-294594.jpg)
Κείμενο: Πέννυ Ζαμπούκα
Το Λαέρτη Βασιλείου τον “γνώρισα” θεατρικά μέσα από το “Ένας στους δέκα” το οποίο είχε σκηνοθετήσει πριν από λίγα χρόνια. Επρόκειτο για πολύ δυνατή παράσταση η οποία με είχε εντυπωσιάσει για το πως μέσα από ένα εξαιρετικά λιτό -έως ανύπαρκτο- σκηνικό είχε τη δύναμη να επιβληθεί στο κοινό σε σημείο που όλοι παρακολουθούσαμε με σφιγμένη αναπνοή τα τεκταινόμενα μέχρι τέλους. Αργότερα πληροφορήθηκα ότι είναι ο πρώτος (και μοναδικός μέχρι στιγμής) (Ελληνο)Αλβανός ηθοποιός που έχει προταθεί για το βραβείο Χορν. Με τη νέα του παράσταση Corpus Christi επιχειρεί να προβοκάρει τα (α)χρηστα ήθη της εποχής και να μας υπενθυμίσει αξίες που βιαστήκαμε να ξεχάσουμε.
ελc: Corpus Christi: Για ποιο λόγο επιλέξατε να ανεβάσετε το συγκεκριμένο έργο αυτή τη δεδομένη στιγμή στην Ελλάδα;
Λαέρτης Βασιλείου: Mε το έργο αυτό ήρθα σε επαφή το Δεκέμβριο του ’11, όταν μου το εμπιστεύτηκε η Βάσια Παναγοπούλου. Διαβάζοντάς το, ζωντάνεψαν όλες οι εικόνες που βιώνουμε την τελευταία διετία-τριετία, με όλες τις αλλαγές που έχουμε υποστεί ως κοινωνία αλλά κυρίως με το πως απεγνωσμένα ψάχνουμε ένα ηγέτη, στο πρόσωπο του οποίου θα ακουμπήσουμε όλα τα όνειρα και τις ελπίδες μας. Έναν ηγέτη που ίσως αργότερα η ίδια η κοινωνία θα τον κατασπαράξει, όπως μας έχει αποδείξει η Ιστορία. Και στα ψιλά γράμματα, βλέπουμε πως οι ηγετικές μορφές, από τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι τον Τσε Γκεβάρα ή το Δεληγιάννη, κατασπαράχθηκαν με τη βοήθεια συντρόφων τους. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στην ιστορία μας.
ελc: Η βάση της υπόθεσης του έργου είναι η έλξη που νιώθει ο Ιούδας για τον Ιησού. Θεωρείτε ότι Ελλάδα του 2012 είναι απαλλαγμένη από θρησκευτικά και δη ομοφυλοφιλικά ταμπού ή φοβάστε ενδεχόμενες αντιδράσεις όπως στο εξωτερικό;
Λ.Β.: Ο Ιούδας και ο Ιησούς αποτελούν τους δύο πόλους του άξονα δράσης της ιστορίας. Ο ένας δε μπορεί να υπάρξει χωρίς τον άλλον. Ο Ιούδας, συμβολίζει μεν την προδοσία, αλλά ήταν ο πιο οικείος και κοντινός άνθρωπος του Ιησού. Είχε επωμιστεί όμως τη δύσκολη αποπεράτωση της ύστατης πράξης. Γιατί ο ηγέτης πρέπει να γίνει Θρύλος. Πρέπει να Θεοποιηθεί. Και χωρίς την πράξη του Ιούδα αυτό δε θα συνέβαινε. Όχι, θεωρώ ότι η Ελλάδα του 12 δεν είναι απαλλαγμένη από θρησκευτικά και ομοφυλοφιλικά ταμπού. Δεν είναι απαλλαγμένη γενικά από το ταμπού της διαφορετικότητας. Το άγνωστο προκαλεί φόβο (ομοφοβία, ξενοφοβία..) και ο φόβος εκφράζεται πολλές φορές με βία: τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά στις μέρες μας. Αρκεί νομίζω για να μας πείσει η άνοδος των ακραίων παρατάξεων στην πολιτική σκηνή.
ελc: Ποιος θα μπορούσε να είναι η ενσάρκωση του Ιησού (με την ευρύτερη έννοια του συμβολισμού) στις μέρες μας;
Λ.Β.: Ο καθένας (από τους αγανακτισμένους της πρωτεύουσας μέχρι και την πιο μικρή κωμόπολη) που δεν ακολουθεί τα συντηρητικά και πατροπαράδοτα πρότυπα μίας κοινωνίας υπό διάλυση και που αναζητά την ταυτότητά του σε άλλα πεδία. Αυτός που νιώθει στο αίμα του το «ουδείς προφήτης στον τόπο του».
ελc: Για ποιο λόγο επιλέξατε ο θίασος να αποτελείται μόνο από άνδρες, οι οποίοι ερμηνεύουν και τους γυναικείους ρόλους;
Το έργο είναι γραμμένο για να παίζεται από άντρες. Η ιστορία του Ιησού και των Δώδεκα Αποστόλων αφορά κυρίως την ιστορία μίας κοινωνίας ανδροκρατούμενης. Οπότε όλες οι συμπεριφορές από την έλξη μέχρι την προδοσία –είτε σε επίπεδο ερωτικό είτε σε επίπεδο ιδανικών αξιών- φέρουν την ευθύνη αυτής της ανδροκρατούμενης κοινωνίας. Και στην τελευταία μου όμως παράσταση, στο ΕΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΔΕΚΑ, οι γυναικείοι ρόλοι υποδύονταν από άνδρες. Κι αυτό, γιατί θέλω να δοκιμάσω αυτό που οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ξεκίνησαν στο Θέατρο: με τους άνδρες να υποδύονται όλους τους ρόλους.
