Το όνομα της Στέλλας Σερέφογλου έχει ταυτιστεί τα τελευταία χρόνια με το θέατρο για βρέφη, ένα είδος που την τελευταία δεκαετία έχει προσελκύσει τον θαυμασμό πολλών νέων γονέων. Είδος δύσκολο και απαιτητικό αν αναλογιστεί κανείς ότι το κοινό αποτελείται από μικρούς, λιλιπούτειους ανθρώπους που δεν εχουν ακομα αρθρώσει λέξη. Αυτός ο περιορισμός ή καλύτερα αυτή η πρόκληση απαιτεί ανεύρεση νέων μεθόδων επικοινωνίας και υιοθέτηση νέων δρόμων πολυαισθητηριακής πρόκλησης και ψυχαγωγίας.
Μετά την επιτυχημένη της βρεφική παράσταση «ΑΒΓΩ», έχει δημιουργήσει μια παράσταση για παιδιά που συνεχίζει για μια ακόμη χρονιά το ταξίδι της και υπόσχεται πως θα χαρίσει μια αξέχαστη θεατρική εμπειρία στις πολύ μικρές ηλικίες θεατών. Την παράσταση «ΟΠ!» που σημαίνει ξαφνιάζομαι, παίζω, χοροπηδώ, ανακαλύπτω, προσπαθώ, αλλάζω, προσφέρω, χαίρομαι, συνδέομαι… αγαπώ.
Δύο παιδιά, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι, συναντιούνται τυχαία σ᾽ ένα λιβάδι. Το αγόρι όμως έχει ένα πρόβλημα: το μπαλόνι του έχει κολλήσει σε ένα δέντρο και δεν μπορεί να το φτάσει. Το κορίτσι προσφέρεται να βοηθήσει, κι έτσι ξεκινούν μαζί μια σειρά από προσπάθειες για να το πάρουν πίσω. Θα τα καταφέρουν; Πόσο σημαντικό είναι το μπαλόνι γι’ αυτά; Τι νιώθει το ένα παιδί για το άλλο; Μέχρι πού θα φτάσουν για να πετύχουν τον σκοπό τους; Ακροβατικά, χορός, σωματική έκφραση, η ρυθμική και η συνοδεία μουσικής τα μέσα που κυριαρχούν στο έργο, στοιχεία που συναντά κανείς στον βωβό κινηματογράφο και το τσίρκο.
Με αφορμή την παράσταση «ΟΠ!» μιλήσαμε με τη Στέλλα Σερέφογλου για την παράσταση, τα συστατικά μιας καλής βρεφικής παράστασης, αλλά και για τις αγαπημένες παιδικές της αναμνήσεις και τις ιστορίες που διάβαζε μικρή.
Πολλαπλές ιδιότητες και ρόλοι. Αν ωστόσο σας ζητούσα να συστηθείτε τι θα μας λέγατε; Ποια η ιδιότητα κυρίως σας χαρακτηρίζει;
Ο τίτλος που θα δώσει κάποιος για να περιγράψει επαγγελματικά το ποιος είναι, εξαρτάται από τον ίδιο τον άνθρωπο, τον βαθμό σύνδεσης και εμπλοκής με την τέχνη του, τις οικονομικές απολαβές από αυτό και, φυσικά, από το ίδιο το έργο. Προσωπικά, εφόσον θέτετε το ερώτημα, δεν αυτοπροσδιορίζομαι επαγγελματικά ως σκηνοθέτρια κινηματογράφου, γιατί δεν πιστεύω πως έχω το αντίστοιχο έργο, ούτε και βιοπορίζομαι από αυτή τη δραστηριότητα. Στη δική μου περίπτωση, υπάρχει επαγγελματικά η ιδιότητα της θεατροπαιδαγωγού και σκηνοθέτριας κυρίως στον τομέα του θεάτρου για παιδιά και της διαφήμισης.
Μετά την παράσταση ΑΒΓΩ επανέρχεστε με μια νέα παράσταση που απευθύνεται σε μικρούς, πολύ μικρούς θεατές. Αλήθεια μιλήστε μας γι᾽ αυτή την επιλογή του είδους θεάτρου; Ποιες οι βασικές προκλήσεις που εμπεριέχει;
Ξεκίνησα να ασχολούμαι με το θέατρο για μικρές ηλικίες όταν έγινα μητέρα. Τα ίδια μου τα παιδιά δηλαδή ήταν το πρωταρχικό ερέθισμα που με οδήγησε σε αυτό το είδος έκφρασης. Στη συνέχεια, η επαφή μου με το εργαστήρι της Ξένιας Καλογεροπούλου, την ίδια και τους ανθρώπους της, αποτέλεσε πρότυπο, καλλιτεχνικό, ηθικό, αισθητικό και παιδαγωγικό, κάτι που με συνοδεύει ακόμη και τώρα. Η επικοινωνία με το ιδιαίτερο αυτό κοινό είναι πρόκληση για εμένα όχι μόνο καλλιτεχνική αλλά και πνευματική. Το να μπορέσεις να συνδεθείς μαζί του σημαίνει ότι ανιχνεύεις εσωτερικά μονοπάτια και έρχεσαι σε επαφή με στοιχεία της δικής σου παιδικότητας.
