Οι προσεκτικά ραφιναρισμένες μαρμάρινες απεικονίσεις των πορτρέτων ιθαγενών Αμερικανών, θεμάτων της αφρικανικής χειραφέτησης θα φέρουν την Edmonia Lewis (1844- 1907) στο διεθνές προσκήνιο.
Τα γλυπτά της απεικόνιζαν δημοφιλή θέματα για το αμερικανικό κοινό του 19ου αιώνα και η ταυτότητά της ως καλλιτέχνιδος μικτής φυλής που ζούσε και εργαζόταν στη Ρώμη βοήθησε επίσης να γίνει διάσημη στην Αμερική, σε μια χρονική στιγμή που ολόκληρη η χώρα πάλευε με ένα νέο κύμα φυλετικών εντάσεων.
Η Edmonia Lewis, ήταν γλύπτρια με αφρικανική και ιθαγενή-αμερικανική καταγωγή, την οποία ορισμένοι ιστορικοί έχουν αναγνωρίσει ως την πρώτη μαύρη καλλιτέχνιδα γλύπτρια που αναγνωρίστηκε στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.
Η ζωή της Lewis ήταν μάλλον ασυνήθιστη. Το επίσημο όνομα κατά τη γέννησή της ήταν Wildfire. Η καταγωγή του πατέρα της από την Αϊτή ενώ η μητέρα της κατά το ήμισυ είχε ιθαγενή καταγωγή Chippewa, κάτι που στη ζωή της το ανέδειξε θέλοντας να ξεχωρίσει και να προσθέσει μία «εξωτική» νότα στην εικόνα της. Ο πατέρας της εργαζόταν ως οικιακός βοηθός, ενώ η μητέρα της κατασκεύαζε τουριστικά αναμνηστικά ιθαγενών Αμερικανών.
Μετά τον θάνατο των γονιών της σε μικρή ηλικία, την ανατροφή της Lewis ανέλαβαν οι θείες της μητέρας της στα βόρεια της Νέας Υόρκης. Ο ετεροθαλής αδερφός της απέκτησε οικονομική άνεση ταξιδεύοντας δυτικά κατά τη διάρκεια της περιόδου του «Χρυσού Πυρετού» χρηματοδοτώντας την εκπαίδευσή της στο προοδευτικό κολέγιο Oberlin το 1859, μια σπάνια ευκαιρία για μια γυναίκα ή μια μειονότητα τον 19ο αιώνα.
Η παραμονή της ωστόσο στο κολλέγιο ήταν μάλλον δύσκολη. Τον χειμώνα του 1862, ένας λευκός όχλος της είχε επιτεθεί εξαιτίας των αναφορών ότι είχε δηλητηριάσει δύο συμφοιτητές του Κολλεγίου. Χτυπημένη και παλεύοντας να αναρρώσει από σοβαρά τραύματα, στο δικαστήριο κατάφερε να απαλλαγεί από τις κατηγορίες για δηλητηρίαση, αλλά ένα δεύτερο χτύπημα με τη μορφή νέων ισχυρισμών για κλοπή στάθηκε καθοριστικό για τη μη ολοκλήρωση των σπουδών της, αφού το κολέγιο της ζήτησε να φύγει χωρίς καμία ευκαιρία να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή της και να λάβει το πτυχίο της.
Σύντομα μετακομίζει στη Βοστώνη, για μια ακόμη φορά με την οικονομική βοήθεια από τον ετεροθαλή αδερφό της. Εκεί, αν και γνωρίζει αρκετούς υποστηρικτές της κατάργησης του κατεστημένου της δουλείας και υπέρμαχους της νομιμοποίησης των μαύρων, όπως ο William Lloyd Garrison, ο οποίος και θα υποστηρίξει το καλλιτεχνικό έργο της, κάτι που δεν φαίνεται να είναι αρκετό σε μια περίοδο που οι λευκοί άντρες γλύπτες και μελετητές της ανατομίας βρίσκονται στην κορυφή.
Η πρώτη της επιτυχία ως καλλιτέχνις ήρθε από την πώληση μεταλλίων που έφτιαχνε από πηλό και γύψο. Αυτά τα γλυπτά πορτρέτα απεικόνιζαν διάσημους υποστηρικτές της κατάργησης της δουλείας, συμπεριλαμβανομένων των Garrison, John Brown και Wendell Phillips, δικηγόρος – υπερασπιστής των Ιθαγενών Αμερικανών. Αλλά η πρώτη της πραγματική οικονομική επιτυχία ήρθε το 1864, όταν δημιούργησε μια προτομή του συνταγματάρχη του εμφυλίου Πολέμου Ρόμπερτ Γκουλντ Σόου, ενός λευκού αξιωματικού που διοικούσε το 54ο πεζικό της Μασαχουσέτης που αποτελούνταν από Αφροαμερικανούς στρατιώτες.
