Αντιμέτωπη με τις νέες προκλήσεις που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου στρέφει το βλέμμα προς το μέλλον και υλοποιεί μία σειρά από «πράσινες» πρωτοβουλίες που αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων και τις παροχές στους επισκέπτες, μεταμορφώνοντας έτσι τα νησιά της σε διεθνή πρότυπα αειφορίας και βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
«Ανέκαθεν οι νησιώτες ήταν ανοικτοί στις αλλαγές, εξωστρεφείς ως κοινωνίες και οικονομίες. Τα νησιά υπήρξαν διαχρονικά κοιτίδες εξέλιξης και προόδου. Στις αλλαγές που μας πάνε μπροστά, προς την πράσινη μετάβαση, οι κάτοικοι των νησιών είναι από καιρό έτοιμοι», τόνισε ο Περιφερειάρχης κ. Γιώργος Χατζημάρκος σε συνέντευξή του.
Αστυπάλαια
Στην Αστυπάλαια το έργο ‘’Astypalea: smart & sustainable island’’ στόχο έχει να μετατρέψει την «πεταλούδα του Αιγαίου» σε υπόδειγμα πράσινης κινητικότητας και κυκλικής οικονομίας μέσα από την ηλεκτροκίνηση, τις έξυπνες συγκοινωνίες και τη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Mε την στροφή στην ηλεκτροκίνηση που αποτελεί τον πρώτο πυλώνα του έργου επιδιώκεται η υποκατάσταση του υπάρχοντος στόλου των ιδιόκτητων οχημάτων, αλλά και εκείνων που χρησιμοποιούνται για δημόσιες υπηρεσίες με ηλεκτρικά. Στην προσπάθεια αυτή τo πρόγραμμα e- Astypalea παροτρύνει τους κατοίκους του νησιού μέσα από τη χορήγηση ειδικών επιδοτήσεων να προβούν στην αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου. Από την άλλη, ηλεκτρικά οχήματα έχουν ήδη παραδοθεί στην Αστυνομία, το Λιμενικό, την Πολιτική Αεροπορία, τον Δήμο και το Κέντρο Υγείας.
Στο πλαίσιο της «έξυπνης» κινητικότητας που αποτελεί τον δεύτερο πυλώνα του έργου, δύο νέες κεντρικές υπηρεσίες που αποβλέπουν στην καθιέρωση ευέλικτων και πράσινων μετακινήσεων έχουν τεθεί σε λειτουργία. Μέσω του AstyBus ένας στόλος ηλεκτρικών μίνι – βαν που θα αντικαταστήσει σταδιακά τα παραδοσιακά μέσα μεταφοράς πραγματοποιεί δρομολόγια κατά παραγγελία.
Την ίδια στιγμή, το AstyGo δίνει τη δυνατότητα τόσο στους μόνιμους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες να νοικιάσουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, δίκυκλα και ποδήλατα που βρίσκονται διαθέσιμα σε διάφορους σταθμούς ανά το νησί. Για να εξυπηρετηθούν οι ενδιαφερόμενοι από τις υπηρεσίες αυτές αρκεί να προχωρήσουν σε μία κράτηση μέσω της κοινής εφαρμογής AstyMove.
Το έργο θα ολοκληρωθεί με την ανάπτυξη ενός «έξυπνου» δικτύου υποδομών φόρτισης. Συγκεκριμένα, σημεία φόρτισης θα εγκατασταθούν σε ιδιωτικές κατοικίες, εταιρίες ενοικίασης αυτοκινήτων, εταιρίες ταξί, ενώ οι τρέχουσες ανάγκες καλύπτονται από ένα φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 20 KW.
Η μεταμόρφωση της Αστυπάλαιας σε «έξυπνο» και βιώσιμο νησί θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη βελτιώνοντας την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των κατοίκων και δίνοντας στην περιοχή σημαντικό προβάδισμα σ’ επίπεδο τουρισμού. Όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε για την πορεία υλοποίησης του έργου ”Astypalea: smart & sustainable island”:
«Μην έχετε καμία αμφιβολία ότι ολοένα και περισσότεροι επισκέπτες θα επιλέγουν τους προορισμούς τους με βάση τη βιωσιμότητα και το ενδιαφέρον που δείχνουν οι τοπικές κοινωνίες για την προστασία του περιβάλλοντος, για την πράσινη ανάπτυξη, για την κυκλική οικονομία συνολικά.
Είναι κατά κανόνα επισκέπτες οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να δαπανήσουν και περισσότερο για τις διακοπές τους, πιο ευαισθητοποιημένοι και πιστεύω ότι ήδη από φέτος με τη δημοσιότητα την οποία έχει πάρει το νησί θα δείτε τα πρώτα αποτελέσματα ως προς το τουριστικό προϊόν.»
Τήλος
Η Τήλος με τη σειρά της προτείνει ένα νέο ολοκληρωμένο πρόγραμμα κυκλικής διαχείρισης των αποβλήτων γυρνώντας την πλάτη στην απαρχαιωμένη μέθοδο της ταφής. Σήμερα στο ακριτικό νησί των Δωδεκανήσων τίποτα δεν πάει χαμένο.
Το πιλοτικό πρόγραμμα Just Go Zero Tilos που υλοποιείται με τη συνεργασία του Δήμου Τήλου, της εταιρείας – χορηγού POLYGREEN και του ΦοΔΣΑ (Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) Νοτίου Αιγαίου ξεκινά από τη συλλογή πόρτα- πόρτα όλων των αποβλήτων που παράγονται στο νησί και ολοκληρώνεται με την αξιοποίησή τους, ενώ ενεργό ρόλο αναλαμβάνουν και οι ίδιοι οι κάτοικοι.
Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε, βασικός άξονας του έργου αποτελεί η συνεχής ενημέρωσή τους και ο εφοδιασμός όλων των νοικοκυριών με εξοπλισμό συλλογής. Στο πρώτο στάδιο της διαδικασίας μετέχουν εκείνοι διαχωρίζοντας τα απόβλητα σε βιοαπόβλητα και σε ανακυκλώσιμα και μη υλικά και παραδίδοντάς τα εν συνεχεία στην Ομάδα Just Go Zero Τήλος, που περνά σε προκαθορισμένες μέρες και ώρες από κάθε σπίτι, αλλά και από κάθε επιχείρηση, για να τα μεταφέρει στις αναδιαμορφώμενες εγκαταστάσεις του πρώην ΧΥΤΑ που λειτουργούν πλέον σαν Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας (3Κ). Εκεί, αυτά αποθηκεύονται, ταξινομούνται και διαχωρίζονται περαιτέρω πριν οδηγηθούν για ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση ή κομποστοποίηση. Τα απόβλητα επομένως δεν αντιμετώπιζονται πλέον ως βάρος. Aντιθέτως, αξιοποιούνται αποκτώντας δεύτερη ζωή.
Παύοντας τη λειτουργία του ΧΥΤΑ και απομακρύνοντας από το τοπίο της τους δημόσιους κάδους η Τήλος έχει κατακτήσει τον τίτλο του πρώτου νησιού μηδενικών αποβλήτων στον παγκόσμιο χάρτη. Η επιτυχής εφαρμογή του Just Go Zero Tilos λοιπόν δεν εγγυάται μόνο την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων, αλλά αποδεικνύει ότι η μετατροπή των παρεμφερών νησιωτικών περιοχών σε νησιά μηδενικών αποβλήτων είναι ένας εφικτός βιώσιμος στόχος.
Χάλκη
Στο δρόμο της αειφορίας βαδίζει και η Χάλκη μετά την ένταξή της στην εθνική πρωτοβουλία GR- eco islands, η οποία έχοντας ως σύμμαχο τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στοχεύει στην ανάδειξη των ελληνικών νησιών σε διεθνή πρότυπα πράσινης οικονομίας, ενεργειακής αυτονομίας, ψηφιακών καινοτομιών και οικολογικής κινητικότητας.
Στις δράσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής περιλαμβάνεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος που θα παράγει πράσινη ενέργεια για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του νησιού και η δωρεά αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων στην Αστυνομία και το Λιμενικό.
Έχει αναβαθμιστεί επίσης, ο δημόσιος φωτισμός με «έξυπνα» συστήματα διαχείρισης και έχουν αναπτυχθεί καινοτόμες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες και τεχνολογικές εφαρμογές για την υποστήριξη της ηλεκτρονικής μάθησης με την ανάπτυξη υποδομής 5G, ενώ σύντομα μεγάλο μέρος των τουριστικών θαλάσσιων μετακινήσεων θα εκτελείται με ηλεκτρικό σκάφος. Σημαντική καινοτομία αποτελεί η ίδρυση της ‘’ChalikON’’, της πρώτης Ενεργειακής Κοινότητας στην Ελλάδα, στην οποία θα μετέχουν τόσο ο Δήμος όσο και οι κάτοικοι του νησιού.
Στόχος του έργου, το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος με την ευγενική συμμετοχή της Πρεσβείας της Γαλλίας στην Ελλάδα, είναι η εξοικονόμηση των εκπομπών των CO2 στην ατμόσφαιρα, η δραστική μείωση των χρεώσεων των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας που θα ανακουφίσει οικονομικά τους καταναλωτές και ο επαναπροσδιορισμός της τουριστικής ταυτότητας της Χάλκης, του πρώτου GR- eco island της χώρας.
Ρόδος
Η Ρόδος κάνει το αποφασιστικό βήμα προς την πράσινη μετάβαση θέτοντας σε εφαρμογή το ‘’The Rhodes Co-Lab’’. Πρόκειται για μία δημιουργική συνεργασία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Ομίλου TUI με την στήριξη του Δήμου Ρόδου, που στόχο έχει μέσα από τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό όλων των υπηρεσιών που σχετίζονται με τον τουρισμό να καταστεί το νησί των Ιπποτών σε βάθος πέντε ετών πρότυπο για τη βιώσιμη ανάπτυξη των τουριστικών προορισμών.
Με οδηγό τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, το πρόγραμμα επικεντρώνεται στη δημιουργία πράσινης οικονομικής ανάπτυξης, στον πράσινο μετασχηματισμό και την κυκλική οικονομία, στην ενίσχυση του θετικού κοινωνικού και οικονομικού αποτυπώματος του τουρισμού, την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Στο πλαίσιο των τεσσάρων αυτών αξόνων ως προτεραιότητες τίθενται η δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης και επιχειρηματικότητας, η σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των τοπικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων και του τουριστικού τομέα, η διαχείριση ενέργειας, νερού και αποβλήτων, η βιώσιμη κινητικότητα, οι καλύτερες προοπτικές καριέρας μέσα από την εκπαίδευση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρωπίνου δυναμικού, η προώθηση του τοπικού πολιτισμού και της τοπικής κληρονομιάς, η διαφύλαξη της πολυμορφίας της φύσης και η προστασία του παράκτιου και θαλάσσιου πλούτου.
Για τη βιώσιμη μεταμόρφωση του νησιού το ‘’The Rhodes Co-Lab’’ προβλέπει τη συνεργασία όχι μόνο με την τοπική τουριστική βιομηχανία, αλλά και με διεθνείς φορείς, ενώ την υλοποίηση των δράσεων θα παρακολουθεί και θα υποστηρίζει το Διεθνές Κέντρο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης.
