Δείξε μου την πατούσα σου…

Η πρώτη φωτογραφία που ανέβηκε στο Instagram (τότε λεγόταν Codename, αλλά η επιλογή επωνυμίας για μία startup έχει γίνει ολόκληρη επιστήμη) ήταν ένας σκύλος και μια πατούσα. Δύο χρόνια μετά, 50 εκατομμύρια άνθρωποι, λέει, έχουν μοιραστεί περισσότερες από ένα δισεκατομμύριο φωτογραφίες, αλλά πιο ενδιαφέρον στατιστικό στοιχείο θα ήταν να ξέρουμε πόσες έχουν ανέβει με πατούσες, πόσες με σκύλους και πόσες συνδυαστικές. Γιατί, όπως κανείς ανθρωπολόγος, βιολόγος και ψυχολόγος δεν είχε καταλάβει μέχρι τώρα, αλλά έπρεπε να έρθουν τα social media για να συμπληρώσουν το επιστημονικό κενό, στην ανθρώπινη φύση είναι γραμμένη η πατουσολαγνεία, η κατοικιδιολαγνεία και η ηλιοβασιλεμολαγνεία.

Δεν έχω λογαριασμό στο Instagram για τον ίδιο λόγο που δεν έχω ούτε στο Facebook: για να μην αναγκαστώ να περάσω τόση ώρα για να τον σβήσω όση χρειάστηκα για να βάλω ωραία χρωματάκια, να γράφω εξυπνάδες και, τέλος πάντων, να κάνω την προσωπικότητά μου ελκυστική. Επίσης, δεν έχω λογαριασμό στο Instagram επειδή ποτέ δεν πίστεψα πως έχω καλλιτεχνικό ταλέντο (σε αντίθεση μ’ αυτούς τους 50 εκατομμύρια που κυκλοφορούν με απωθημένα Henri Cartier-Bresson ελεύθεροι στο Internet) και δεν έχω καμία μα εντελώς καμία διάθεση να μοιράζομαι συνεχώς σκέψεις, μουσικές, φωτογραφίες και την παρουσία μου ολόκληρη με φίλους και ακολούθους.

Πριν από λίγο καιρό, σε ένα club, το κοινό προσκαλούνταν να τραβήξει φωτογραφίες ώστε να τις πάρει εκτυπωμένες και, αν το επιθυμούσε, να τις ανεβάσει επί τόπου στο Facebook. Παρατηρούσα τα χαμόγελα να πλαταίνουν σε σημείο παραμορφώσεως του προσώπου και τις γλωσσίτσες να βγαίνουν μπροστά στην κάμερα προφανώς σε μια προσπάθεια να αποδειχτεί πως «είμαστε-μια-τρελούτσικη-παρέα-κι-εκείνο-το-βράδυ-διασκεδάσαμε-όσο-ποτέ-άλλοτε». Όσοι μάλιστα έκαναν τις πιο γελοίες γκριμάτσες ήταν εκείνοι που έσπευδαν να περάσουν τις φωτογραφίες στο Facebook. Από ανασφάλεια; Από ναρκισισμό; Ή απλώς επειδή περνούσαν τόσο βαρετά ώστε αυτή η διαδικασία προσέφερε μια έκλαμψη κεφιού;

