H διαφορετικότητα στην Τέχνη

Η Πάολα είναι γνωστή για τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχει διαδραματίσει τα τελευταία 35 χρόνια για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων, των λεσβιών, των αμφιφυλόφιλων και των διαφυλικών στην Ελλάδα. Όμως γνωστή είναι και για τις σέξι ασπρόμαυρες φωτογραφίες της στις οποίες έχει αιχμαλωτίσει την ικμάδα των κατά καιρούς εραστών της και με τις οποίες εμπλούτιζε το υλικό του εντύπου της «Το Κράξιμο». Ο εικαστικός Ανδρέας Αγγελιδάκης συνεργάστηκε μαζί της για να παρουσιάσουν αυτές τις φωτογραφίες μέσα από μια σκανταλιάρικη εγκατάσταση.

Ολόκληρος ο διώροφος και άνετος χώρος της γκαλερί The Breeder έχει μετασκευαστεί με την επιμέλεια του Ανδρέα Αγγελιδάκη σε ένα μεγάλο λαβυρινθώδες darkroom, όπου ο επισκέπτης ηδονοβλεπτικά μπορεί να χαζέψει τις γυμνές φωτογραφίες των νεαρών που έχει φωτογραφήσει στο πέρασμα του χρόνου η τρανσέξουαλ Πάολα Ρεβενιώτη. Η έκθεση ξεκινά από τον υπόγειο χώρο όπου -κατεβαίνοντας τα σκαλιά- απλώνεται μπροστά σου ένας μισοσκότεινος λαβύρινθος φτιαγμένος από μεταλλικές ραφιέρες που πάνω τους είναι τοποθετημένες οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες των εν στύσει τεκνών. Δύο περιστροφικά πορτοκαλί φώτα σειρήνας επιτρέπουν στο θεατή να μισοδεί τις δεκάδες ασπρόμαυρες φωτογραφίες -στερεωμένες με άσπρη σιλικόνη, η οποία μοιάζει με σπέρμα και παράλληλα φέρνει στο μυαλό τα σύγχρονα σιλικονούχα λιπαντικά που δε φθείρουν τα προφυλακτικά- των νεαρών που εκθέτουν ηδυπαθώς τη σφριγηλή νιότη τους. Καθώς τα περιστροφικά φώτα περισσότερο ζαλίζουν παρά βοηθούν στην όραση και ο επισκέπτης καλείται να προχωρήσει μέσα στο λαβύρινθο, ακριβώς όπως θα έκανε και σε ένα darkroom, σαν να αναζητά αυτόν με τον οποίο θα ζευγαρώσει φευγαλέα, μερικοί δυνατοί προβολείς με φωτοκύτταρο ενεργοποιούνται ξαφνικά και επιτρέπουν για κλάσματα δευτερολέπτου να δει κανείς λεπτομέρειες από τα φωτογραφημένα αγόρια οι οποίες όμως γρήγορα ξαναχάνονται και πάλι στο ημίφως, ακριβώς όπως γίνεται όταν κάποιος μέσα σε ένα darkroom ανάψει στιγμιαία τον αναπτήρα του για να καταλύσει την ανωνυμία και να δει με ποιον συνευρίσκεται. Ανεβαίνοντας στο ισόγειο, το μισοσκόταδο συνεχίζεται καθώς η αίθουσα φωτίζεται μόνο από τις εικόνες τεσσάρων μεγάλων βιντεοπροβολών στους τοίχους. Εικόνες κατακερματισμένες από κινούμενους κόκκινους και κίτρινους χρωματικούς «λεκέδες» που δημιουργούν και πάλι μια αισθησιακή ατμόσφαιρα, βίντεο στα οποία η Πάολα συναντά τις ομότεχνές της στους δρόμους του αγοραίου έρωτα και μιλά για τετμημένα αλλά και θαλερά πέη, για την καύλα. Στην κάτω δεξιά άκρη κάθε οθόνης υπάρχει ένθετη η εικόνα ενός μπλε ηλεκτρονικού κοντέρ αυτοκινήτου, η ένδειξη του οποίου βρίσκεται συνεχώς στο μηδέν. Ίσως σαν τις ζωές που μηδένισαν και ξαναξεκίνησαν με άλλη όψη-με άλλο φύλο ή σαν τις ψυχές που μηδενίζουν τους σφυγμούς για να βγει άλλο ένα βράδυ.