Ο Σόου είχε σκοτωθεί στη δεύτερη μάχη του Fort Wagner και τα περιφρονητικά στρατεύματα της Συνομοσπονδίας πέταξαν τα σώματα του Σόου και των στρατευμάτων του σε έναν ομαδικό τάφο αρνούμενοι να επιδείξουν τον σεβασμό που του άξιζε λόγω της προάσπισης των δικαιωμάτων των μαύρων στρατιωτών του (αγωνίστηκε για να λαμβάνουν ίση αμοιβή με τους λευκούς στρατιώτες κάτι που μέχρι τότε δεν γινόταν). Τα αντίγραφα της προτομής πουλήθηκαν αρκετά καλά για να χρηματοδοτήσουν τη μετακίνηση της Lewis στην Ευρώπη.
Η Edmonia Lewis δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά τα μαθήματα, έτσι ασχολήθηκε με την τέχνη της δίχως την εκπαίδευση που είχαν οι συνομήλικοί της, για αυτό και σύντομα αποφασίζει να φύγει για τη Ρώμη. Η Ρώμη ήταν ένας σημαντικός προορισμός για όποιον θέλει να ασχοληθεί με το μάρμαρο. «Η χώρα της ελευθερίας δεν είχε χώρο για έναν έγχρωμο γλύπτη», είπε στους New York Times το 1878.
Η απεικόνιση των γυναικείων μορφών της Αφρικής και των Ινδιάνων της Αμερικής από τη Lewis ήταν ασυνήθιστη, καθώς τους έδινε καυκάσια χαρακτηριστικά προσώπου. Με τον τρόπο αυτό η Lewis κατάφερε να δημιουργήσει ένα είδος απόστασης ανάμεσα στην ίδια ως καλλιτέχνιδα μικτής φυλής και στα μειονοτικά θέματα της τέχνης της, έτσι ώστε ο θεατής να μην μπορεί να φανταστεί την καλλιτέχνιδα να χρησιμοποιεί τον εαυτό της ως μοντέλο. Ενώ χρησιμοποιούσε τη δική της ιδιότητα ως καλλιτέχνις μικτής φυλής για την προώθηση του έργου της, διατηρούσε κατά τα άλλα ένα είδος οπτικού διαχωρισμού από τα γυναικεία θέματα που απεικόνιζε.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, η Lewis θα γίνει γνωστή τόσο στην Αμερική όσο και διεθνώς για το κομψό και περίτεχνο γλυπτό της από μάρμαρο «Ο Θάνατος της Κλεοπάτρας» (1876), σμιλεμένο από περισσότερες από 3.000 λίβρες μάρμαρο Καρράρα (λευκό μάρμαρο με μπλε και γκρίζα νερά). Ένα έργο στο οποίο αφιέρωσε περισσότερα από τέσσερα χρόνια από τη ζωή της που δίχασε πολλούς από τους κριτικούς. Από κάποιους θεωρήθηκε ένα κομψοτέχνημα ενώ δεν ήταν λίγοι εκείνοι που το χαρακτήρισαν απωθητικό και ενοχλητικό καθώς αναπαριστά την Κλεοπάτρα την στιγμή που πίνει το δηλητήριο για να δώσει τέλος στη ζωή της.
Ήταν αρκετά ασυνήθιστο για μια γυναίκα να ακολουθήσει καριέρα στην τέχνη τον 19ο αιώνα, ειδικά στο πιο απαιτητικό μέσο έκφρασης, της γλυπτικής. Ως έγχρωμη γυναίκα, η κατάκτηση της εκπαίδευσης στην υψηλή τέχνη και τα επιτεύγματά της ως επαγγελματίας γλύπτριας καθιστούν την Edmonia Lewis μια μοναδικά σημαντική προσωπικότητα. Η Lewis κατάφερε να ξεπεράσει τεράστια εμπόδια για να γίνει καλλιτέχνις σε μια εποχή που οι ευκαιρίες σε άτομα του φύλου και του χρώματος του δέρματός της, ήταν περιορισμένες έως ανύπαρκτες. Έσπασε τα πέτρινα όρια, τους περιορισμούς της εποχής της και σμίλευσε τη ζωή της όπως ονειρεύτηκε.
Εξαφανίστηκε από τη δημοσιότητα τη δεκαετία του 1880. Δεν είναι γνωστό αν παντρεύτηκε ποτέ ή αν απέκτησε παιδιά. Μόλις πρόσφατα η βιογράφος της Λιούις, Μέριλιν Ρίτσαρντσον, διαπίστωσε ότι η Λιούις πέθανε στο Λονδίνο στις 17 Σεπτεμβρίου 1907 από τη νόσο του Μπράιτ.
Το έργο της Lewis βρίσκεται σήμερα σε μερικά από τα πιο σημαντικά αμερικανικά μουσεία, όπως η Πινακοθήκη του Πανεπιστημίου Χάουαρντ, το Ινστιτούτο Τεχνών του Ντιτρόιτ, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, το Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης του Σμιθσόνιαν και το Μουσείο Τέχνης της Βαλτιμόρης. Περισσότερο από έναν αιώνα μετά την αρχική του έκθεση στην εκατονταετηρίδα, ο «Θάνατος της Κλεοπάτρας» της Lewis βρέθηκε καλυμμένος με γκράφιτι και μπογιά στο Forest Park, ένα προάστιο του Σικάγο. Δωρήθηκε στο Σμιθσόνιαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και τώρα υποδέχεται τους επισκέπτες στις γκαλερί του τρίτου ορόφου του μουσείου.
