Όταν η νεαρή διδακτορική φοιτήτρια, γεμάτη ανεμελιά, περνά την πόρτα του σπιτιού ενός υπέργηρου δικαστή για να πιάσει την πρώτη της δουλειά, με εκείνον να της αφηγείται τη ζωή του, δεν μπορεί να φανταστεί τι θα συμβεί και στη δική της ζωή. Κορίτσι της γενιάς της, λίγο αδιάφορη για την ιστορία, για τις μνήμες, παιδί του σήμερα, η νεαρή ακροάτρια και καταγραφέας των αφηγήσεων του παράξενου, αυστηρού δικαστικού σιγά σιγά καταβυθίζεται στην ιστορία της χώρας μας μέσα από τα αποσπάσματα που επιλέγει εκείνος να της αφηγηθεί. Οι μνήμες, τα βιώματα και οι έρωτές του την απορροφούν και την κάνουν να νιώθει άλλοτε εγκλωβισμένη και άλλοτε εντυπωσιασμένη και με άσβεστη περιέργεια.
Ο δικαστής υφαίνει μέσα από τις αναμνήσεις του έναν ιστό για να περιγράψει όχι μόνο τη ζωή του αλλά και την ιστορία της Ελλάδας τα τελευταία 70 χρόνια.
Γεννημένος λίγα χρόνια πριν από την Κατοχή, θυμάται τον εαυτό του παιδί μιας οικογένειας που προσπαθεί με κάθε τρόπο να επιβιώσει στη μεγάλη πείνα του χειμώνα του ’41, τον πρώτο μεγάλο του έρωτα, τα φοβερά κατοχικά χρόνια και τα ακόμα πιο φρικτά μετακατοχικά, με τη θηριωδία να πρωταγωνιστεί και κάθε ίχνος ηθικής να έχει χαθεί μέσα στο μίσος και τον φανατισμό που πρυτανεύει ως λογική. Ο νεαρός τότε αφηγητής είδε να περνά μπροστά του η πομπή της κηδείας της σπουδαίας ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη που εκτελέστηκε ως συνεργάτης των Γερμανών, είδε να χάνονται οικογένειες και άνθρωποι εξαιτίας του μίσους του Εμφυλίου, είδε πράγματα που στη μνήμη του έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα.
Ο Αγησίλαος Αγιοπετρίτης έγινε δικαστικός και έζησε μέσα από τις υποθέσεις τις δικές του και των συναδέλφων του την υπόθεση του Χασάπη της Θεσσαλονίκης Μέρτεν, την εκτέλεση του Δράκου του Σέιχ Σου, τη σχέση της δικαιοσύνης με την πολιτική, το παραδικαστικό κύκλωμα, ενώ περιγράφει την επιδέξια αποφυγή του να δικάσει τους βασανιστές της Χούντας και τη συμμετοχή του στη δίκη του Ανδρέα Παπανδρέου. Μέσα από τη μνήμη-ξυράφι του δικαστή του, ο συγγραφέας Θανάσης Διαμαντόπουλος κάνει μια αναδρομή στο πολιτικό και ιστορικό παρελθόν της χώρας μας, περιγράφοντας γλαφυρά χαρακτήρες και συμπεριφορές προσώπων που βρέθηκαν στην εξουσία ή την πόθησαν και έκαναν τα πάντα να την κατακτήσουν. Νεόπλουτοι, φιλόδοξοι, απατεώνες παρελαύνουν σαν δομικά υλικά της Ελλάδας που χτίστηκε μεταπολεμικά και γρήγορα, ένα μεγάλο έργο με σάπια θεμέλια.
Όπως λέει ο ίδιος ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, «δεν μπορεί κανείς να δραπετεύσει από τον εαυτό του επ’ άπειρον». Όσο προχωρά η αφήγησή του ο δικαστής γίνεται και πιο αποκαλυπτικός, γεμίζοντας τη νεαρή φοιτήτρια αλλά και τον αναγνώστη αντιφατικά συναισθήματα για την ηθική και ψυχική του ακεραιότητα, ενώ παράλληλα αποκαλύπτει ένα φοβερό μυστικό που τον βαραίνει σαν ανεξίτηλο σημάδι, ένα νήμα που οδηγεί σε έναν λαβύρινθο μυστικών προθέσεων και προσχεδιασμένων κινήσεων.
Η αφήγηση του Αγιοπετρίτη θα αναταράξει, την ανέμελη ζωή, της Αλκμήνης Σούτσου και θα κλονίσει την προσωπική της σχέση. Από απλή ακροάτρια μιας πλούσιας βιογραφίας θα γίνει το πρόσωπο που θα παίξει ρόλο, σαν δόλωμα, στην εξιλέωση του δικαστή, που βλέπει αυτή την αφήγηση ως τελευταία μετάληψη. Όμως πόσο μπορεί να εξιλεωθεί κάποιος, πόσο μπορεί να επανορθώσει μια αδικία όταν οι πρωταγωνιστές αυτής της τραγικής πράξης είναι νεκροί; Και πόσο μπορούν να επουλωθούν τα τραύματα που κάποιος δημιούργησε από πρόθεση ή αδιαφορία και επηρέασαν οικογένειες και γενιές;
Ιστορική αφήγηση, ψυχολογικό θρίλερ, με ανατροπές κυρίως συναισθημάτων που σε κάθε κεφάλαιο, ένα μυθιστόρημα προκαλεί να πάρουμε εκ νέου θέση απέναντι σε ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα, σε προσωπικές συμπεριφορές και αποφάσεις, να τα διαβάσουμε με άλλα μάτια και να αναθεωρήσουμε ακόμα και παγιωμένες απόψεις, «Ο δικαστής» καταφέρνει να συνδέσει τα πιο αγνά αισθήματα και έννοιες, τη φιλία, τον έρωτα και την άνευ όρων αγάπη με καταστάσεις ασύλληπτης ωμότητας, δημιουργώντας το ψηφιδωτό μιας πολυτάραχης ζωής βαλμένης μέσα στο κέντρο της ιστορίας, της πολιτικής εξουσίας και της κοινωνίας.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα Θανάση Διαμαντόπουλο
Ο Θανάσης Διαμαντόπουλος σπούδασε αρχικά νομικά και πολιτικές επιστήμες στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και αργότερα φιλοσοφία, ψυχολογία και παιδαγωγικά στη Φιλοσοφική Σχολή του ίδιου πανεπιστημίου. Καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Διετέλεσε πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης. Είναι συγγραφέας πολλών επιστημονικών και δύο λογοτεχνικών βιβλίων. Τελευταίο του βιβλίο: 10 και μία δεκαετίες πολιτικών διαιρέσεων: Οι διαιρετικές τομές στην Ελλάδα την περίοδο 1910-2017 [Επίκεντρο].
