Πρώτο βήμα

Ο φίλος μου ο Jon είναι δημοσιογράφος στον Guardian. Επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη συχνά, προσπαθώντας να καταγράψει αυτό που αποκαλεί «ιστορίες πίσω από την κρίση». Σε κάθε επίσκεψή του, αφού ακούσει υπομονετικά τα προβλήματα και τα παράπονά μας, έκπληκτος από τη σοβαρότητα της κατάστασης μάς ζητά να του διηγηθούμε ιστορίες που μιλάνε για αισιοδοξία, αλληλεγγύη, για το καινούργιο.

Αυτή τη φορά ήρθε στην πόλη αναζητώντας την περιλάλητη «χαμένη γενιά» της Ευρώπης, τους νέους πτυχιούχους κάτω των 25 ετών. Εγώ, και οι υπόλοιποι από τους οποίους ζήτησε να του συστήσουν επαφές, δυσκολευτήκαμε πολύ. Δεν είναι χαμένη αυτή η γενιά, προσπάθησα να του εξηγήσω, είναι εξαφανισμένη. Είτε γιατί πολλοί από αυτούς έχουν προ πολλού εγκαταλείψει τη χώρα, μια εξακολουθητική κατάσταση, είτε γιατί δυσκολεύονται να βρουν τη θέση και τη φωνή τους σε μια σύγχρονη δημόσια σφαίρα που μοιάζει να έχει ταυτίσει τη δημιουργικότητα με την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία με την κερδοφορία. Και η θετική πλευρά; με ρώτησε. «Κάποιοι προσπαθούν να τους βοηθήσουν να βρουν τη φωνή τους.»

Την ιστορία αυτή προσπαθώ καιρό τώρα να την αφουγκραστώ και να τη διηγηθώ κι εδώ. Με αφορμή τη διοργάνωση της «Ανοιχτής Σκηνής» από το Δήμο Θεσσαλονίκης τον περασμένο Μάρτη, μιλούσα για τη ροή δημιουργικής ενέργειας που κινείται υπόγεια στην πόλη τα τελευταία χρόνια μέσα στη γενικότερη κατήφεια και αστασία. Ένας συνεχής βόμβος, όπως πριν από σεισμό. Κάποιες φορές, έστω αμήχανα ή παράφωνα, βρίσκει διέξοδο προς την επιφάνεια. Άλλες, αναβλύζει και σπαταλιέται ανεξέλεγκτα. Μια νέα πολυφωνική καλλιτεχνική κοινότητα μετοικεί στις παρυφές του αστικού κέντρου και δοκιμάζει τα ντεσιμπέλ των ηχείων της. Όχι πάντα αυτάρκεις, όχι πάντα σίγουροι για τον εαυτό τους, οι νέοι καλλιτέχνες έχουν την ίδια στιγμή να αντιμετωπίσουν και τη δυσκολία του να πρέπει να αποδείξουν πως αυτό που κάνουν είναι επάγγελμα, και όχι ευχάριστη περιστασιακή απασχόληση.

Μια σειρά από πρωτοβουλίες ιδιωτικών και δημόσιων φορέων σε διάφορα καλλιτεχνικά πεδία στήνουν το τελευταίο διάστημα άτυπες «Ημέρες Καριέρας» για τους νέους καλλιτέχνες της πόλης, επιχειρώντας να τους φέρουν σε επαφή με το κοινό και την αγορά, αλλά και αντιμέτωπους με τις απαιτήσεις της τέχνης τους.