ελc: Είστε από τους καλλιτέχνες που σας αφορούν τα πολιτικά ζητήματα, και αυτό φαίνεται και μέσα από τις θεατρικές σας επιλογές κάθε φορά. Πως τοποθετείστε απέναντι στην πολιτική και κοινωνική κρίση που βιώνουμε ως χώρα; Και ποιος ο ρόλος της τέχνης στις μέρες μας;
Λ.Β.: Θεωρώ ότι είμαστε απόλυτα υπεύθυνοι για την κατάσταση που βιώνουμε σε μία κοινωνία που χτίστηκε με βάση τις πελατειακές σχέσεις. Νιώθω ότι τώρα ζούμε στο κατώφλι μίας μεγάλης αλλαγής: Η 18η Ιουνίου είναι αυτό που λέμε it’s the first day of the rest of my life. Και νομίζω ότι είμαστε έτοιμοι και ώριμοι να κάνουμε το πρώτο βήμα προς την ανασυγκρότηση μίας κοινωνίας που θα βασίζεται σε υγιή και νέα πρόσωπα, και δεν τον εννοώ νέα μόνο από την άποψη της ηλικίας. Πρέπει να απαλλαγούμε από τα φαντάσματα του παρελθόντος. Χρειαζόμαστε νέες ιδέες, νέα φίλτρα, νέους τρόπους αξιολόγησης. Και θα πρέπει να ξεκινήσουμε από εμάς, να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που ‘διανύουμε’ την καθημερινότητά μας. Στο Corpus Christi αναφέρεται μία φράση, γνωστή και από τη Βίβλο: “Αγαπάτε Αλλήλους. Αγάπα τον πλησίον ως εαυτόν”. Εμείς αυτό το ξεχάσαμε. Και το ξεχάσαμε συνειδητά, γι’ αυτό και είμαστε απόλυτα υπεύθυνοι για ότι συμβαίνει σήμερα.Θα δανειστώ τη φράση του μεγάλου δασκάλου Κάρολου Κουν «κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας. Για να φτάσουμε στην κάθαρση». Κι αυτό το κάνουμε όχι μόνο εμείς που παίζουμε. Αλλά κι οι θεατές μας που μας βλέπουν. Κι ότι ξεκινάμε μέσα στην αίθουσα, συνεχίζει και μετά το δίωρο της παράστασης.
ελc: Είστε αλβανικής καταγωγής, έχετε επιλέξει όμως να ζείτε και να δημιουργείτε στην Ελλάδα. Πόσο ξένος αισθάνεστε εδώ τελικά και πως νιώθετε όταν κάποιοι άλλοι σας ορίζουν ως ξένο;
Λ.Β.: Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να κάνω μία μικρή διόρθωση. Είμαι ελληνοαλβανικής καταγωγής. Και δίγλωσσος, από την πρώτη μέρα που άρχισα να μιλάω. Είναι αυτό που λένε και οι Pet Shop Boys, “Single Bilingual” (Εργένης Δίγλωσσος)- χαχα.
Επέλεξα να ζω και να δημιουργώ στην Ελλάδα, γιατί όταν βρέθηκα δουλεύοντας –είτε με θέατρο είτε με ταινίες- σε άλλες χώρες (Ευρώπη, Αμερική, Ασία) συνειδητοποίησα ότι η μοναδική χώρα που δεν αισθανόμουν ξένος ήταν η Ελλάδα. Επέλεξα να ζω στην Ελλάδα γιατί τα πρώτα νανουρίσματα που άκουσα ήταν τα ηπειρώτικα από τη γιαγιά μου. Οπότε, ερχόμενος για πρώτη φορά, 18 χρονών στην Ελλάδα ήταν σα να γύρισα στην παιδική μου μνήμη. Κι επειδή νομίζω οι καλλιτέχνες αυτό που προσπαθούμε να διατηρήσουμε είναι το παιδί μέσα μας, η ιδανική χώρα για να το κάνω αυτό ήταν και παραμένει η Ελλάδα. Το πώς με ορίζουν οι άλλοι ως ξένο, έχει να κάνει πολύ με το πόσο απροετοίμαστη ήταν η ελληνική κοινωνία του ’90, όταν δέχτηκε αυτή την κοσμοσυρροή (πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι), κυρίως από την Αλβανία αλλά και το πόσο απροετοίμαστη τη συντήρησε η ελληνική πολιτεία. Κι εδώ μπορώ να φέρω το δικό μου παράδειγμα που μετά από είκοσι χρόνια και φέρνοντας δύο βραβεία στην Ελλάδα, δεν έχω ελληνική υπηκοότητα- κι ας είμαι ελληνοαλβανικής καταγωγής.
* Η παραπάνω συνέντευξη πραγματοποιήθηκε με αφορμή τις παραστάσεις του Ιουνίου 2012, η παράσταση Corpus Christi παίζεται ξανά στο θέατρο Χυτήριο από τις 11 Οκτωβρίου. Εξαιτίας της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων κατά της παράστασης, η Βάσια Παναγοπούλου γράφει: «Κάνουμε θέατρο με την καρδιά μας – όχι με ό, τι θέλουν να μας υποβάλλουν ως σωστό ή μη σωστό. Και στη δημοκρατία όπως και στην τέχνη, την επιλογή την έχει ο λαός. Εικόνες θεάτρου με δύναμη της αστυνομίας για προστασία των ηθοποιών ανήκουν σε ένα εφιαλτικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας».