Οι παραστάσεις για τις μικρές ηλικίες καλό είναι να διεγείρουν τις αισθήσεις και να υμνούν το παιχνίδι ως έναν από τους ουσιαστικότερους δρόμους διεύρυνσης και ανάπτυξης της φαντασίας, της ευρηματικότητας, των ορίων και της σχέσης όλων αυτών με τον κόσμο. Να προάγουν την αισθητική (υποκριτικά, σκηνογραφικά, μουσικά κλπ.), μέσα από μια κρυστάλλινη σκηνοθετική προσέγγιση, η οποία θα αρνείται κατηγορηματικά τον εύκολο εντυπωσιασμό και τον διδακτισμό.
Πώς προέκυψε η ιδέα για το ΟΠ; Ήταν μια στιγμή, μια διαδρομή ή μια στάση;
Η ιδέα για το ΟΠ! ξεκίνησε αρκετά χρόνια πριν αλλά περίμενα την κατάλληλη στιγμή για την υλοποίησή του. Ποιητικές ταινίες όπως το ΚΟΚΚΙΝΟ ΜΠΑΛΟΝΙ αλλά και ταινίες του βωβού κινηματογράφου ή κινούμενα σχέδια όπως ο ΡΟΖ ΠΑΝΘΗΡΑΣ καθώς και εικονογραφημένα βιβλία για παιδιά προσχολικής ηλικίας αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης. Σε όλα τα παραπάνω προστέθηκε και η επιθυμία μου να διηγηθώ τη συγκεκριμένη ιστορία χρησιμοποιώντας στοιχεία από τον πολυεπίπεδο κόσμο του τσίρκου και των ακροβατικών, έναν κόσμο στον οποίο κυριαρχεί το παράδοξο, η φαντασία και έχει ως πεδίο δράσης ένα χώρο μεταξύ γης και ουρανού.
Οπότε, ήταν μια υπέροχη μα και κοπιαστική διαδρομή γεμάτη μοναδικές στιγμές που προέρχονται από μια γενικότερη στάση του πώς βλέπω και κυρίως πώς βιώνω τα πράγματα. Και για να γίνω πιο σαφής, το να μπορώ να αντιμετωπίζω τη ζωή σαν μια σειρά από μικρά θαύματα, διατηρεί μέσα μου τον έρωτα, την αγάπη και την παιδικότητα σε υψηλές συχνότητες και με κάνει ανθεκτική στις δυσκολίες της.
Πώς έχετε προσεγγίσει αυτή τη νέα παράσταση; Τι να περιμένει κανείς να δει, να ακούσει ή να νιώσει;
Θα δείτε δύο ανθρώπους, την Ευαγγελία και τον Πάνο, να πετούν, να ισορροπούν, να πέφτουν κάνοντας τούμπες, να σκαρφαλώνουν, να χορεύουν κι όλα αυτά ενώ αφηγούνται μια ιστορία φιλίας και αγάπης. Θα δείτε κι ένα μεγάλο, κόκκινο μπαλόνι, που είναι η αφορμή να ξεκινήσει η ιστορία μας αλλά και ο πυρήνας των συμβολισμών που ξεδιπλώνονται σιγά-σιγά. Είναι ένα έργο όπου ο ρυθμός, η διάθεση για παιχνίδι, τα ακροβατικά, η μουσική, η φιλία ως ύψιστη αξία στη ζωή ενός ανθρώπου, το χιούμορ σε εναλλαγή με τη συγκίνηση αλλά και η επιθυμία μας να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε, αποτελούν τα δομικά χαρακτηριστικά του. Στοιχεία απαραίτητα για την ιδανική πλαισίωση ενός έργου για μικρές ηλικίες.
Ποιες οι αντιδράσεις μέχρι σήμερα των παιδιών; Νιώθετε να συγχρονίζονται με όσα βλέπουν, να συναισθάνονται όσα συμβαίνουν;
Απόλυτα. Έχει πολύ ενδιαφέρον ότι σε κάθε παράσταση οι αντιδράσεις των παιδιών είναι πανομοιότυπες. Οι μικροί θεατές ανταποκρίνονται θερμά, σχολιάζουν καίρια σημεία του έργου, ξεκαρδίζονται στα γέλια, ενώ κάποιες στιγμές επικρατεί απόλυτη σιγή. Αυτό σημαίνει ότι ακολουθούν τους κυματισμούς της ιστορίας και παρασύρονται από αυτήν.
