Η Christine Sun Kim στο ελculture.gr

Γεννημένη στο Orange County της Καλιφόρνια και με έδρα πια τη Νέα Υόρκη, η Christine έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα απόλυτα δικό της σύστημα επικοινωνίας και τέχνης βασισμένο κατά κύριο λόγο στον ήχο – ένα μέσο στο οποίο η ίδια (φαινομενικά) υστερεί. Κωφή εκ γενετής, η Christine δεν φοβάται να εκτεθεί και να μετατρέψει αυτή την «αδυναμία» στο πιο δυνατό της χαρτί. Είτε πρόκειται για εικαστικά, είτε για οπτικοακουστική εγκατάσταση ή περφόρμανς, ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται και αξιοποιεί τον ήχο, δημιουργεί ένα ιδιαίτερο σύμπαν αποτελούμενο από μικροφώνα, μορφοτροπείς ισχύος, subwoofers και κινήσεις πυροδοτούμενες από ηχητικά κύματα, δονήσεις και feedbacks. Εκρηκτική ενέργεια, διαπεραστικές εντάσεις, αστείρευτος πειραματισμός, αυθεντικότητα. Αυτή είναι η Christine Sun Kim.

ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
Όταν ήμουν παιδί, ποτέ δεν εσωτερικεύσα πραγματικά μια πλήρη γλώσσα και έτσι στράφηκα στην τέχνη ως διέξοδο. Άρχισα να λειτουργώ οπτικά εξαιτίας ενός δασκάλου μου στην εκκλησία. Μας διηγιόταν βιβλικές παραβολές με εικονογραφήσεις, γεγονός που επηρρέασε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνομαι ιστορίες. Έκανα το πρώτο μου μεταπτυχιακό στις εικαστικές τέχνες, κατά τη διάρκεια του οποίου ζωγράφιζα μια σειρά από υβριδικούς χαρακτήρες βασισμένους σε παιδικές αναμνήσεις. Αυτό, όμως, κατέληξε να λειτουργεί ασφυκτικά – το να προσπαθώ διαρκώς να βρω πώς να μεταδίδω όλα τα επίπεδα μιας μοναδικής εμπειρίας σε κάτι δυσδιάστατο, σε έναν τετράγωνο καμβά. Ήμουν έτοιμη να εγκαταλείψω την τέχνη, αλλά η παραμονή μου στο Βερολίνο με έσωσε. Σπάνια νιώθω χαλαρή στις πόλεις, το Βερολίνο όμως με έκανε να νιώσω τελείως άνετα και να επικεντρωθώ πλήρως στην τέχνη μου. Εκεί συνειδητοποιήσα και την σχέση μου με τον ήχο. Όταν επέστρεψα, είπα στον πρώην φίλο μου (επίσης κωφό) ότι θα ασχοληθώ με τον ήχο και εκείνος μου απάντησε: «Aυτό είναι χαζό». Tότε κατάλαβα ότι ήμουν στο σωστό δρόμο.

ΕΠΙΡΡΟΕΣ
Μεγαλώνοντας με επηρέασαν οι Sandy Skoglund και Egon Schiele. Σήμερα, o John Cage αποτελεί μία από τις πιο πρόσφατες εμπνεύσεις μου. Δεν σπάω ακριβώς τους κανόνες, όπως έκανε ο ίδιος, αλλά προσπαθώ όσο γίνεται να διευρύνω τα όρια μέσα σε ένα συγκεκριμένο σύστημα. Ο Duchamp έρχεται επίσης, στο μυαλό μου. Τα ιδιότροπα έργα και των δύο, μου υπενθυμίζουν συνεχώς ότι πρέπει να χαλαρώνω, να το διασκεδάζω, και να καθιστώ την τέχνη μου σε όσο το δυνατόν λιγότερο κυριολεκτική βάση.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ
Ο ήχος ως μέσο φέρνει στην επιφάνεια πολλά θέματα για μένα και ανοίγει κάπως ένα καινούριο πολιτικό πλαίσιο. Θεωρώ τον εαυτό μου ένα αρκετά θορυβώδες άτομο – έχω πολλή ενέργεια και συχνά κάνω θόρυβο με τον λάρυγγα χωρίς καν να το συνειδητοποιώ. Καθώς η κοινωνία δεν παρέχει μια ουσιαστική θέση για τους κωφούς που επικοινωνούν σε νοηματική, είναι ενδιαφέρον ότι ο μόνος τρόπος για να «εξασφαλίσουμε» την θέση μας είναι να προσπαθούμε να μην χρησιμοποιούμε τη φωνή μας. Έτσι, το θέμα γίνεται πολιτικό, ακόμη και ταμπού. Παλιότερα, δεν έβρισκα καμία ανάγκη να μάθω να μιλάω με φωνή, αλλά τώρα καταλαβαίνω ότι αυτό μπορεί να διευκολύνει τα πράγματα. Όταν πρωτοξεκίνησα να δουλεύω με ήχο, έπρεπε να βάλω στην άκρη την ιδιαιτερότητά μου, προκειμένου να την εξερευνήσω. Είναι ένα πραγματικά ενδιαφέρον ταξίδι. Ακόμα και σήμερα, όταν δημιουργώ με ήχο, προσπαθώ να απαλλαγώ από τη οποιαδήποτε συνειδητότητα. Βρίσκομαι συχνά στη θέση να απολογούμαι στο κοινό όταν παράγω δυνατούς ήχους, ενώ κανονικά δεν θα έπρεπε καν να μπαίνω σε αυτή τη διαδικασία.

