Διανύοντας μια εντυπωσιακή καλλιτεχνική πορεία επτά δεκαετιών, ο Ed Clark (1926 – 2019) έγινε γνωστός για τον πειραματισμό του με τα ζωντανά χρώματα, και το μέσο – ήταν από τους πρώτους ζωγράφους της μεταπολεμικής περιόδου που χρησιμοποίησαν διαμορφωμένο καμβά σε σχήμα. Γνωστός για τις καινοτόμες τεχνικές, ιδιαίτερα από την επαναστατική υιοθέτηση της κοινής σκούπας ως πινέλου, ο Clark διεύρυνε τα όρια της αφαίρεσης και τις συμβάσεις της πέρα από τον εξπρεσιονισμό.
Η προσωπική του υπογραφή ήταν η τεχνική του να σπρώχνει μια σκούπα πάνω στον καμβά, η οποία του επέτρεπε να προσδίδει ενέργεια και κίνηση στο έργο του. Χαρακτηριστικό μοτίβο στα έργα του, οι πυκνές, φαρδιές ζώνες ζωηρών χρωμάτων συνδυασμένες με το λευκό που μερικές φορές συνέθεταν τοπία ή αρχιτεκτονικά σχέδια.
Η έκθεση ”The Big Sweep” καλύπτει την πολυετή καριέρα του πρωτοπόρου αυτού Αμερικανού αφηρημένου καλλιτέχνη στο κτίριο της Hauser & Wirth και πρόκειται να ανοίξει τις πόρτες της στις 7 Σεπτεμβρίου.
Μεταξύ των εξαιρετικών έργων που πρόκειται να εκτεθούν, το παλαιότερο είναι το ”Untitled” (1955), έργο που ολοκληρώθηκε κατά τη διαμονή του στο Παρίσι, και αντικατοπτρίζει την κατεύθυνση της πρώιμης πρακτικής του καλλιτέχνη υπό τις επιρροές που συνάντησε όταν έφτασε στην Ευρώπη το 1952, μετά τις σπουδές του στο Art Institute of Chicago. Στο Παρίσι, ο Clark περιτριγυρίστηκε από φωτεινούς Αμερικανούς ομοτέχνους του, όπως ο Beauford Delaney, ο Sam Francis και η Joan Mitchell, ενώ παράλληλα βρήκε βαθιά έμπνευση στους πίνακες του Γάλλου καλλιτέχνη Nicolas de Staël.
Απαλλαγμένος από τον φανατισμό και τις ρατσιστικές παραδοχές που επιβάρυναν τους μαύρους καλλιτέχνες στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Clark ένιωσε απελευθερωμένος από την εστίαση στον ρεαλισμό που κυριαρχούσε στην πρακτική του στην πατρίδα του. Άρχισε να πειραματίζεται με την αφαίρεση και να εστιάζει στον κεντρικό ρόλο που μπορούσαν να διαδραματίσουν στην πράξη η απτότητα του χρώματος. «Άρχισα να πιστεύω, από τις συζητήσεις μου με άλλους καλλιτέχνες, ότι η πραγματική αλήθεια βρίσκεται στην ένταση, στη κίνηση. Για μένα, είναι οι μεγάλες, τολμηρές πινελιές που δεν παραπέμπουν ευδιάκριτα στην ορατή φύση. Το χρώμα είναι το θέμα. Οι κινήσεις των πινελιών δίνουν ζωή στο έργο» είχε δηλώσει αναφερόμενος σε αυτή την περίοδο.
Ο Clark επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1956 και γρήγορα καθιερώθηκε στη Σχολή της Νέας Υόρκης δίπλα στους Al Held, Franz Kline, Yayoi Kusama και George Sugarman, μεταξύ άλλων. Το 1957, ξέφυγε από τους περιορισμούς του παραδοσιακού ορθογώνιου καμβά και δημιούργησε τον πρώτο διαμορφωμένο πίνακα του αμερικανικού μοντερνισμού, ο οποίος σήμερα βρίσκεται στη συλλογή του Ινστιτούτου Τέχνης του Σικάγο. Συμπεριλαμβάνοντας προεξέχοντα στοιχεία κολλάζ στους πίνακές του, προίκισε αμέσως το έργο του με μια τολμηρή, απτή σωματικότητα.
