιας νεαρής αθλήτριας να αγγίξει το όνειρο: τη συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012. Μια αφορμή είναι· για την εξομολόγηση μιας κοπέλας που κρύβει πίσω από την αγριάδα την ευαίσθητη ψυχή των εικοσιενός χρόνων της· που έχει μάθει να αγωνίζεται με νύχια και με δόντια βάζοντάς τα με υπαρκτούς και ανύπαρκτους εχθρούς, αλλά και να ζει σαν κορίτσι της ηλικίας της· που μεγάλωσε τη μισή της ζωή σε μια διαλυμένη οικογένεια και τώρα καλείται να αντιμετωπίσει το θάνατο του πολυαγαπημένου της συμμάχου, του μπαμπά της· που πρωτοερωτεύεται και πέφτει σε άγνωστα νερά, κάνοντάς τα θάλασσα μέχρι να μάθει τους κανόνες αυτού του παιχνιδιού· που τα αντιμετωπίζει όλα με χιούμορ και αυτοσαρκασμό – ενίοτε και με τον τσαμπουκά που κρύβουν οι γροθιές της· και που, απλώς, τυχαίνει να είναι μποξέρ και το θέλει πολύ, αυτή τη φορά που η γυναικεία πυγμαχία συμμετέχει στους Ολυμπιακούς αγώνες -αυτούς που θα γίνουν φέτος σχεδόν δίπλα στο σπίτι της στο ανατολικό Λονδίνο-, το θέλει πολύ να βρίσκεται εκεί.
Αυτομάτως, η απόφαση του Γιώργου Οικονόμου να συστήσει το έργο (και της Δάφνης Οικονόμου που το μετέφρασε) στο ελληνικό κοινό (ήδη από τις αρχές της σεζόν – τώρα η παράσταση επαναλαμβάνεται, δικαιώνοντας το εγχείρημα) μάς χάρισε κάτι που είχαμε καιρό να δούμε: ένα δείγμα απολύτως σύγχρονης ξένης δραματουργίας (το έργο βραβεύτηκε στο Fringe Festival το 2013), που δεν έχει ως βασικό προσανατολισμό το πολιτικό σχόλιο. Αν το καλοσκεφτεί κανείς, πόσα τέτοια έργα έχουμε δει τα τελευταία χρόνια; Χωρίς να στηρίζομαι επακριβώς σε στοιχεία και αριθμούς, πάντως σε γενικές γραμμές οι επιλογές που συνθέτουν το σύγχρονο ρεπερτόριο αφορούν κατά κύριο λόγο είτε στους κλασικούς -συνήθως αναθεωρημένους-, είτε στην επινοημένη δραματουργία, είτε στα αυστηρώς πολιτικά κείμενα, οι περισσότερες σε μια προσπάθεια να μιλήσουν για (και να συνομιλήσουν με) το «τώρα».
Όχι ότι το «Bitch boxer» είναι ένα απροβλημάτιστο «εργάκι». Η κοινωνική διάσταση είναι δεμένη στο δραματουργικό του υπόβαθρο, ακόμη κι αν έχει κωμικό μανδύα, ακόμη κι αν έχει happy end. Η υποβαθμισμένη συνοικία του ανατολικού Λονδίνου όπου κατοικεί η Chloe, η διαλυμένη της οικογένεια, η οργή της που κάπου έπρεπε να εκτονωθεί (και εκτονώθηκε στο μποξ), η ελπίδα για ένα διαφορετικό, καλύτερο μέλλον, ο αυτοπροσδιορισμός της ως γυναίκα και ως γυναίκα μποξέρ, είναι οι σκαλωσιές πάνω στις οποίες στηρίζεται το έργο. Έχει αποδειχθεί, άλλωστε, πως οι Άγγλοι το ξέρουν καλά αυτό το είδος· σε μια ενδεχόμενη κινηματογραφική αντιπαραβολή, το «Bitch boxer» θα μπορούσε να είναι η θηλυκή εκδοχή του «Billy Elliot» – κι ας μην αντιμετωπίζει η Chloe την ίδια προκατάληψη με τον Billy, κι ας μην κλυδωνίζεται πια η βρετανική κοινωνία από τον μεγάλο εργατικό αγώνα των ανθρακωρύχων. Όμως πολιτικό έργο με τη στενή έννοια του όρου δεν είναι -παρά μόνο όσο πολιτικά είναι όλα τα έργα που αφορούν την ανθρώπινη ύπαρξη και δη μέσα σε δεδομένες κοινωνικές, φυλετικές, οικονομικές συνθήκες- κι ας το χαρακτηρίζει έτσι ο σκηνοθέτης.
Στην παράσταση, λογικά, το βάρος έπεσε πάνω στην ηθοποιό· η σκηνοθεσία ήταν εκεί για να την καθοδηγήσει στις σωματικές και συναισθηματικές διακυμάνσεις της ηρωίδας, που πότε με έντονη ενέργεια και πότε με ηρεμία, πότε με σαρκασμό, τσαμπουκά ή με τρυφερότητα, ακροβατούσε στις διαρκείς εναλλαγές θέματος συζήτησης και ψυχικής διάθεσης. Η Ελίνα Ρίζου στο ρόλο της Chloe προτάθηκε φέτος για το βραβείο Μελίνας Μερκούρη· όχι άδικα. Ο ρόλος της, πέραν των απαιτήσεων που θέτει η μονολογική φόρμα, απαίτησε τη σκληρή, προφανώς, προπόνησή της, ώστε να προσεγγίσει και σωματικά το ρόλο της νεαρής πυγμάχου. Η ενέργειά της στη σκηνή ήταν, πράγματι, ακατάπαυστη – ακόμη κι όταν χρειάστηκε να μονολογεί πηδώντας σχοινάκι!· αντίθετα, φαίνεται να τη δυσκόλεψε περισσότερο η προσέγγιση της «(ψευτο)μαγκιόρικης», «τραχιάς» πλευράς της νεαρής Λονδρέζας που την πωρώνει το μποξ, αφού, σε εκείνες της στιγμές, η ερμηνεία της (μου) φάνηκε βεβιασμένη, σαν να φανέρωνε την προσπάθειά της. Σαφώς καλύτερη, όμως, στους χαμηλούς και στους κωμικούς τόνους, κατέκτησε τελικά τη σκηνή και, όπως ακριβώς στον κρίσιμο αγώνα η ηρωίδα της, κέρδισε την παράσταση με μερικές μόνο απώλειες στα σημεία.
—
Info: Το έργο της Charlotte Josephine σε σκηνοθεσία Γιώργου Οικονόμου, επαναλαμβάνεται στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης έως και την 1η Ιουλίου