UNLEARNING SOUND ETIQUETTE
Προσπαθώ να παράγω ήχους σύμφωνα με το τι αρέσει σε μένα και με το πώς εγώ σκέφτομαι, αντί να αφήνω ανθρώπους με ικανότητα ακοής να με επηρρεάσουν. Η δική μου κατανόηση του ήχου προήλθε από τους γονείς μου και τους λογοθεραπευτές. Έχω μια στοιχειώδη γνώση του πώς λειτουργεί ο ήχος και οτιδήποτε πέρα από αυτό βασίζεται στην εμπειρία μου. Πρόσφατα ένας λογοθεραπευτής μου είπε ότι προσθέτω περιττούς ήχους σε κάθε λέξη. Για παράδειγμα, η λέξη «κά-τω» έχει μόνο δύο συλλαβές κι εγώ τις έκανα τρεις «κά-ά-τω». Δεν είμαι πάντα καλή στο να διαχωρίζω τα πράγματα και συχνά τα θολώνω.  Γι’αυτό και θέλω να αποφασίσω, αν πρέπει να μάθω πώς να μιλάω ή απλά πώς να διαβάζω τα χείλη καλύτερα.

IΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΗΧΟΥ
Υπάρχουν αμέτρητα συστήματα: γλωσσολογία, ομιλούμενες γλώσσες, παρτιτούρες,  χειρονομίες,  κ.ο.κ. «Ιδιοκτησία του ήχου» είναι βασικά μια υπενθύμιση στον εαυτό μου να συνεχίσω να αμφισβητώ τη διαδικασία του ήχου, να προκαλώ τις προδικασμένες αντιλήψεις που πλαισιώνουν την έννοιά του και να στρέφομαι προς την εμπειρική του φύση.

ASL (American Sign Language/Αμερικάνικη Νοηματική Γλώσσα)
Η ASL είναι μια χωρικά δομημένη γλώσσα. Ένας φίλος μου έχει δώσει την τέλεια μεταφορά: είναι σαν ένα πιάνο. Στην ASL υπάρχουν πολλές πτυχές που συμβαίνουν ταυτόχρονα: το πρόσωπο (η γραμματική/το ύφος), τα χέρια (οι λέξεις), οι ώμοι (η εναλλαγή φωνών/η τοποθέτηση, κλπ.). Σε αντίθεση με τα αγγλικά που είναι μια γλώσσα γραμμική (ειπώνεται μια λέξη κάθε φορά), με την ASL λίγο πολύ «ζωγραφίζεις» μια εικόνα. Εξ ου και η μεταφορά με το πιάνο – μπορείς να πατήσεις ταυτόχρονα και τις δέκα νότες. Και τον ήχο και την ASL είναι αδύνατο να τα συλλάβει κανείς πλήρως στο χαρτί. Γι’αυτό κι άρχισα να συνθέτω το δικό μου οπτικό σύστημα. Επίσης, η ASL είναι μια εξωτερικευμένη γλώσσα σε διάφορα επίπεδα, και έτσι το να παράγω η ίδια ήχους με τις ακατέργαστες φωνητικές μου χορδές, είναι σαν να δηλώνεται κατά μία έννοια η παρουσία μου εκ των έσω.

