Κείμενο: Σοφία Τριάντου
Laurus nobilis, που συνήθως ονομάζεται δάφνη ή lauro. Είναι πολυετής θάμνος ή δέντρο που ανήκει στην οικογένεια των Lauraceae, στην οποία δίνει και το όνομά του. Θα τη συναντήσουμε στη μεσογειακή ζώνη και τα φύλλα της χρησιμοποιούνται για θεραπείες στη βοτανολογία, είναι όμως πολύτιμη και στην κουζίνα.
Θα την ακούσουμε και θα την συναντήσουμε στη λογοτεχνία με πολλά ονόματα όπως το δέντρο του Απόλλωνα, δάφνη, κοινή δάφνη, δάφνη του Απόλλωνα, δάφνη της Δάφνης, μεσογειακή δάφνη, ευγενής δάφνη, βασιλική δάφνη.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, αυτό το φυτό γεννήθηκε από τη μεταμόρφωση της Δάφνης, μιας νύμφης που ήθελε να δραπετεύσει από τον Απόλλωνα. Όταν η Δάφνη, κόρη της θεάς Γαίας, καταδιώχθηκε από τον Απόλλωνα, προσευχήθηκε στους Θεούς να τη βοηθήσουν και αυτοί τη μεταμόρφωσαν σε δάφνη για να αποφύγουν την καταδίωξη του Απόλλωνα. Μετά από αυτό, ο Απόλλωνας στεφάνωσε τον εαυτό του με ένα στεφάνι από φύλλα δάφνης για να δείξει την αγάπη του για αυτήν και κήρυξε το δέντρο ιερό.
Από την αρχαιότητα, το φυτό είναι γνωστό και έχει συνδεθεί με αρκετούς μύθους και θεωρείται σύμβολο νίκης, δόξας, σοφίας και τιμής. Ακόμα και σήμερα τα φύλλα της χρησιμοποιούνται για να φτιάξουν στεφάνια για τις τελετές αποφοίτησης πανεπιστημίων ως σύμβολο τιμής και μεγάλης αναγνώρισης, κυρίως στην Ιταλία. H λέξη baccalauréat που σημαίνει στεφάνι δάφνης με ράγες (baccae) και προσφέρονταν στους γιατρούς που μόλις είχαν αποφοιτήσει, σήμερα είναι το δίπλωμα του γαλλικού λυκείου.
Στον ρωμαϊκό πολιτισμό κρατούσαν τη δάφνη ως σύμβολο νίκης. Συνδέθηκε επίσης με την αθανασία, με τον τελετουργικό εξαγνισμό, την ευημερία και την υγεία. Για τους Ρωμαίους ήταν προάγγελος αγαλλίασης και νίκης, συνοδεύοντας αποστολές και στολίζοντας τα δόρατα, τα ακόντια του στρατού αλλά και τους στρατηγούς.
Ο Πλίνιος δήλωσε ότι η δάφνη δεν επιτρεπόταν για το άναμμα της φωτιάς στους βωμούς «για την εξιλέωση των θεοτήτων», επειδή «…είναι πολύ προφανές ότι η δάφνη διαμαρτύρεται σε μια τέτοια χρήση από το τρίξιμο που κάνει στη φωτιά, με αυτό τον τρόπο εκφράζει την άρνησή της».
Τόσο ο Πλίνιος όσο και ο Διοσκουρίδης απαριθμούν μια σειρά από ιατρικές χρήσεις. Ο Διοσκουρίδης θεωρεί ότι είναι θερμαντικό και μαλακτικό στη δράση. Συνιστoύσε μπάνιο σε αφέψημα «δάφνης» για τις ασθένειες της ουροδόχου κύστης. Ένα κατάπλασμα από τα φρέσκα φύλλα ανακούφιζε το τσίμπημα των σφηκών και των μελισσών.
Στην εποχή μας είναι πια ένα κοινό μπαχαρικό έχοντας ξεχάσει τις τιμές των προγόνων μας. Όμως παραμένει ένα αγαπημένο μυρωδικό για τα όσπρια και τις κόκκινες σάλτσες. Θα έλεγα ότι η δύναμή της παραμένει έως και σήμερα, για αυτό πρέπει να τη χρησιμοποιούμε με φειδώ γιατί θα πικρίσει τη συνταγή μας.
Σήμερα είναι η μέρα που θα την συναντήσουμε στα χέρια των πιστών…
Χρόνια πολλά σε όλες τις Δάφνες!
