«Τα λόγια είναι φτωχός διαμεσολαβητής…»
Προτείνοντας μια χειροποίητη αλλά καθόλου απλοϊκή τέχνη ο Ευριπίδης Λασκαρίδης επανέρχεται με ένα οριακό θέαμα που ενσωματώνει ετερόκλητα είδη παραστατικής τέχνης, φόρμες, αισθητικές και πολιτισμικές εποχές. Επικυρώνει μια σιωπηρή συμφωνία με τους θεατές του, αυτή της δημιουργίας ενός κοινού κώδικα θέματος -θέασης με (σχεδόν) πλήρη απουσία ομιλίας, καθώς επαναφέρει σκηνικά εκείνο το μεταιχμιακό, κομβικό σημείο απουσίας λόγου που χωρίζει τη δημιουργία του πολιτισμού από τη λεκτική καταγραφή του. Επιστρατεύει ελάχιστες λέξεις σε διάφορες γλώσσες, σε ακραίες στιγμές βίας, οι οποίες υπονομεύουν το ίδιο το νόημά τους (όπως: beautiful, μαγεία, spectacolo, Extraordinariο κ.ά) δημιουργώντας ένα πλέγμα ειρωνικής γλώσσας και αιχμηρής κριτικής στη «δικτατορία» της Θετικής σκέψης που αποσοβεί την άηχη κραυγή της βαθιάς κατάθλιψης των σύγχρονων κοινωνιών.
Το υβριδικό θέαμα έχει ως άξονα την ποιητική του γελοίου. Αποθεώνει δηλαδή, τη βασική αποστροφή του Δυτικού Πολιτισμού, που στέκεται ενοχικά και αποτροπιαστικά απέναντι σε κάθε πιθανή εκδοχή και εκδήλωσή του.
Αν και η μορφή του, δείχνει να παραπαίει ανάμεσα σε μια σειρά ασύνδετων επεισοδίων που αντανακλούν τις τεχνικές του ονείρου και του παιδικού αυτοσχέδιου παιχνιδιού, ωστόσο ο ιδεολογικός καμβάς είναι στέρεος και ο δραματουργικός ιστός είναι διαυγής και στιβαρός παρά το παιγνιώδες ύφος και τη ρευστότητα του δρώμενου. Ο Ευριπίδης Λασκαρίδης που εκτός από τη σκηνοθεσία υπογράφει και τη σύλληψη και ο Αλέξανδρος Μιστριώτης που υπογράφει τη δραματουργία, έχουν ισχυρή πολιτική σκέψη, ιστορική γνώση, καλλιτεχνικό εκτόπισμα και αυτό αποδεικνύεται από τις επιλογές τους.
Στο κέντρο των αναφορών τους βρίσκεται η κριτική της Δυτικής σκέψης και του πολιτισμού που παράγεται από τον 19ο αιώνα ως τις ταραγμένες μέρες μας. Ένας ερευνητής -επιστήμονας με χάρτινη μάσκα, μια αγνή και άμωμος κορασίδα βγαλμένη από τα μυθιστορήματα της δυτικής κουλτούρας, ένας λυκάνθρωπος, ένα έντρομο και επαναστατημένο δέντρο, πουλιά που δεν πετούν ελεύθερα στον ουρανό, και ένα φεγγάρι πολλαπλών και αμφίσημων αναφορών είναι τα περίεργα πλάσματα που βλέπουμε στη σκηνή.
Στις αλλεπάλληλες σκηνικές τους συναντήσεις θα μας προ(σ)καλέσει να εξερευνήσουμε την εγγενή μας σχέση, αλλά και τα όρια μας στη συνάντησή μας με το τρομακτικό. Μπορεί το τρομαχτικό να είναι ταυτόχρονα και γελοίο; Σαγηνευτικό; Οικείο; Ερωτεύσιμο; Απόρροια της πολιτισμικής μας κουλτούρας; Να είναι κάτι που αποζητάμε; Που αναπαράγουμε; Που διαιωνίζουμε; Αυτές οι σκηνικές διερωτήσεις δημιουργούνται μέσα σε ένα πυκνό πλέγμα αντιθέσεων που βασίζονται στα δίπολα: πραγματικό και φαντασιακό, ύλη και το πνεύμα, συνειδητό και ασυνείδητο.
Το παράδοξο εγχείρημα ξεκινά με σκηνική αναφορά σε πασίγνωστο παιχνίδι και την έντονη παραγόμενη βία εμπόλεμης ζώνης που παράγεται. Εκτελεστικό όργανο της βίας είναι ο Δυτικός επιστήμονας με τη λευκή ιατρική μπλούζα και τη λευκή παιδική χάρτινη μάσκα.