Η Πάολα έχει μια ιδιαίτερη θέση στην ελληνική πολιτιστική ζωή. Το Κράξιμο, ένα περιοδικό για την ομοφυλόφιλη έκφραση, από το 1981 μέχρι το 1993 κυκλοφορούσε σε όλους τους εναλλακτικούς χώρους της εποχής, δίνοντας στους ομοφυλόφιλους την αίσθηση της ύπαρξης κοινότητας. Ένα αμάλγαμα σεξουαλικής απελευθέρωσης, πολιτικής, τέχνης και ερωτισμού. Ανάμεσα στα κείμενα και τις συνεντεύξεις ανθρώπων όπως οι Felix Guattari, Μίνως Αργυράκης, Γιώργος Χρονάς, Ντίνος Χριστιανόπουλος και Κώστας Ταχτσής, υπήρχαν παρένθετες οι γεμάτες σεξουαλικότητα ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Πάολα. Με μια αισθητική που θύμιζε φωτογραφήσεις του Τζέιμς Ντιν στο πιο σέξι τους και με το ροζ χαρτί στο οποίο τυπωνόταν για σειρά ετών, «Το Κράξιμο» μοιάζει σήμερα σαν ο πρόδρομος του σημερινού διεθνούς περιοδικού Butt, το οποίο φιλοξενεί τη δουλειά διάσημων καλλιτεχνών όπως οι Wolfgan Tillmans, Casey Spooner, Michael Stipe, John Waters, Heinz Peter Knes και Terence Koh.

Παρ’ όλα αυτά, η επέμβαση του Ανδρέα Αγγελιδάκη και η επεξεργασμένη παρουσίαση των φωτογραφιών είναι αυτή που τελικά τις μετουσιώνει σε ένα εικαστικό έργο. Όσο κι αν έχουν την ικανότητα να ανάβουν άντρες, αλλά -γιατί όχι;- και γυναίκες, οι φωτογραφίες της Πάολας μέσα από την παρουσίαση- εγκατάσταση του Αγγελιδάκη ξαναζωντανεύουν και εμφανίζονται πιο επίκαιρες από ποτέ, αποκτούν μια πιο σύγχρονη διάσταση, η οποία επανατροφοδοτεί το διάλογο. Τα ερωτήματα είναι πάντα τα ίδια. Βασανιστικά και συχνά αναπάντητα. Πολύ σεξ και όξυνση των αισθήσεων και μοναξιά ή συντροφικότητα και μια σεξουαλικότητα υποτονική; Πότε θα είναι η ομοφυλοφιλία και οι ομοφυλόφιλοι κοινωνικά αποδεκτοί; Οι τρανσέξουαλ; Πόσο έχει οπισθοδρομήσει η ελληνική κοινωνία από το 1993; Τι είναι το αγοραίο σεξ; Πόσο διαφορετικοί είναι οι νεαροί των φωτογραφιών από το συμμαθητή σας, το συνάδελφό σας, το γείτονά σας, τον πολιτευτή σας, το συγγενή σας; Εμπνευσμένη η εικαστική παρέμβαση του Ανδρέα Αγγελιδάκη και ένα μεγάλο μπράβο στην Πάολα που με τα δικά της μέσα συνεχίζει να πολεμάει για τη διαφορετικότητα του καθενός μας (the paola project), όποια κι αν είναι αυτή.

ΠΑΟΛΑ, επιμέλεια Ανδρέας Αγγελιδάκης, γκαλερί The Breeder, έως τις 16 Φεβρουαρίου.