O σκηνοθέτης Μάνος Αρβανιτάκης μάς μιλάει για το 48 hours Film Project Festival

1. Πώς αποφάσισες να λάβεις μέρος στο 48 hours Film Project Festival;

Γιατί έχει πλάκα. Κάνεις ό,τι θες χωρίς λεφτά. Στη ταινία μικρού μήκους μου που έπρεπε να διαχειριστώ ένα κεφάλαιο και μια επιχορήγηση έκανα κάποιους συμβιβασμούς, πράγμα που δεν είναι κακό. Πάντα κάνεις κάποιους συμβιβασμούς. Το κλίμα  επίσης  κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων γενικά είναι θετικό, χωρίς πολλές εντάσεις, γιατί όλοι βρίσκονται εκεί επειδή γουστάρουν. Μάλιστα ήρθαν και άτομα που εγώ δεν ήξερα και βοήθησαν.
Εμείς κάναμε μια οικολογική ταινία, λάβαμε μέρος στο Go green. Είμαι αρκετά ευαισθητοποιημένος σε σχέση με την οικολογία , είμαι δέκα χρόνια χορτοφάγος και αυτό με κινητοποίησε να πάρω μέρος. Επίσης οι Κάννες ήταν ένα σημαντικό δέλεαρ. Συν ότι είχα λάβει και πέρσι μέρος με τον Θανάση τον Τότσικα, αλλά δεν καταφέραμε να  ολοκληρώσουμε την ταινία. Φέτος ήθελα να προλάβω, ήταν  ένα στοίχημα…
Πέρσι μας έτυχε μιούζικαλ ή western κι εμείς κάναμε τελικά ένα musical western, είχε πλάκα, αλλά δεν ήμουν πολύ ικανοποιημένος.  Άσε που δεν προλάβαμε. Τα γυρίσματα τα προλάβαμε, αλλά δεν προλάβαμε το μοντάζ. Είναι σημαντικό το μοντάζ και το γύρισμα να γίνονται παράλληλα Ήταν όμως ωραία εμπειρία, με ένα κλίμα παρέας. Νομίζω ότι αν το ξανακάνεις το κάνεις μόνο για την παρέα.

2. Πώς δουλέψατε φέτος;

Κάναμε μια ομάδα και μια μέρα πριν συναντηθήκαμε και ρίξαμε προτάσεις για οικολογικά θέματα. Τέθηκε και η ιδέα της ηχητικής οικολογίας για τη μουσική επένδυση- είναι ένα κίνημα που καταγράφει τους ήχους σε διάφορα περιβάλλοντα με στόχο να λειτουργήσουν αυτές οι εγγραφές ως παρακαταθήκη και ιστορικό ντοκουμέντο για το μέλλον. Σκεφτόμασταν τι θα κάναμε και μια ηθοποιός της ταινίας έριξε την ιδέα για τις ταράτσες που έχουν γίνει δάσος. Εξελίξαμε αυτή την ιδέα, πώς θα τη χειριζόμασταν αν μας τύχαινε το δάσος. Τελικά μας έτυχε ως θέμα το «Save the sea» και βασιστήκαμε σε αυτή την ιδέα. Συνέβησαν  βέβαια πολλές ατυχίες, δεν μας έβρισκε το βαν και χάσαμε μια δυο ώρες που είναι πάρα πολύ. Ξεκινήσαμε τελικά εννιά η ώρα το πρωί, ψάξαμε να βρούμε άμμο θαλάσσης – η κοπέλα που είχε το σπίτι δεν ήθελε την άμμο- ψάχναμε σακούλες να στρώσουμε κάτω (γέλια). Συν οι πολύ κακές καιρικές συνθήκες, είχε εννιά βαθμούς. Ο ηθοποιοί έπαθαν κρυοπαγήματα και  τα μισά γυρίσματα έγιναν αναγκαστικά με βροχή, πράγμα που σε πάει πολύ πίσω. Πάντα τυχαίνει κάτι στο γύρισμα που δεν είναι ακριβώς όπως το θες, αλλά αυτό δεν είναι πάντα αρνητικό, μπορεί να είναι και για καλό τελικά.
 Αυτή  φορά πάντως κατάφερα να κοιμηθώ και 2 ώρες, την προηγούμενη φορά δεν κοιμήθηκα καθόλου.