Με αυτοσχεδιαστικές τεχνικές που εικονοποιούν την ακραία βία και θυμίζουν βωβό κινηματογράφο, κινούμενα σχέδια, κουκλοθέατρο, χοροθέατρο, περφόρμανς, φωτογραφικά στιγμιότυπα, θέατρο Νο, θα αδρανοποιήσει, θα αποδυναμώσει, θα αφοπλίσει την απειλή, γελοιοποιώντας την. Αποθεώνοντας τη δύναμη της θεατρικής πράξης να ξορκίζει.
Εξαιρετική θέση στην προβληματική της παράστασης έχει το μέιζον ζήτημα της καταστροφής, του πλανήτη μέσα στους αιώνες κυριαρχίας του Δυτικού ανθρώπου: το φωτογραφικό ενσταντανέ του ερευνητή με τη μάσκα με το λάφυρό του, τον λυκάνθρωπο -γελοιοποίηση της αποικιοκρατικής νοοτροπίας του Σαφάρι. Η αντιστροφή της κλασικής σκηνής θρίλερ της αγνής κορασίδας που μπαίνει από το παράθυρό της ο λυκάνθρωπος και αντί να τρομάξει φτάνει να του κάνει beaute. Η προσπάθεια εξανθρωπισμού του κτήνους που επιφέρει τις πιο βίαιες αντιδράσεις του. Το επαναστατημένο δένδρο που προσπαθεί να ξεφύγει από την ανθρώπινη λαίλαπα. Τα σφαγμένα από το ανθρώπινο χέρι, ζώα που από τα σπλάχνα τους ρέουν χρήματα. Η κερδοσκοπία της σφαγής. Της κάθε σφαγής. Το στραγγαλισμένο πουλί από το σμάρι που δεν το άφησε να πετάξει. Η γελοιοποίηση της αλαζονικής βεβαιότητας του Δυτικού ανθρώπου ότι μπορεί να δαμάσει τη φύση.
Ο ίδιος ο δημιουργός θα πει: «Κατάφερα ν’ αφήσω για λίγο πίσω τον Δυτικό εαυτό μου, που αποζητά ξεκάθαρες απαντήσεις, και βρέθηκα λίγο πιο ανοιχτός προς εκείνα που δεν λέγονται. Αισθάνθηκα μια αδιόρατη σχέση ανάμεσα στην πνευματικότητα και τη σκηνική δράση, που ακόμη και σήμερα προσπαθώ να διασαφηνίσω. Δύο πράγματα που έλεγε ο Λέμι νομίζω πως θα με συντροφεύουν για μια ζωή. “Τα λόγια είναι φτωχός διαμεσολαβητής” και “Εσείς στη Δύση κάνετε μια κουτή ερώτηση: Να ζει κανείς ή να μη ζει; Μα η απάντηση φυσικά είναι μία: Να ζει κανείς ΚΑΙ να μη ζει”».
Οι συντελεστές & Ερμηνευτές:
Τα σκηνικά του Σωτήρη Μελανού και τα κοστούμια των Χρήστου Δεληδήμου και Αλέγια Παπαγεωργίου ευφάνταστα, με υψηλής ποιότητας χιούμορ και υπονομευτική αισθητική.
Εναρμονισμένοι στο όραμα του σκηνικού εγχειρήματος οι φωτισμοί του Στέφανου Δρουσιώτη και η μουσική σύνθεση του Γιώργου Πούλιου.
Οι: Άγγελος Αλαφογιάννης, Ευριπίδης Λασκαρίδης, Δημήτρης Ματσούκας, Μαρία Μπρέγιαννη / Ευτυχία Στεφάνου*, Σπύρος Ντόγκας (*Διπλή Διανομή) παράγουν ένα θέαμα εξέχουσας ακρίβειας, τεχνικής αρτιότητας και σκηνικού χιούμορ.
Συνοψίζοντας…
Η διαδρομή προς την αναζήτηση μιας καινούριας σκηνικής γλώσσας, η παραστασιακή άρθρωσή της, η ανταπόκριση των θεατών σε αυτήν, η επιλογή των υλικών και των θεματικών στη δημιουργία του θεάματος, είναι από τις πιο συναρπαστικές και συγκινητικές διαδικασίες στην ιστορία της θεατρικής πράξης ,ακόμα και αν η άρθρωση αυτής της νέας γλώσσας βρίσκεται στο στάδιο του προπλάσματος τόσο σκηνικά, όσο και στη ροή της επικοινωνίας με τον δέκτη της.
Παίρνει ωστόσο άλλη αξία όταν αυτό συμβαίνει στην τρομακτική στιγμή του πολιτισμού μας όπου «το νέο δεν γεννήθηκε ακόμη και το παλιό δεν έχει πεθάνει», κατά τον Αντόνιο Γκράμσι. Όταν αγωνιάς να δημιουργήσεις τέχνη «στην εποχή των τεράτων» η πράξη σου ανάγεται στη σφαίρα του ανθρωπισμού.
