-72146.jpg)
Από τις 2 έως τις 6 Νοεμβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς, η ομάδα Μεταφορική Θεάτρου παρουσιάζει τις Καρέκλες του Ευγένιου Ιονέσκου. Σε ένα απομονωμένο νησί ένα ηλικιωμένο ζευγάρι υποδέχεται τους προσκεκλημένους του για να τους αναγγείλει, μέσω αφηγητή, ένα σημαντικό μήνυμα. Οι καλεσμένοι, όμως, είναι αόρατοι για τους θεατές και ο αφηγητής κωφάλαλος. Ζητήσαμε από τη σκηνοθέτη της παράστασης Άννα Θεολόγου και την ηθοποιό Άννα Γριβάκου να μας μιλήσουν για τη δική τους οπτική πάνω στο έργο του κορυφαίου εκπροσώπου του θεάτρου του παραλόγου.
ελc : Θα θέλατε να μας πείτε για τις Καρέκλες και πώς έγινε η επιλογή του συγκεκριμένου έργου;
Α.Θ.: Πριν χρόνια ο Πέτρος Μαλαμίδης, φίλος από τα σχολικά χρόνια, μου μίλησε με ενθουσιασμό για ένα έργο που είδε επανειλημμένα στην Ρουμανία και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, το μετέφρασε και μου έδωσε ένα αντίγραφο που μάλλον κάπου θα παράπεσε …για να ξαναπέσει στα χέρια μου μια εποχή που αναζητούσα ένα έργο για τη διπλωματική μου στη σκηνοθεσία στο Τμήμα Θεάτρου της Καλών Τεχνών. Αυτό το έργο ήταν οι Καρέκλες. Από κει και πέρα η επιλογή έγινε από μια αίσθηση πως εδώ υπάρχει κάτι που με αφορά αλλά όχι με εμφανείς λογικές αιτίες. Παραδόξως μια «παράλογη» συγκίνηση και πλήθος ερωτημάτων προέκυψαν και πήρανε μορφή μέσα από την παράσταση.
ελc : Το έργο γράφτηκε το 1952 όταν στην Ευρώπη επικρατούσαν συνθήκες οικονομικής και πολιτικής αβεβαιότητας. Με βάση την παρόμοια σημερινή κατάσταση θα θέλατε να σχολιάσετε τη διαχρονικότητα του έργου;
Α.Θ.:Το έργο το αντιμετωπίσαμε ως κλασσικό γιατί πιστεύουμε πως το κλασσικό δημιουργείται από την διαχρονικότητα μιας ιστορίας, ενός μύθου. Όσο για την οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα είναι μέρος της ιστορίας της Ευρώπης και ευρύτερα όλων των λαών. Στη σημερινή κατάσταση βιώνουμε την κορύφωση μιας τέτοιας αβεβαιότητας και το έργο ακουμπά πάνω και σε αυτήν την αγωνία μέσα από τον αυτοαποκλεισμό των ηρώων.
ελc : Ο Ιονέσκο χαρακτήριζε το έργο του ως τραγική φάρσα. Πώς αντιλαμβάνεστε το χιούμορ σε ένα έργο για τη ματαιότητα και τη μοναξιά της ανθρώπινης ύπαρξης; Το χιούμορ είναι τελικά λυτρωτικό;
Α.Θ.: To χιούμορ; Ναι είναι απελευθερωτικό! Ίσως, τίποτα άλλο δεν είναι πιο λυτρωτικό. Στο κείμενο του Ιονέσκο το χιούμορ υπάρχει μέσα από ένα είδος ασφυκτικής λογικής που αποκαλύπτει τον παραλογισμό της ύπαρξης και οδηγεί στην τραγική φάρσα. Η δική μας οπτική δεν απέχει πολύ από αυτό. Απλά εκδηλώνεται μέσα από την κατεύθυνση της «οδηγίας» προς τους ηθοποιούς. Η ματαιότητα, οι ακυρώσεις, η μοναξιά, είναι πάντα παρόντα, κάποτε σχεδόν αβάστακτα. Αν όμως ελαφρά αποκλίνεις το «βλέμμα», αρχίζει να διαλύεται η μια πλάνη μετά την άλλη. Κάπου εκεί το γέλιο γίνεται δάκρυ και το δάκρυ γίνεται γέλιο.