Θέατρο
Στη θεατρική σκηνή συναντάμε τη μεγαλύτερη δραστηριότητα σε επίπεδο ενίσχυσης και προώθησης των νέων καλλιτεχνών. Πέρα από τις δημοτικές προσπάθειες (π.χ. Ανοιχτή Σκηνή, Γιορτές Ανοιχτού Θεάτρου), μια σειρά από ομάδες της πόλης διαθέτουν τους χώρους τους και διοργανώνουν μικρά φεστιβάλ για την ανάδειξη των νέων συναδέλφων τους. Η πιο πρόσφατη απόπειρα, που ολοκληρώθηκε την περασμένη μόλις Κυριακή, το «Βήμα στους Νέους» από την ομάδα Σχήμα εκτός Άξονα, δίνει εδώ και τρία χρόνια τη δυνατότητα σε νέες θεατρικές ομάδες να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Με αφορμή την ανάγκη για πλουραλισμό σε καλλιτεχνικές φωνές αλλά και με στόχο να βοηθήσουν τους νέους να τολμήσουν να μπουν στη διαδικασία δημιουργίας και έκθεσης στο κοινό, τα μέλη της ομάδας είδαν με χαρά μέσα σε αυτό το διάστημα πολλές από τις ομάδες που φιλοξένησαν να συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους.

Μουσική
Υπάρχει θέση άραγε για τη μουσική σε μια τέτοια λίστα; Υπάρχει ανάγκη υποστήριξης των νέων μουσικών στη μεγαλύτερη φοιτητούπολη της Ελλάδας με τα περισσότερα καφέ στη χώρα και τα άπειρα μουσικά σχήματα; Μια βόλτα από τα προβάδικα στα Άνω Λαδάδικα θα έπειθε μάλλον ότι και πολλές μουσικές φωνές υπάρχουν και μια χαρά δυνατά ακούγονται. Τι γίνεται όμως με τα παιδιά των ωδείων και των κλασικών κατευθύνσεων;

Εδώ και 20 χρόνια, ο Δήμος Θεσσαλονίκης διοργανώνει ένα μικρό φεστιβάλ που απευθύνεται σε νέους μουσικούς, απόφοιτους ή τελειόφοιτους ωδείων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν μικρά ρεσιτάλ και να έρθουν σε επαφή με το κοινό της πόλης. Η φετινή διοργάνωση, με πρωτοβουλία της Αντιδημάρχου Πολιτισμού κ. Έλλης Χρυσίδου, παίρνει τον τίτλο «Πάμε Ρεσιτάλ» και εντάσσει στο πρόγραμμά της ροκ και έντεχνα σχήματα, στοχεύοντας σε μια γενικότερη διεύρυνση σε μουσικά είδη, χώρους εκδηλώσεων και διάρκεια. Όσο για την αποτελεσματικότητα αυτού του εγχειρήματος, η κ. Σωτηρία Μιχαηλίδου, που έστησε με τα χεράκια της τη φετινή διοργάνωση, αναφέρει στο πρόγραμμα που συνοδεύει τις συναυλίες, την ευχάριστη έκπληξη που ένιωσε όταν, επικοινωνώντας με υπεύθυνους ωδείων για να τους ενημερώσει για διοργάνωση, τους άκουσε να αναπολούν τη δική τους συμμετοχή ως νέων μουσικών. Οι συναυλίες θα πραγματοποιούνται έως τις 28 Ιουνίου.