Θυμάστε που κοροϊδεύαμε τους Γιαπωνέζους; Ε, λοιπόν, έχουμε γίνει κι εμείς Γιαπωνέζοι, γι’ αυτό προβληματιζόμαστε με σαχλαμάρες όπως πόσες φωτογραφίες πρέπει να ανεβάζουμε στο Facebook και γι’ αυτό το ελληνικό Internet παθαίνει κρίσεις πανικού όταν πέφτει το Instagram – κι ευτυχώς που μένουν όρθια τα άλλα social media για να αντιμετωπίζεται η στέρηση με ομαδική ψυχοθεραπευτική υποστήριξη. Οι Γιαπωνέζοι, οι οποίοι όπου σταθούν κι όπου βρεθούν διυλίζουν την εμπειρία τους μέσα από το φακό της κάμερας, ήταν tech freaks πολύ παλιότερα από εμάς τους υπόλοιπους, που αφού πλέον σκάμε τα λεφτά, αποφαινόμαστε ότι το iPad «μη νομίζεις πως κάνει κάτι σπουδαίο, αλλά είναι γαμάτο να το κρατάς κι έχει φανταστική οθόνη». Οι Γιαπωνέζοι, λοιπόν, είχαν εξοικειωθεί με την τεχνολογία από νωρίς, γιατί ήταν φτηνή στη χώρα τους και το marketing έπρεπε να τους δημιουργήσει ανύπαρκτες ανάγκες ώστε να συνεχίζουν να την αγοράζουν και να την αλλάζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα. Τόσο απλά. Με τον ίδιο τρόπο έγινε κάποτε διαθέσιμο δωρεάν το Facebook και το Instagram, ώστε να πείσει το κάθε κοριτσάκι ότι οι πατούσες του αποτελούν θέαμα απαραίτητο για τη συνέχιση της ζωής στον πλανήτη. Με τον ίδιο τρόπο εκτίθενται στα social media δισεκατομμύρια πρόσωπα με μαύρα γυαλιά, μωρά, κοιλιακοί, ακρογιάλια, ηλιοβασιλέματα, γάτες και σκύλοι, αγκαλιασμένες παρέες. Πολλές απ’ αυτές με φίλτρο, ώστε να νομίζεις ότι όλοι ζουν σε μια σκονισμένη αμερικανική κωμόπολη στο Νότο του ’50, όπου ο ζεστός αέρας κάνει την αντλία στο εγκαταλειμμένο βενζινάδικο να τρίζει ανατριχιαστικά… Έχω δει φίλες να προβληματίζονται σε ποια φωτογραφία φαίνονται πιο ωραίες για να την ανεβάσουν, σαν να πρόκειται να στείλουν βιογραφικό στο Miss Universe. Επίσης έχουμε κάνει καβγάδες να μην επιδεικνύουν έτσι αλόγιστα τα μωρά τους, αλλά τότε μπαίνουμε σε άλλο μπελά να ψάχνουμε τα privacy settings. Κι όλα αυτά γιατί; Για να προσθέσει κάποιος από κάτω ένα επιδοκιμαστικό σχόλιο ακολουθούμενο από τόσα θαυμαστικά σαν να έπαθε αγκύλωση το δάχτυλο όταν πατούσε το πλήκτρο.

Από την άλλη, αν σταματήσει όλη αυτή η ανταλλαγή, με ποιον θα γελάμε όταν προσπαθεί να αποσπάσει λίγα λεπτά ακόμα από την προσοχή μας ανεβάζοντας φωτογραφίες χωρίς μακιγιάζ λες και ξεκίνησε τιτάνιο φιλανθρωπικό έργο; Πώς θα εμπνέεται αυτά τα υπέροχα tweets (όπως αυτό κι αυτό) το πιο λατρευτό ανθοπωλείο όλου του κόσμου, που αν δεν το ακολουθείτε πρέπει να το κάνετε αμέσως τώρα; Και βασικά, αν σταματήσουν να συσσωρεύονται χιλιάδες φωτογραφίες ανά λεπτό στα τρισεκατομμύρια όσων έχουν τραβηχτεί ήδη, πώς αλλιώς θα φιλτραριζόταν ο αχαλίνωτος ναρκισισμός; Τώρα που το σκέφτομαι, προτιμώ οι φίλοι μου να αναζητούν επιβεβαίωση στο τι-στο-διάολο-πατάς όταν σου αρέσει μια φωτογραφία στο Instagram, παρά να μου φορτώνονται – κι ας τους υπεραγαπάω χωρίς like.