Ποια τα βασικά συστατικά μιας παράστασης που απευθύνεται σε τόσο μικρό ηλικιακό κοινό;
Τα παιδιά του συγκεκριμένου ηλικιακού γκρουπ στο οποίο απευθύνεται το έργο μαθαίνουν κατά κύριο λόγο με σωματικό τρόπο. Έτσι βιώνουν τον κόσμο και έτσι τον κατανοούν. Το σώμα, η κίνηση, η εκφραστικότητα -χωρίς λεκτικές επεξηγήσεις- πάνω στη σκηνή, είναι ο καλύτερος τρόπος για να δουν και να αποτυπώσουν μέσα τους όσα συμβαίνουν. Να νιώσουν, να ταυτιστούν, να εκφραστούν, να αφεθούν και να παρηγορηθούν. Από εκεί και πέρα απαιτούνται κι άλλες ποιότητες ώστε να ασχοληθεί κανείς σοβαρά με το θέαμα για τις μικρές ηλικίες, οι οποίες σχετίζονται με το είδος της επιστημονικής προσέγγισης κι ενός ευρύτερου καλλιτεχνικού οράματος που θα ακολουθήσει κανείς. Ο ρυθμός, η μουσική, ο χορός, η ικανότητα να προκαλεί κανείς συγκέντρωση της προσοχής καθώς και η δημιουργία στιγμών που θα συναρπάζουν τα μικρά παιδιά είναι μερικές από αυτές.
Υπάρχει μια παιδική σας ανάμνηση στην οποία θα θέλατε ξανά και ξανά να επιστρέφετε;
Οι ατελείωτες θαλάσσιες βουτιές στην Αβία της Μεσσηνίας και η χαρά της σκανδαλιάς που ένιωθα όταν χοροπηδούσα στο κρεβάτι του κοιτώνα στην κατασκήνωση της Αγίας Μαρίνας στον Ταΰγετο είναι από τις ωραιότερες και πιο ανέμελες αναμνήσεις που έχω. Αυτό δεν σημαίνει ότι θέλω να ξαναγύρισω σε αυτές. Προτιμώ να ζήσω νέες στιγμές, που θα μετουσιωθούν με τη σειρά τους σε ζουμερές αναμνήσεις της ενήλικης ζωής μου. Υπάρχει βέβαια και μια ανάμνηση από την παιδική μου ηλικία που έχει αφήσει άλλο αποτύπωμα. Αναφέρομαι στη γιαγιά μου τη Σοφία, η οποία ήταν πολύ κοκέτα και μαζί φτιάχναμε μάσκες ομορφιάς από καρπούζι, μέλι και ό,τι άλλο είχαμε στην κουζίνα. Είναι συγκλονιστικό το πώς αυτές οι στιγμές μαζί της μεταβολίστηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να τη διατηρώ ζωντανή μέσα μου.
Πώς μπορούμε τελικά να μείνουμε παιδιά μεγαλώνοντας; Θα ήθελα πολύ να ακούσω τη γνώμη σας ή κάποιο μυστικό σας.
Νομίζω πως ένα κομμάτι μας παραμένει παιδικό και είναι αυτό που μας τροφοδοτεί και μας γεμίζει με τις μεγαλύτερες χαρές και λύπες στην ενήλικη ζωή μας. Το ερώτημα είναι προς τα πού γέρνει η ζυγαριά, ποιες πλευρές δηλαδή της παιδικότητάς μας ενισχύουμε και ποιες φροντίζουμε να καθησυχάσουμε όταν τα πράγματα δεν είναι λειτουργικά για εμάς.
Ποιο το αγαπημένο σας παιδικό παραμύθι;
Αγαπώ πολύ τα κλασικά παραμύθια. Μια περίοδο διάβαζα τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ και μετά μελέτες γι’ αυτά όπως το βιβλίο του Μπρούνο Μπέτελχαϊμ «Η Γοητεία των Παραμυθιών». Αν πρέπει να διαλέξω ένα, θα έλεγα τη Χιονάτη. Η ιδέα ότι αυτό το όμορφο, κυνηγημένο κορίτσι, κρύβεται για να μην το σκοτώσει η κακιά μάγισσα σ᾽ ένα σπίτι όπου τα πάντα, πιάτα, καρέκλες, κρεβάτια είναι μικροσκοπικά, εξακολουθεί να γαργαλάει τη φαντασία μου ακόμη και τώρα.
Νέα σχέδια, ανακοινώσιμα ή μη, θα είναι θεατρικά;
Θα είναι θεατρικά και κινηματογραφικά. Στο θέατρο θέλω να ανεβάσω, τη νέα θεατρική σεζόν 2024-25, ένα νέο έργο, πάλι για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Ιδανικά, θα γυρίσω μια πειραματική μικρού μήκους και παράλληλα περνάω, με συν-σεναριογράφο τον Κώστα Βραχνό, το τρίτο χέρι της πρώτης μου μεγάλου μήκους ταινίας «Τέττιξ».
Δείτε το trailer της παράστασης “ΟΠ!”