Κινηματογράφος
Στην πόλη του κινηματογράφου, δεκαετίες πριν από την ίδρυση του Τμήματος Κινηματογράφου στο ΑΠΘ ή της Ταινιοθήκης στο Λιμάνι, ένα μικρό αλλά θαυματουργό βιντεοκλάμπ ανέθρεψε γενιές και γενιές κινηματογραφιστών. Πριν από λίγα χρόνια, έπειτα από απαίτηση και των ίδιων των νέων δημιουργών, ο δαιμόνιος ιδιοκτήτης του, κ. Γιάννης Ζαχόπουλος, αποφάσισε να διοργανώσει ένα φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους, που όπως γνωρίζουν πολύ καλά όσοι ασχολούνται με τον κινηματογράφο, είναι η μαγιά του σινεμά. Στην 7η πλέον χρονιά του, το Thess Short Film Festival δέχεται κάθε χρόνο περισσότερες από 500 αιτήσεις συμμετοχής από όλον τον κόσμο, μεταξύ των οποίων 100 από Έλληνες δημιουργούς. Μετά το πέρας του Φεστιβάλ, ο κ. Ζαχόπουλος γεμίζει τις βαλίτσες του με τις καλύτερες ελληνικές μικρού μήκους ταινίες που προβλήθηκαν στη διάρκειά του και τις ταξιδεύει στα φεστιβάλ του κόσμου, από την Τουρκία έως τον Καναδά. Παρακολουθεί τους -μάλλον παραμελημένους στην Ελλάδα- μικρομηκάδες να διαπρέπουν, να αποκομίζουν θαλπωρή, αναγνώριση και χρηματοδότηση και να προχωρούν στην παραγωγή μεγάλου μήκους ταινιών. Παρ’ όλα αυτά, και παρά τις επίμονες προσπάθειές του, δεν έχει καταφέρει να πετύχει τη θεσμοθέτηση του φεστιβάλ ως επίσημου φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους της Θεσσαλονίκης.

Για τη φετινή διοργάνωση, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν δηλώσεις συμμετοχής έως τις 15 Ιουλίου. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.

Εικαστικά
Και στο χώρο των εικαστικών παρατηρείται μεγάλη κινητικότητα, κυρίως λόγω της εμφάνισης νέων γκαλερί και ομάδων στο νέο καλλιτεχνικό κέντρο της πόλης. Η ίσως πιο συστηματική και επιτυχημένη προσπάθεια πραγματοποιείται εδώ και μια δεκαετία από τη διοργάνωση Πεδίο Δράσης Κόδρα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Παρά θιν’ αλός» του Δήμου Καλαμαριάς. Από τη δράση Enter του 2002, την κατοπινή Rooms to Let, έως το Kodra Fresh του 2009 μέχρι σήμερα η διοργάνωση στηρίζει νέους καλλιτέχνες, απόφοιτους ή τελειόφοιτους σχολών καλών τεχνών, έχοντας αποτελέσει το πρώτο βήμα για πολλούς από τους σύγχρονους καταξιωμένους Έλληνες καλλιτέχνες.

Στόχος του Kodra Fresh, σύμφωνα με τον επιμελητή του κ. Βασίλη Ζωγράφο, είναι να καταγράψει τη σύγχρονη δημιουργία τη στιγμή της παραγωγής της και να επιτελέσει έναν εκπαιδευτικό ρόλο, φέρνοντας σε επαφή τους φοιτητές που ζουν προστατευμένοι στο περιβάλλον των σχολών με τον κόσμο της αγοράς, δείχνοντάς τους παράλληλα τρόπους να εκμεταλλεύονται στο μέγιστο τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που τους δίνονται. Παράλληλα, μέσω μιας σειράς άτυπων masterclass, φιλοδοξεί να ξεκινήσει ένα διάλογο ανάμεσα σε νέους και πιο αναγνωρισμένους καλλιτέχνες, δίνοντας στους νέους τη δυνατότητα να οικειοποιηθούν τον καλλιτεχνικό χώρο και να μπουν στο σινάφι.

Η διοργάνωση δέχεται κάθε χρόνο περίπου 100 αιτήσεις από όλες τις σχολές Καλών Τεχνών της Ελλάδας, ενώ από φέτος έγινε άνοιγμα και σε σχολές των Βαλκανίων και της Ευρώπης. Οι αιτήσεις γίνονται δεκτές έως τις 12 Ιουνίου στην καινοτόμο πλατφόρμα της διοργάνωσης.

Καταγράφοντας μία μία τις ψηφίδες αυτού του μωσαϊκού πληροφοριών και δράσεων, σκεφτόμουν μήπως θα είχαμε μεγαλύτερη επιτυχία στην ανεύρεση της χαμένης γενιάς αν ψάχναμε όλοι μαζί από κοινού, αντί να αναλώνουμε τις προσπάθειες και την ενέργειά μας…