H προέλευση και η ταυτότητα του χρόνου μάς είναι άγνωστα. Επινόηση του ανθρώπινου νου για να μετράει τη ζωή που φεύγει, για να τη χωρίζει σε μέρη και να ορίζει στιγμές; Για να επικοινωνεί με τους άλλους και να μοιράζεται περιστατικά της ζωής του και των άλλων; Για να δίνει ρυθμό στην καλοκουρδισμένη ζωή του που δεν αποδέχεται απόκλιση; Ο χρόνος είναι μια δύσκολη, σχεδόν ακατανόητη έννοια για τον άνθρωπο. Στην ενήλικη ζωή του μαθαίνει να τον χρησιμοποιεί θέλοντας να δώσει ρυθμό, τόνο στην κίνησή του, για να τυλίγει τις στιγμές και να τις αφηγείται, αποδίδοντάς του το γραμμικό σχήμα για να μπορεί να πηγαινοέρχεται πίσω και μπρος, με αφετηρία και σταθμούς όπως ένα πέρασμα.
Ο Πλάτωνας σε ένα από τα τελευταία του έργα, τον Τίμαιο, αναφέρεται στον χρόνο ως μια κινητή εικόνα της αιωνιότητας, με σταθερή ταχύτητα, θα προσθέσω εδώ. Μιας αιωνιότητας όπου ο άνθρωπος έχει ορισμένη, υλική υπόσταση και διάρκεια. Στην αιωνιότητα μπορείς να υπάρξεις μόνο ως ανάμνηση εκείνων που η ζωή τους συνδέθηκε με τη δική σου. Γιατί χωρίς εκείνους δεν μπορείς να υπάρξεις.
Και αυτός ο χρόνος και η θέση του ανθρώπου εντός του είναι ο «πρωταγωνιστής» του βιβλίου «Έχεις λίγο χρόνο;» της Σοφίας Δάρτζαλη που κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό. Ο χρόνος με τη μορφή ενός ρολογιού κούκος κι ένας άνθρωπος. Ένας μικρός άνθρωπος που θα τον γνωρίσουμε όταν ακόμα είναι μωρό. Ένα ρολόι – κούκος θα γίνει το δώρο του μόλις γεννιέται. Κι αυτό αρχίζει και μετράει τα λεπτά, τα δευτερόλεπτα, τις ώρες και τις μέρες. Σε κάθε σελίδα γινόμαστε μάρτυρες του χρόνου που μετράει. Γρανάζι ο ήλιος. Γρανάζι το λουλούδι. Γρανάζι ο δρόμος. Τικ τακ. Τικ τακ.
Το μωρό γίνεται αγόρι και το αγόρι συνεχώς μεγαλώνει και ο κούκος στενός του φίλος, πάντα στο πλευρό του. Μετράει τους μήνες, τα χρόνια, δίνει ενθάρρυνση και κουράγιο στα δύσκολα, υπενθυμίζει τις ομορφιές, «κοίτα το φεγγάρι, έχει πανσέληνο»: μοιράζεται με τον άνθρωπο τις χαρές, τον ακούει. Δίνει τον τόνο της κίνησής του, συμμετέχει, υπενθυμίζει, συμπονά, συμπαρίσταται, φροντίζει και γιατρεύει. Όπως κάθε αληθινός φίλος.
Το ρολόι – ο κούκος δεν αλλάζει. Σταθερό και απαράμιλλο στον χρόνο. Ο άνθρωπος αφήνεται, συνάδει στενές, ισχυρές σχέσεις με τα άφθαρτα, τα αμετακίνητα φτιάχνοντας άθελά του γέφυρες με το μέλλον. Θέλει να αφήσει το σημάδι του ακόμα και όταν δεν θα υπάρχει. Και κάποια στιγμή το αγόρι που έχει πλέον φτάσει στο τέλος της ζωής του θα αφήσει το στίγμα του, το άγγιγμά του για το μέλλον. Αγγελιαφόρος του; Ο κούκος.
Μια βαθιά φιλοσοφημένη ιστορία. Η αναμέτρηση του ανθρώπου με τον χρόνο, μια αναμέτρηση που θα τον βγάλει κερδισμένο μόνο αν αποδεχθεί την αλήθεια της ύπαρξής του. Η συμφιλίωση μαζί του. Γιατί πολύ απλά ο χρόνος είναι μαγικός και πολύτιμος.
Για τη Σοφία Δάρτζαλη αυτό είναι το τρίτο της παιδικό βιβλίο. Στο πρώτο της βιβλίο Όταν η μαμά μου είπε ψέματα, απονεμήθηκε το βραβείο «Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου» σε πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα βιβλίου για παιδιά ή νέους» στα βραβεία του Κύκλου του Παιδικού Βιβλίου – Ελληνικό τμήμα του IBBY. Με αυτό το νέο της βιβλίο γίνεται μετρ των κρυμμένων νοημάτων και της ανάδειξης αξιών. Τα λόγια της δεκτικά, ανοιχτά σε ερμηνείες στέκονται στοργικά απέναντι στον μικρό αναγνώστη. Αποφεύγει λέξεις που είναι ανέτοιμος να κατανοήσει ακόμα. Γράφει για τα παιδιά, αποφεύγοντας τα παιδαριώδη κλισέ, και τους μελοδραματισμούς. Καταδύεται σε βαθιές αλήθειες με στωική υπομονή κι επίγνωση του βάρους κάθε λέξης, με θάρρος απέναντι, στο δράμα για κάποιους από εμάς που χαρακτηρίζει το εφήμερο της ζωής μας πάνω στη γη.
Η ιστορία της Σοφίας ίσως αφήσει κάποια ερωτηματικά στους πολύ μικρούς αναγνώστες αλλά σε αυτά τα ερωτήματα εντοπίζεται και το μεγάλο ενδιαφέρον και ο στοχασμός. Πρόκειται για ένα κείμενο παραστατικό που επιτρέπει πολλαπλές αναγνώσεις σε κάποια από τα σημεία του, είναι τολμηρό και θαρραλέο, αφαιρετικό και έχει ρυθμό – άλλωστε μας το θυμίζει συχνά και ο κούκος. Δεν περισσεύει τίποτα.
Οι εικόνες της Σάντρα Ελευθερίου σε παστέλ χρωματισμούς με το μαύρο να πρωταγωνιστεί συχνά, είναι ένα ζωτικό μέρος του βιβλίου αναμεταδίδοντας κι εκείνες με τη σειρά τους τα μηνύματα της ιστορίας ειδικά όταν οι λέξεις είναι απούσες. Κάθε σαλόνι ανοιχτό στην παρατήρηση και τη διερευνητική ματιά δίνει απαντήσεις και αφορμές για να ξεδιπλώσει ο μικρός και η μικρή αναγνώστρια με τη φαντασία. Εικόνες πλούσιες σε σχήματα, στοιχεία, μορφές που δημιουργούν μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα, με το γρανάζι να υπογράφει σχεδόν κάθε σελίδα.
Ένα άρτιο συνολικά αποτέλεσμα με τη συγγραφέα και την εικονογράφο να παραδίδουν μια αρμονική σύνθεση.
