-578898.jpg)
Οι ενδιαφέρουσες και ωραίες εκθέσεις δεν είναι σπάνιες. Ποιητικές εκθέσεις όμως δε βλέπει κανείς συχνά, γι’ αυτό και η «En Grisaille Nowadays» που παρουσιάζεται αυτόν τον καιρό από τη συλλογή Γιώργου Οικονόμου με συγκίνησε ιδιαίτερα.
Ο όρος «Grisaille» περιγράφει την τεχνική του να ζωγραφίζεις σχεδόν μονοχρωματικά, με αποχρώσεις του γκρι, μια τεχνική που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα από τους Φλαμανδούς ζωγράφους του 15ου αιώνα και που την έχουν χρησιμοποιήσει έκτοτε πολλοί καλλιτέχνες. Όσο παράδοξη ή και βαρετή κι αν ακούγεται ως τεχνική, είναι τόσες οι αποχρώσεις του γκρι, τόσοι οι τόνοι ανάμεσα στο λευκό και το μαύρο, που στην ουσία μιλάμε για μια τεράστια χρωματική παλέτα. Μια χρωματική παλέτα η οποία απαιτεί ιδιαίτερη ευαισθησία, αυστηρότητα, μέτρο, αλλά και φαντασία προκειμένου να χρησιμοποιηθεί. Προσωπικά, όταν σκέφτομαι αυτές τις καλοζυγισμένες συνθέσεις διαφορετικών τονικών αποχρώσεων του γκρι, τις παρομοιάζω αυτόματα με έργα του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ σαν το «Καλοσυγκερασμένο κλειδοκύμβαλο», όπου η κρυστάλλινη καθαρότητα της μουσικής και η αφαίρεση στα όρια της απλούστευσης συνθέτουν έργα πολυεπίπεδα και απαράμιλλου βάθους.
Κατά την επιμελήτρια της έκθεσης Skarlet Smatana, η «En Grisaille Nowadays» είναι οργανωμένη σε τρεις ενότητες, και η κάθε ενότητα παρουσιάζεται σε διαφορετικό όροφο: Ζωγραφική-Αφαίρεση, Ταυτότητα-Πορτραίτο, Τοπίο-Νεκρή φύση. Και πράγματι μπορεί κανείς να παρακολουθήσει αυτό το μονοπάτι της σκέψης. Από την άλλη,
σε τέτοια έργα που είναι ανοιχτά σε πολλές και διαφορετικές ερμηνείες, ο καθένας μπορεί να πλάσει μια δική του εκδοχή και να παρακολουθήσει άλλους διαλόγους να αναπτύσσονται. Για παράδειγμα, η Smatana εντάσσει το έργο «Big Stretcher» του Adam McEwen -ένα μεταλλικό σκελετό βαμμένο γκρι, πανομοιότυπο με τους ξύλινους
σκελετούς πάνω στους οποίους τεντώνουν τους καμβάδες των πινάκων- στην κατηγορία Ζωγραφική-Αφαίρεση. Και πράγματι, τι θα μπορούσε να μιλά πιο ζωντανά για την Αφαίρεση από έναν πίνακα που του έχει αφαιρεθεί ο καμβάς, από ένα σκελετό που μιλά για το πλαίσιο δηλαδή για την ουσία των πραγμάτων; Όμως, για εμένα, το έργο μιλά περισσότερο για το θέμα της ταυτότητας, για τη δυσκολία του να δημιουργήσεις και να σμιλέψεις την προσωπικότητά σου, για τις συνεχείς αλλαγές που υφίσταται καθώς περνούν τα χρόνια με αποτέλεσμα να μην είμαστε σίγουροι για το ποιοι είμαστε ή ποιοι θα θέλαμε να είμαστε ή για το πώς θα καταλήξουμε. Το έργο «Big Stretcher» θα μπορούσε να είναι και πολιτικό, καταδεικνύοντας την ανάγκη για ηθικό, νομικό και πολιτικό πλαίσιο το οποίο να προσφέρει τα εχέγγυα για την ανάπτυξη της κοινωνίας, η οποία στη συνέχεια βάζει τις πινελιές της, ζωγραφίζει τη δική της εικόνα αλλά στηριγμένη σε δεδομένες συναποφασισμένες και προαποφασισμένες σταθερές αξίες, αυτό δηλαδή που λείπει από την Ελλάδα εδώ και πολλές δεκαετίες.
Όπως είπα και πριν νομίζω ότι δεν έχει νόημα να μιλήσω για κάθε έργο ξεχωριστά, η θέασή τους θα ξεκλειδώσει άλλα νοήματα, θα δημιουργήσει αλλά συναισθήματα στον καθένα. Ίσως μόνο να προτρέψω τον πιθανό επισκέπτη να αφιερώσει λίγο παραπάνω χρόνο στο έργο του Jim Dine «White Suit#2 (selfportrait)» του 1964 το οποίο
επεξεργάζεται με διαχρονικό τρόπο την υπαρξιακή αγωνία για την ταυτότητα του καλλιτέχνη αλλά και του καθενός από εμάς στην εποχή των καταπληκτικών τεχνολογικών ανακαλύψεων αλλά και τις πλήρους αποδόμησης κάθε βεβαιότητας, όπως επίσης να αφιερώσει χρόνο και στα τελείως αφαιρετικά έργα της Yayoi Kusama («Infinity-NetKhn», 2011) και του Heinz Mack («Light-Relief», 1961), τα οποία είναι πανέμορφα και σε υπνωτίζουν με την πολυδιάστατη σύνθεσή τους, διαπραγματευόμενα ίσως την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης ή τη σπουδαιότητα της ομορφιάς ή της αισθητικής ως αυταξία.
Πρόκειται για μια έκθεση με σημαντικούς καλλιτέχνες (AdamMc Ewen, Andreas Gursky, Yayoi Kusama, Heinz Mack, Jim Dine, Cady Noland, Charles Ray, Agnes Martin, Martin Kippenberger) και ενδιαφέροντα έργα που αξίζει να επισκεφτεί κανείς. Το μόνο μελανό σημείο είναι ότι δυστυχώς στην είσοδο θα σας ζητηθεί να επιδείξετε την αστυνομική σας ταυτότητα ή έστω δίπλωμα οδήγησης. Οι Έλληνες συλλέκτες δεν έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν τις παιδικές αρρώστιες των ανοιχτών προς το κοινό συλλογών (ας ελπίσουμε ότι κάποιος θα φτάσει μια μέρα τους Saatchi σε αυτό) και όλα χρωματίζονται άμεσα από την προσωπικότητά τους και το status τους.
«En Grisaille Nowadays», The George Economou Collection, Κηφισίας 80, Μαρούσι 15125, Δευτέρα έως Παρασκευή 10-6, ελεύθερη είσοδος, έως 17 Μαΐου 2013.