3. Είναι αγχωτική αυτή η διαδικασία;

 Όχι. Θα είμαι πολύ ειλικρινής, δεν αγχώθηκα, γιατί δεν έχεις να χάσεις και τίποτα τίποτα. Είναι μια επιβράβευση να τελειώσει η ταινία, αλλά και πέρσι που δεν προλάβαμε δεν τα βάψαμε και μαύρα. Δεν έχεις κόστος, ούτε οικονομικό ούτε προσωπικό. Δεν έχεις επενδύσει πολύ χρόνο στο όλο πρότζεκτ. Άσε που δε διακυβεύεται και τίποτα επαγγελματικά. Αν, ας πούμε, δεν τελειώσεις ένα διαφημιστικό μέσα στους χρόνους, δε θα ξαναβρείς δουλειά, ενώ εδώ δεν έχεις τέτοια άγχη. Επιπλέον εγώ δεν είμαι  αγχωτικός. Ειδικά στο γύρισμα. Όσο περνούν τα χρόνια αγχώνομαι κάπως περισσότερο. Υπάρχει, νομίζω, ο θεός του σινεμά, που  βοηθάει και τελικά όλα κάπως γίνονται. Πολύ αγχωτική ήταν η διαδικασία  βράβευσης που γίνεται με countdown, δηλαδή  πρώτα βγαίνει η 15η κατά σειρά ταινία και πάει λέγοντας, πράγμα που σε αγχώνει πάρα πολύ. Τα παιδιά το απόλαυσαν αυτό, αλλά εγώ καθόλου. Σε κάτι τέτοια με πιάνει άγχος. Γιατί έλεγα : «Καλά,τώρα ή είμαι πρώτος ή δεν είμαι καν στις 15». Αυτό μου έκοψε τα πόδια.

4. Σε βοήθησε αυτό το φεστιβάλ;

Ναι, προέκυψαν δουλειές από αυτό. Γιατί όλοι ζητούν να μπορείς να κάνεις έξυπνα πράγματα σε λίγο χρόνο.  Ξέρεις, αυτό το φεστιβάλ είναι πολύ ταιριαστό με  την εποχή μας που ζητούμενο της είναι η ταχύτητα.

5. Υπάρχει όμως και ένας αντίλογος σε σχέση με τους γρήγορούς ρυθμούς. Και πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι πάρα πολύ θέμα τύχης η επιτυχία μιας ταινίας.

Ναι, η αλήθεια είναι ότι πάντα κάνεις κάτι λιγότερο από αυτό που μπορείς λόγω χρόνου. Δεν υπάρχει περιθώριο  να επεξεργαστείς κάποια πράγματα. Αλλά κρίνεις το αποτέλεσμα βάσει των δεδομένων συνθηκών. Επίσης μπορεί να προτιμάς κάποιο  θέμα περισσότερο από ένα άλλο, αλλά ένας σκηνοθέτης θα έπρεπε να ξέρει να κάνει κάθε είδος. Δεν μπορεί να ασχολείσαι με το σινεμά και να μη σου αρέσει το δράμα, ή η κωμωδία. Σίγουρα παίζει ρόλο και η τύχη, όχι όμως καθοριστικό. Ακόμα και με το μιούζικαλ που μας έπεσε πέρσι που δεν έχω σχέση με το είδος, δε με χάλασε, το έκανα. Πέρασα πολύ καλά, γέλασα, κουράστηκα…  Ωραία ήταν.

6. Τι θα άλλαζες στην ταινία;