ΕΡΓΑΛΕΙΑ
Τα εργαλεία αλλάζουν διαρκώς. Αυτό που αναρωτιέμαι πάντα είναι το πόσο έλεγχο πρέπει να έχω και πόσο «χώρο» πρέπει να αφήσω να καταλάβει ο ήχος. Ποτέ δεν κρατάω αρχεία ήχου στον υπολογιστή. Πάντα χρησιμοποιώ μια συσκευή εγγραφής. Για ότι ηχογραφώ κρατάω μια λίστα. Αν χάσω τη λίστα, ουσιαστικά διαγράφω όλους τους ήχους. Ότι ήχους παράγω, αυτοί γίνονται αυτόματα μη προσβάσιμοι σε μένα και ταυτόχρονα διαθέσιμοι σε όλους τους άλλους. Αυτό είναι κάπως διεστραμμένο. Ακόμη, είναι απαραίτητο να υπάρχει δομή, αλλά παράλληλα θέλω να αφήνω περιθώρια για αυτοσχεδιασμό και την συμμετοχή του κοινού. Ο ήχος στην πραγματικότητα είναι το μη-δίχτυ ασφαλείας μου. Δεν έχω τον έλεγχο του ήχου, όποτε ας έχω τουλάχιστον κάποιον έλεγχο της όλης διαδικασίας. Αυτό με βοηθά να παραμένω υγιής.

In Out Mind | Out In Space
Αυτή ήταν η πρώτη μου περφόρμανς. Θυμάμαι ότι κάποια στιγμή έριξα κατά λάθος το μικρόφωνο στο πάτωμα και το κοινό και εγώ αρχίσαμε να το κλωτσάμε τριγύρω, μπρος και πίσω – ένας πραγματικά ειρωνικός τρόπος για να επικοινωνήσει κανείς. Μόνο αυτή την δράση, την κουβαλούσα στο μυαλό μου για μήνες. Είμαι ευτυχής που το έκανα. Οφείλεις να δοκιμάσεις όσο το δυνατόν περισσότερες “μικρές” ιδέες γίνεται, ώστε να αποκτήσεις αρκετά υλικά για να οραματιστείς ακόμα μεγαλύτερα projects.

RECESS: FEEDBACK SERIES
Αντιμετώπισα μια κατάσταση στο Bard College, στην οποία ένιωσα ότι δεν γίνομαι αποδεκτή ως καλλιτέχνης ήχου από τους ίδιους τους συναδέλφους μου. Αυτό με ώθησε να κάνω αίτηση στο πρόγραμμα του Recess, να ζητήσω χώρο και κάποια επιδότηση. Από τότε που με δέχτηκαν εκεί είναι πλέον πολύ πιο εύκολο για μένα να βρω συνεργάτες. Η σειρά αποτελείται από έξι συνολικά projects και παρουσίασα το πρώτο τον Νοέμβριο. Αφορά κυρίως στη δημιουργία  πολυεπίπεδων ηχητικών αντίληψεων από τους επισκέπτες και το πώς μη-φωνητικές μέθοδοι διαλόγου διαμορφώνουν το έργο. Η επόμενη περφόρμανς θα πραγματοποιηθεί τον Ιανουάριο. Ο συνεργάτης μου κι εγώ επεξεργαζόμαστε την διεργασία του θρήνου και το πώς το κοινό θα μπορεί να χρησιμοποιήσει την «υπηρεσία» μας ως πληρεξούσιο και να «επιτρέπει» σε διάφορους εθελοντές να θρηνήσουν για τις απώλειές τους. Το τρίτο project θα γίνει το Μάρτιο, ενώ τα τρία τελευταία μετά το καλοκαίρι του 2012.

Περισσότερες πληροφορίες για τον ηχητικό κόσμο της Christine Sun Kim μπορειτε να διαβάσετε εδώ.
* Η συνέντευξη µε την Christine έγινε τον Δεκέμβριο του 2011 στη Ν.Υόρκη με τη βοήθεια του Penultimate app στο iPad.
**Photo: Παναγιώτης Κωτσίδας