Το 1967, ο Clark πέρασε ένα χρόνο ζώντας στο σπίτι και το στούντιο της Joan Mitchell στο Vétheuil της Γαλλίας, όπου ζωγράφισε τον πρώτο του οβάλ καμβά, μιμούμενος το σχήμα του ανθρώπινου ματιού, και χρησιμοποιώντας μια σκούπα για να δημιουργήσει μεγάλες σαρωτικές πινελιές.
Ο μνημειώδης ωοειδής καμβάς του “Untitled” (περ. 1970) -που παρουσιάζεται σε αυτή την έκθεση- καθώς και το ενσωματωμένο ωοειδές σχήμα του “Integrated Oval #1” (1972) -που εκτέθηκε στο Whitney Annual την ίδια χρονιά- υποδηλώνουν και τα δύο την ευχαρίστηση και την αίσθηση ελευθερίας που πέτυχε ο Clark μέσω του τυπικού πειραματισμού που με τη σειρά του του επέτρεψε να εντείνει τη χειρονομία του και τα αποτελέσματα της υλικότητας, της μορφής και του χρώματος.
Ο Clark θα γινόταν γνωστός για την επαναστατική χρήση μιας σκούπας ως πινέλου, μια τεχνική που δοκίμασε για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1956 και η οποία, μαζί με τον καμβά σε σχήμα, θα καθόριζε την πρακτική του. Η σκούπα προσέφερε στον καλλιτέχνη έναν τρόπο να προσδίδει στο έργο του δραματικούς βαθμούς δυναμισμού και ενέργειας που δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν με ένα συμβατικό πινέλο.
Όπως αποδεικνύεται σε πίνακες όπως το “Locomotion” (1963) και το “North Light (Paris)” (1987), η μέθοδος του Ed Clark χρησιμοποιούσε την πίεση ολόκληρου του σώματός του -περιέγραψε το αποτέλεσμα σαν να «κόβεις κάτι πολύ γρήγορα- αυτό σου δίνει η ευθεία κίνηση με τη σκούπα, ταχύτητα»- για να επεκτείνει ομοιόμορφα την ορμή της σαρωτικής του κίνησης σε ολόκληρη την επιφάνεια του καμβά.
Μέχρι τη δεκαετία του 1980, ο Ed Clark είχε μεταμορφώσει τη γραμμικότητα των προηγούμενων πινάκων του σε πιο σωληνοειδή μοτίβα που καμπύλωναν και διασκορπίζονταν γύρω από τον καμβά. Αυτή η σειρά “Broken Rainbow” χαρακτηρίζεται από στρογγυλεμένες πινελιές που επεκτείνουν τις καμπύλες γραμμές των οβάλ της δεκαετίας του ’70 με μια νέα ενέργεια και αυτοπεποίθηση.
Κάποιες φορές, εφαρμόζοντας ξηρή χρωστική ουσία σε μια υγρή σκούπα, ο Clark έδινε ακόμα μεγαλύτερη κίνηση και ζωντάνια. Στους ύστερους πίνακές του, που φιλοτέχνησε τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα, όπως το “Creation” (2006), οι δυναμικές κινήσεις της σκούπας του Clark έδωσαν τη θέση τους σε πιο μαλακές, μερικές φορές ακόμη και υδατικές, χειρονομίες που εξέφραζαν μια τελική έκρηξη απόλυτης απελευθέρωσης.
Η τέχνη του άρχισε να αναγνωρίζεται ευρύτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2013, ξεκινώντας με μια έρευνα στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο και μια έκθεση που διοργάνωσε ο καλλιτέχνης David Hammons στην γκαλερί Jack Tilton στη Νέα Υόρκη, η οποία παρουσίασε το έργο του Ed Clark μαζί με μεμονωμένα έργα των Kusama, Judd και Mitchell.
Ακολούθησαν ατομικές εκθέσεις στην Jack Tilton Gallery το 2014, στην Mnuchin το 2018, επίσης στη Νέα Υόρκη, και η τρέχουσα έκθεση στην Hauser & Wirth. Έργα του βρίσκονται στις συλλογές του Art Institute of Chicago, του Detroit Institute of Arts, του Museum of Modern Art, του Studio Museum in Harlem και του Smithsonian National Museum of African American History & Culture.
Η έκθεση θα συνοδεύεται από την κυκλοφορία του βιβλίου ”Ed Clark: The Big Sweep- Chronicles of a Life, 1926-2019”, που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Hauser & Wirth.
Info έκθεσης
Ed Clark: The Big Sweep, Hauser & Wirth New York, Από τις 7 Σεπτ. – 21 Οκτ. 2023