ελc : Οι Καρέκλες θα μπορούσαν να είναι και μια παραβολή για το ίδιο το θέατρο.Οι καρέκλες είναι το κοινό, ο γέρος άντρας ο συγγραφέας που για να μεταδώσει το μήνυμα του χρειάζεται έναν αφηγητή, τον ηθοποιό. Αυτό, όμως δεν κατορθώνει τελικά να ακουστεί ,ίσως λόγω της δικής τους αδυναμίας να το εκφράσουν ή ίσως επειδή το κοινό δεν μπορεί να το ακούσει. Εσείς συμφωνείτε με αυτή την ανάγνωση;
Α.Θ.: Ενδιαφέρουσα η σκέψη σας πάνω σ’ αυτήν την παραβολική μεταφορά του έργου… η ανάγνωση μας βέβαια βασίστηκε σε άλλους άξονες. Το ερώτημα για μας παραμένει αν υπάρχει τελικά κάποιο μήνυμα. Αν ο νους του ανθρώπου μπορεί να δημιουργήσει μια στέρεη ιδέα μέσα από την οποία να φτάνει σε κάποια αυτοπραγμάτωση ή κοινωνική πραγμάτωση, η πολιτική διάσταση του έργου. Ή αν ακροβατώντας διαρκώς σε διαδοχικούς συνειρμούς βρίσκεται σε έναν χώρο που η ουσία του ανθρώπου αδυνατεί να ειπωθεί, η υπαρξιακή διάσταση του έργου. Και τα δυο συνυπάρχουν στον προβληματισμό μας μέσα από την συνύπαρξη, την σχέση με τον άλλον.
Α.Γ.: Νομίζω πως μπορεί κάποιος να βρει έναν παραλληλισμό ανάμεσα στο έργο και στον κόσμο του θεάτρου. Ο γέρος έχει μια επιτακτική ανάγκη να ακουστεί το “μήνυμα ” του . Πιστεύω πως οι καλλιτέχνες στρέφονται προς την τέχνη για να έναν αντίστοιχο λόγο. Οι ηθοποιοί, που συχνά και οι ίδιοι αναρωτιόμαστε γιατί τελικά καταπιαστήκαμε με αυτόν τον παραλογισμό, να ενσαρκώνουμε κατασκευασμένες ιστορίες μπροστά σε τρίτους προκειμένου να μοιραστούμε μαζί τους μια αλήθεια, έχουμε μια ανάγκη να εκφράσουμε ” κάτι ” που δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε και να ονομάσουμε, αλλά συνεχίζει να μας κινεί. Συχνά καταλαβαίνουμε πως τα πολυτιμότερα πράγματα δε μπορούν να ειπωθούν.
ελc : Ο Ιονέσκο είχε σημειώσει στο πρόγραμμα της πρώτης παράστασης του έργου ‘επειδή ο κόσμος είναι πολύ ακατανόητος για μένα περιμένω κάποιον για να μου τον εξηγήσει’. Ποιο θα μπορούσε να είναι για εσάς το μήνυμα που ο ηλικιωμένος άντρας προσπαθεί να μεταδώσει;
Α.Θ.: H σημείωση του αυτή περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα. Μοιραζόμαστε την σκέψη του με την ίδια ένταση… Το ερώτημα παραμένει ανοιχτό. Τώρα σε τι χρησιμεύει ένα ανοιχτό ερώτημα; Ο Πήτερ Μπρουκ σε μια συνέντευξη του στον Θ. Λάλα αναφέρει πως ‘…τα ερωτήματα σου ανοίγουν πόρτες ενώ οι απαντήσεις σου τις κλείνουν…’
Α.Γ.: Η ερημιά και το θαύμα.
ελc : Πώς διαχειριστήκατε σκηνικά την παράσταση; Η ημικυκλική διάταξη παραπέμπει συνειρμικά στην έννοια του χρόνου;
Α.Θ.: Ελπίζουμε πως διαχειριστήκαμε σκηνικά την παράσταση με απλότητα. Ξεκινώντας από τον σχεδόν άδειο χώρο που σταδιακά γεμίζει. Η ημικυκλική διάταξη των σκηνικών οδηγιών δεν διατηρείται. Η έννοια του χρόνου μετατρέπεται σε παιχνίδι μέσα από τα πρόσωπα των δυο γέρων στα οποία προσπαθήσαμε να συναντηθούν όλες οι ηλικίες σε έναν ψυχικό τόπο πέρα από το χρόνο.
ελc : Η Μεταφορική Θεάτρου είναι μια νέα θεατρική ομάδα. Θέλετε να μας μιλήσετε για αυτήν και για τα επόμενα σχέδια σας μετά το τέλος των παραστάσεων στο Δημοτικό θέατρο Καλαμαριάς;
Α.Θ. : Η μεταφορική θεάτρου είναι μια νέα θεατρική ομάδα που δημιουργήθηκε από μια παρέα ανθρώπων από τον χώρο του θεάτρου με αφορμή την ενιαία διπλωματική σκηνοθεσίας –σκηνογραφίας των Α. Θεολόγου και Ε. Θωμαΐδου. Στην πορεία συνάντησε και την νέα ομάδα C. for Circus με την οποία ενώσαμε τις διαδρομές μας. Στα επόμενα σχέδια μας εντάσσεται ένας κύκλος παραστάσεων στην Αθήνα την περίοδο των Χριστουγέννων και συζητάμε και για άλλες πόλεις.
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση Καρέκλες δείτε εδώ.