Μάλλον τα ίδια θα έκανα. Ένα πράγμα που δε μου αρέσει είναι ότι  έχει  ήλιο, βροχή και μετά πάλι ήλιο. Βέβαια στην τέχνη μπορείς να δικαιολογήσεις τα πάντα, κάποιος μου είπε ότι όταν έχει βροχή είναι μια μαύρη στιγμή της παρέας… Αλλά αν ήταν στο χέρι μου θα το έκανα όλο με λιακάδα, γιατί ήθελα αυτή την αντίθεση. Αλλά μάλλον αυτή την ιδέα δε θα τη δούλευα να την κάνω μια κανονική ταινία. Δε θα έκανα αυτό το σενάριο. Μπορεί να έπαιρνα αυτή την ιδέα πιθανόν, αλλά θα δούλευα  με τελείως διαφορετική δομή. Θα εξέλισσα  περισσότερο τους χαρακτήρες και τους διαλόγους, που ήταν σε μεγάλο μέρος αυτοσχεδιαστικοί. Και τέλος θα έχτιζα καλύτερα το κομμάτι με την ακτιβίστρια, που ήταν από τα αναγκαστικά στοιχεία και έγινε λίγο βεβιασμένα. Γενικά άρεσε η ταινία. Μόνο ένας  είχε κάποιες ενστάσεις που είχα κι εγώ, αλλά λέω ότι δεν μπορούσε λόγω συνθηκών να γίνει κάτι διαφορετικό.

7. Αυτός ο θεσμός αποδεικνύει ότι μπορεί να γίνουν ταινίες  χωρίς λεφτά;

 Πιστεύω ότι το σινεμά χρειάζεται λεφτά. Ναι, μπορούν γίνουν  ταινίες χωρίς κεφάλαιο, αλλά γίνονται καλύτερα αν υπάρχουν χρήματα. Όταν οι άνθρωποι αμείβονται για τη δουλειά τους, την κάνουν καλύτερα. Αλλιώς αρχίζουν οι γκρίνιες και οι εκπτώσεις Βέβαια οι άνθρωποι λειτουργούν καλύτερα όταν τους κάνεις συνδημιουργούς και σκηνοθεσία είναι κατά βάση η διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. Κι επειδή σε μια ταινία πάντα θα ζητήσεις κάτι παραπάνω, αν ο άλλος δεν πληρώνεται , θα δημιουργήσει ένταση. Επιπλέον ο κινηματογράφος συνδέεται με την τεχνολογία και η τεχνολογία κοστίζει, όχι πλέον τόσο ακριβά όσο στο παρελθόν. Αλλά και πάλι υπάρχει χάσμα ανάμεσα στη φτηνή και στην ακριβή τεχνολογία, και στο σινεμά παίζει σημαντικό ρόλο το μέσο καταγραφής, γιατί  μεταδίδει πληροφορίες στο θεατή και σου περνάει ένα συγκεκριμένο κλίμα. Μια μπλε εικόνα,  για παράδειγμα, αυτόματα παραπέμπει σε σούρουπο. Τα τεχνικά μέσα, θέλω να πω,  εξυπηρετούν καλύτερα την ιστορία σου, γι’ αυτό είναι απαραίτητα.

8.  Είναι σημαντικός αυτός ο θεσμός για τους νέους κινηματογραφιστές;

 Ναι, γιατί είναι μια  σημαντική εμπειρία ειδικά για νέα παιδιά που είναι σε σχολές, ή τώρα ξεκινούν. Πιστεύω ότι εμείς οι Έλληνες λειτουργούμε καλύτερα υπό πίεση και στον κινηματογράφο είναι απαραίτητο να μάθεις τον περιορισμό του χρόνου. Βέβαια, αυτός ο θεσμός δε δίνει την ευκαιρία να δουλέψεις ουσιαστικά και σε βάθος. Να κοπιάσεις για κάτι και να αφιερώσεις χρόνο από τη ζωή πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Στο 48 ώρες μετράς τις δυνάμεις σου και είναι και ένα ωραίο τεστ  συνεργασίας με κάποιους ανθρώπους, που σε ενδιαφέρει να δουλέψεις στο μέλλον.

9. Εσύ θα ξαναπάς φέτος;

Εγώ εκείνη την περίοδο θα είμαι στις Κάννες. Αλλά δεν νομίζω ότι θα ξαναπήγαινα φέτος, γιατί δεν έχει περάσει πολύ καιρός απ΄την προηγούμενη ταινία. Συν ότι φέτος δε θα προλάβαινα πια. Η συμπεριφορά της εταιρείας  που διοργανώνει το θεσμό είναι πολύ καλή απέναντί μας.  Αλλά αυτή την εμπειρία αν την πάρεις, δε ξέρω κατά πόσο ωφελεί να την επαναλάβεις. Όμως όπως σου είπα και στην αρχή, έχει πλάκα.

Σε ευχαριστώ πολύ.
Κι εγώ.