Ο Γιάννης Βακαρέλης στο ελculture.gr

Το Φεστιβάλ Ναυπλίου είναι από τα πρώτα διεθνή φεστιβάλ κλασικής μουσικής που θυμάμαι να πραγματοποιούνται εκτός Αθήνας και να διατηρούν την αίγλη και το επίπεδό τους χωρίς εκπτώσεις στο πρόγραμμα και αποφεύγοντας σταθερά τις εύκολες εμπορικές λύσεις. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής και ιδρυτής του, Γιάννης Βακαρέλης, ταλαντούχος και διεθνώς καταξιωμένος πιανίστας ήδη από τα νεαρά του χρόνια ομολογεί ότι ακόμα τσιμπιέται για να πιστέψει ότι το Φεστιβάλ Ναυπλίου κλείνει ήδη 22 χρόνια ζωής.

ελculture: Αναρωτιέμαι πώς, με καταγωγή από Θεσσαλονίκη, αποφασίσατε να ξεκινήσετε το Φεστιβάλ Ναυπλίου;
Γιάννης Βακαρέλης: Ξεκίνησα πριν από 22 χρόνια έχοντας πάει για τουρισμό στο Ναύπλιο. Μου άρεσε πολύ η πόλη και επειδή είχα ταξιδέψει σε πολλά μέρη και φεστιβάλ του εξωτερικού σκεπτόμουν ότι τέτοιες πόλεις το ζητούν το φεστιβάλ και… γιατί όχι; Ο κόσμος το αγκάλιασε γρήγορα τόσο οι Ναυπλιώτες, όσο και οι δημοτικές αρχές που πέρασαν από την πόλη και το υποστήριξαν με μεγάλη αγάπη και προθυμία.

ελc: Ποιο είναι, λέτε, το μυστικό της μακροζωίας του Φεστιβάλ;
Γ.Β.: Πάντα φρόντιζα να υπάρχει υψηλή ποιότητα στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Γνωρίζω καλά το «μουσικό χρηματιστήριο» στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπου έχω ζήσει και εργαστεί. Συχνά τα φεστιβάλ έχουν διευθυντές τεχνοκράτες, οι οποίοι κατακλύζονται από προτάσεις παραγωγών που δεν ξεχωρίζουν τις ποιοτικές και τις εμπορικές παραγωγές. Η τέχνη έχει γίνει δυστυχώς εμπόριο, ωστόσο το μεγάλο, εμπορικό όνομα αποτελεί μεν μια εύκολη λύση, αλλά δεν είναι αυτό που θα σου δημιουργήσει ένα πιστό ακροατήριο. Νομίζω λοιπόν ότι το μυστικό της επιτυχίας του Φεστιβάλ Ναυπλίου είναι η ποιότητά του, που ανεβαίνει αλλά όχι εμπορικά, και που εκτιμήθηκε. Είναι κάτι σαν εμβόλιο που αν μπολιαστείς, δύσκολα γυρίζεις πίσω. Αυτό λοιπόν δημιούργησε ένα πιστό κοινό στο Ναύπλιο αλλά και στην Αθήνα, στο εξωτερικό.

ελc: Πώς μπορεί ένα φεστιβάλ προσανατολισμένο στην κλασική σκηνή να κρατήσει και να τραβήξει ένα ευρύτερο φάσμα επισκεπτών, και ειδικά τους νεότερους;
Γ.Β.: Η ποιότητα κλασικής υφής συγκινεί τον άνθρωπο και περνά κατευθείαν στην ψυχή του. Απ’ τη στιγμή που θα συγκινηθεί, παύουν να υπάρχουν φίλτρα, μπορείς να ονειρεύεσαι και να περνάς καλά. Ο κόσμος στις τελευταίες συναυλίες του φεστιβάλ μας ρωτά τι θα κάνει τις υπόλοιπες 355 μέρες του χρόνου… Με αδημονία και προσμονή ρωτούν ποιους θα φέρουμε κάθε φορά. Έχει μπει πια στο κύτταρό τους. Κατά καιρούς επίσης επισκεπτόμουν σχολεία και μιλούσα με τα παιδιά για να προσελκύσω το ενδιαφέρον τους στη μουσική. Αρκετοί είναι αυτοί που ξεκίνησαν από περιέργεια και προχώρησαν. Αν κινήσεις την περιέργεια κάποιου για τη μουσική αυτή, σίγουρα θα επιδιώξει να ξανακούσει, έστω κι αν η μουσική μας παιδεία στην Ελλάδα δεν έχει παράδοση στην κλασική μουσική, δεν είναι έμφυτη, με ρίζες όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πάνω σε σχετικό προβληματισμό πάντως προγραμματίζουμε ανοικτό διάλογο στο πλαίσιο του φετινού φεστιβάλ στις 27 Ιουνίου.

