Η πρόσφατη θεατρική παραγωγή της «Θέρος», «Ελευθερία εις Θάνατον», σε σκηνοθεσία Ηλέκτρας Ελληνικιώτη παρουσιάζεται στο Μικρό Θέατρο Κεραμεικού από τις 19 Δεκεμβρίου έως τις 31 Ιανουαρίου, για 14 παραστάσεις.
«Είναι κανονικό θέατρο. Όλα στημένα». Στημένες δίκες, προβαρισμένοι πολιτικοί λόγοι. Όλα τα φώτα στραμμένα πάνω τους. Λίτρα αίμα κυλάνε με εντατικούς ρυθμούς. Μετράμε καθημερινά τους νεκρούς μας. Περούκες όλων των ειδών και των αποχρώσεων, δίνουν στυλ και ταυτότητα στα θεάματα της πραγματικότητας.
Το χρήμα ρέει αφειδώς. Δικαστικές αίθουσες, κοινοβούλια και τηλεοπτικά πλατό: οι σύγχρονες σκηνές. Όποιος πεθάνει σε αυτές, μία φορά πεθαίνει. Όμως στο θέατρο… Στο θέατρο πεθαίνουμε ξανά και ξανά και βγαίνουμε πάντα περπατώντας. Αν δεν είναι αυτό ελευθερία, τότε τι είναι;
Κυρίες και κύριοι, δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας. Αργά ή γρήγορα όλοι θα πεθάνουμε. Στ’ αληθινά ή στα ψέματα. Το θέμα είναι να πεθάνουμε· και να μην μας σκοτώσουν.
Στις 31 Οκτωβρίου 1922 ξεκίνησε «η δίκη των έξι»: πέντε Έλληνες πολιτικοί και ένας στρατιωτικός παραπέμφθηκαν σε δίκη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, ως οι κύριοι υπαίτιοι της Μικρασιατικής Καταστροφής. Το πρωί της 15ης Νοεμβρίου 1922 καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες την ίδια μέρα στο Γουδί.
Εκείνο το πρωί, ο Πρόεδρος του Έκτακτου Στρατοδικείου, διαβάζει την ετυμηγορία και, όντας τρομερά ταραγμένος, ξεχνάει να τηρήσει το πρωτόκολλο και αποχωρεί από την αίθουσα χωρίς να πει «λύεται η συνεδρίασις». Η δίκη των έξι τυπικά δεν λύθηκε ποτέ. Εξακολούθησε σιωπηλά να συντελείται σε όλο τον 20ο αιώνα. Και τα ερωτήματα του τότε παραμένουν αναλοίωτα.
Η δίκη των έξι είναι μια αφορμή, όπως κάθε υποσημείωση της Ιστορίας που σέβεται τον εαυτό της και το αφεντικό της. Το θέμα είναι πόσα και τι μορφής δικαστήρια στήνονται μέχρι και σήμερα «για να πεισθεί η κοινή γνώμη»; Πόσα πραγματικά γεγονότα μεταμφιέζονται σε φανταστικά και αντίστροφα; Πόσες ανθρώπινες καταστροφές κρύβουν οι εθνικοί θρίαμβοι;
Πόσο δημοκρατικό είναι ένα πολιτικό σύστημα που είναι ικανό να κάνει τα πάντα για να σώσει τον εαυτό του- ακόμα και φόνο; Και τελικά, ο καθένας από εμάς, πώς βλέπει, αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τον κόσμο που τον περιβάλλει;
Ακριβώς 100 χρόνια μετά, η «Θέρος» με την παράσταση «Ελευθερία εις Θάνατον» επιχειρεί να δώσει ένα τέλος σε αυτή τη δίκη που δεν ήταν παρά «εν είδος θεατρικής παραστάσεως δια να πεισθή η κοινή γνώμη ότι οι νόμιμοι τύποι ετηρήθησαν». Και να δώσει μια αρχή σε αυτό το θέατρο που δεν είναι παρά ένα είδος δίκης για να αναρωτηθεί η κοινή γνώμη αν οι νόμιμοι τύποι τηρούνται.
Cover photo ©Αnastasia Giannaki
