H Έλενα Κέκκου και η Ελευθερία Στάμου ξεκίνησαν από μικρή ηλικία ρυθμική γυμναστική αλλά ο χορός είναι αυτός που κάποια στιγμή μπήκε στη ζωή τους και ακολούθησαν τα βήματά του. Σήμερα είναι οι Χορεύτριες που υποδύονται μοιράζοντας τον ρόλο της «Κάρμεν», στη νέα παραγωγή από το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε χορογραφία του Γιόαν Ίνγκερ.
Ο διακεκριμένος χορευτής και χορογράφος Γιόαν Ίνγκερ, δημιούργησε το μπαλέτο Κάρμεν για το Εθνικό Μπαλέτο της Ισπανίας το 2015, ενώ έχει ήδη παρουσιαστεί με επιτυχία στο Μόντε Κάρλο, και λίγο μετά την αθηναϊκή πρεμιέρα της θα ταξιδέψει στο Σύδνεϋ όπου θα παρουσιαστεί από το Εθνικό Μπαλέτο της Αυστραλίας και στο Λονδίνο από το Εθνικό Μπαλέτο της Αγγλίας.
Ποια είναι η «Κάρμεν» του Γιόαν Ίνγκερ, σε τι διαφέρει από τη διάσημη ηρωίδα του Μπιζέ και τι είναι αυτό που αγαπούν και τι όχι οι χορεύτριες Έλενα Κέκκου και Ελευθερία Στάμου στον χαρακτήρα της. Μιλάμε μαζί τους για το τι «πονάει» τους χορευτές στην Ελλάδα και για το εξαιρετικά επίκαιρο σχόλιο της ανδρικής σεξουαλικής βίας στην «Κάρμεν»:
Ποια είναι η Κάρμεν του Γιόαν Ίνγκερ και τι καινούργιο, τι διαφορετικό φέρει στη διάσημη ηρωίδα του Μπιζέ;
Έλενα Κέκκου: Η πρώτη πράξη ακολουθεί την αφήγηση της όπερας, ενώ η δεύτερη πράξη είναι μία αναχώρηση εξερευνώντας την κλιμακούμενη κτητικότητα του Δον Χοσέ μέσω της φαντασίας και του συμβολισμού. Ο Ίνγκερ τονίζει τη βία που διαπερνά το περιβάλλον, στο οποίο υπάρχει η Κάρμεν. Αν και επικεντρώνεται στον χαρακτήρα του τίτλου, ενισχύει τον χαρακτήρα του Δον Χοσέ, επιτρέποντας στο κοινό να δει και να αισθανθεί τα συναισθήματά του, ιδιαίτερα δε, το πώς η εμμονική αγάπη του για την Κάρμεν μετατρέπεται σε δολοφονική ζήλεια.
Ελευθερία Στάμου: Η Κάρμεν του Γιόαν Ίνγκερ δεν έχει κάποια διαφορά στην προσωπικότητα και τη συναισθηματική της κατάσταση από ότι στο βιβλίο του Μεριμέ, παραμένει ίδια από την αρχή μέχρι το τέλος. Αυτό σίγουρα που διαφέρει είναι η προσέγγιση του όσον αφορά στον Δον Χοσέ. Έχει εστιάσει πολύ στον ψυχικό του κόσμο και στο πώς οδηγείται από έναν εξέχοντα στρατιωτικό στο να διαπράξει έγκλημα. Το νέο στοιχείο επίσης που προσθέτει, είναι ο ρόλος του Αγοριού, θέλοντας να μας δείξει όλα αυτά τα βίαια περιστατικά μέσα από τα μάτια ενός παιδιού.