ελc: Ποιο είναι το χαρακτηριστικό του φετινού φεστιβάλ;
Γ.Β.: Φέτος τιμούμε την Ελλάδα. Θεωρώ «χρέος» μας τώρα με αυτή τη γενική ατμόσφαιρα να θυμηθούμε ποιοι ήμασταν, ποιοι είμαστε, τι κάνουμε. Ξαναθυμόμαστε τις ψηφίδες που έφτιαξαν τον ελληνικό πολιτισμό. Ξεδιπλώνουμε την αρχαία τραγωδία και ποίηση, ερμηνεύουμε Καβάφη και περνάμε στο σήμερα. Ενδεικτικά, η Λυδία Κονιόρδου απαγγέλει Καβάφη με τη μουσική συνοδεία του Θοδωρή Οικονόμου από την Οδύσσεια για την παράσταση του Ρόμπερτ Ουίλσον. Πρωτοεμφανίζεται το Ensemble του Φεστιβάλ Ναυπλίου, το Piano Quartet PAïAN από τη Δανία ερμηνεύει μεταξύ άλλων τον Επιτάφιο του Σείκιλου. Ο ζωγράφος Γιάννης Κόττης φιλοτέχνησε αφιλοκερδώς την αφίσα του Φεστιβάλ. Η σπουδαία αρχαιολόγος Αγγελική Κοτταρίδη αποκαλύπτει τον υπέροχο κόσμο του Αρχαίου Συμποσίου και η κορυφαία Γαλλίδα μουσικολόγος Nathalie Berland παρουσιάζει Αρχαία Ελληνικά Μουσικά Όργανα σε μελωδίες του Ευριπίδη, του Τιμόθεου της Μιλήτου, ανωνύμων κ.ά., όπως έχουν καταγραφεί σε αρχαίους παπύρους. Η ιδέα μου ήταν ότι το συμπόσιο ήταν η ψυχαγωγία των αρχαίων Ελλήνων και με αυτή τη διάθεση θέλω να μεταφέρω το σημερινό κόσμο στην ατμόσφαιρά του.

ελc: Αυτή η επιμονή με τις ελληνικές ρίζες, την αρχαιότητα, την έννοια της πατρίδας δεν είναι κάπως φορτισμένη στην παρούσα συγκυρία;
Γ.Β.: Χαίρομαι που μου δίνετε την ευκαιρία να τονίσω τον προβληματισμό μου, ότι επειδή οι μεν καπηλεύονται τη σημαία, τα σύμβολα κ.λπ., οι δε αποφεύγουν να λένε ποιοι είναι κι από πού έρχονται, για να μη θεωρηθεί εθνικιστική προπαγάνδα. Η σημαία, π.χ. που σε άλλες χώρες είναι ένα συνηθισμένο και ωραίο στοιχείο, εδώ θεωρείται εθνικιστικό, σαν να ντρέπεσαι πια να πεις ότι είσαι Έλληνας…

ελc: Η άλλη συγκυρία, η οικονομική, ποιες επιπτώσεις έχει για το Φεστιβάλ Ναυπλίου;
Γ.Β.: Απ’ τη στιγμή που περάσαμε την περσινή και φτάσαμε αισίως στη φετινή χρονιά, δε φοβάμαι πλέον, θεωρώ ότι ξεπεράσαμε τα δύσκολα. Πολλοί καλλιτέχνες ήρθαν με εξαιρετικά χαμηλό κόστος, ακόμα και αφιλοκερδώς. Αυτό έγινε αφενός λόγω των καλών μας σχέσεων και αφετέρου γιατί ξεκινούν από ειλικρινή αγάπη για τη χώρα, αντιδρώντας με τον τρόπο τους στην αρνητική δημοσιότητα που έχει πάρει η Ελλάδα στο εξωτερικό. Οι πρεσβείες προβάλλοντας τις παραγωγές των χωρών τους εξακολουθούν να στηρίζουν με τα έξοδα μετακίνησης, οι ξενοδόχοι με τη διαμονή και βέβαια είμαι ευγνώμων που η δημοτική αρχή βοηθά παρέχοντάς μας οικονομική στήριξη. Δυστυχώς, διακόπηκαν οι χορηγίες μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, όπως γενικά συμβαίνει με τους χορηγούς, που περιορίζουν κατά πολύ τέτοια έξοδα.

ελc: Παρ’ όλα αυτά σας ακούω αισιόδοξο…
Γ.Β.:  Επιλέγω να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο. Η θετική ψυχολογία και διάθεση, ο ενθουσιασμός ξεπερνά τη μονάδα και μεταδίδεται πλέον στο σύνολο. Η μικρή μας ομάδα ξεχνά τον πεσιμισμό και τα προβλήματα, λέμε ότι θα τα καταφέρουμε και τα καταφέρνουμε. Αυτό μετράει σε περιόδους κρίσης. Πιστεύω ότι η κρίση θα κάνει τον κύκλο της, όπως συνήθως γίνεται. Είναι σαν μια φούσκα, που αν την πολεμούσαμε όλοι μαζί θα ξεφούσκωνε σε μια μέρα.

ελc: Το «όλοι μαζί» δεν είναι όμως και το δυνατό μας στοιχείο, των Ελλήνων, ή είναι;
Γ.Β.: (Γέλια). Μακάρι, όντως, να είχαμε περισσότερη κοινωνική αλληλεγγύη. Έστω όμως και μ’ αυτή που έχουμε, η Ελλάδα κατάφερε να επιζήσει 4.000 χρόνια. Δεν ξέρω πώς, με αυτόν τον περίεργο, μαγικό τρόπο του «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει»!

Φεστιβάλ Ναυπλίου, 21-30 Ιουνίου 2013
Πληροφορίες: http://www.nafplionfestival.gr/
Οι συναυλίες θα πραγματοποιηθούν στο Βουλευτικό, το Παλαμήδι, την Πλατεία Αρβανιτιάς, την Πλατεία Αγίου Γεωργίου και το Φουγάρο (www.fougaro.gr).