Τι αγαπάτε και τι δεν σας αρέσει στην ηρωίδα της Κάρμεν;
Ε.Κ: Αυτό που θαυμάζω στην Κάρμεν είναι το γεγονός ότι στην εποχή της εμφανίστηκε με τρομερά φουτουριστικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή κάτι που σήμερα θεωρείτε δεδομένο, τότε ήταν καινοτόμο, μοναδικό. Αν έβρισκα κάτι αρνητικό στην Κάρμεν κατά τη δική μου άποψη είναι το ότι δεν δείχνει ενσυναίσθηση, ωστόσο θέλω να πιστεύω πως σε κάποια διάσταση η Κάρμεν ερωτεύτηκε τον Δον Χοσέ.
Ε.Σ: Τα στοιχεία που με έκαναν να αγκαλιάσω αυτό τον ρόλο, είναι σίγουρα η έντονη δυναμικότητα και η τολμη της, το ελεύθερο πνεύμα της και το ταλέντο της να γοητεύει. Αυτό το οποίο δεν μου αρέσει στον χαρακτήρα της είναι ότι για να καταφέρει τους ιδιοτελείς στόχους της δεν διστάζει να προκαλέσει και να εμπαίξει τον συναισθηματικό κόσμο των ανδρών που συνάπτει σχέσεις, κάνοντας την ειρωνική και απαξιωτική.
Πώς προσεγγίσατε τον ρόλο και τι αισθάνεστε χορεύοντας την Κάρμεν;
Ε.Κ: Η Κάρμεν είναι πολυδιάστατη. Αυτό λοιπόν από μόνο του έχει αρκετή δυσκολία στην εκτέλεση. Χρειάστηκε χρόνο στην εξερεύνηση του χαρακτήρα. Ο χορός της είναι γεμάτος ζωντάνια, δύναμη, αισθησιασμό, ένταση και αλήθεια. Είμαι πολύ τυχερή που θα μπορέσω να βιώσω την ελευθερία της.
Ε.Σ: Για να καταλάβω καλύτερα τον ρόλο, διάβασα πρώτα τη νουβέλα, ύστερα αρκετές πηγές που μιλούσαν για τον χαρακτήρα της Κάρμεν, ώστε να έχω μια ολοκληρωμένη εικόνα. Διάβασα επίσης κάποια ψυχαναλυτικά κείμενα σχετικά με τον έρωτα και τη βία, διότι ο Γιόαν επικεντρώνεται πολύ στο κομμάτι της βίας. Το βηματολόγιο του χορογράφου αποδίδεται με έντονες και μεγάλες κινήσεις αλλά το εκφραστικό του κομμάτι θέλει να είναι όσο πιο φυσικό γίνεται, να βγαίνει από τη φόρμα του κλασσικού, όπως είπε και ο ίδιος, γιατί θέλει να εισαγάγει μια καινούρια εκφραστική γλώσσα που δεν είναι πομπώδης και στυλιζαρισμένη που θα μπορούσε εύκολα να είναι μια χειρονομία της καθημερινότητάς μας. Εκεί θέλησα να επικεντρωθώ περισσότερο ερμηνευτικά, ώστε να μπορέσω να περάσω στο κοινό τη συναισθηματική κατάσταση της ηρωίδας όσο πιο ανθρώπινα γίνεται.
Ποιο πιστεύετε είναι το στοιχείο που συναντάμε στην Κάρμεν και είναι άκρως επίκαιρο σήμερα;
Ε.Κ: Στο έργο παρατηρείται το εξής επίπεδο: Μαύρες φιγούρες που μοιάζουν με θάνατο βασανίζουν τον Χοσέ μέχρι που μαχαιρώνει την Κάρμεν. Η αιώρηση καθώς φεύγει από το σώμα της αφήνοντάς τον να κρατά το άδειο φόρεμά της, είναι ένα εξαιρετικά επίκαιρο σχόλιο της ανδρικής σεξουαλικής βίας.
Ε.Σ: Η επικαιρότητα του έργου σχετίζεται απόλυτα με τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών που δυστυχώς έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Στο έργο του Ίνγκερ υπάρχουν βίαιες σκηνές με αποκορύφωμα τη δολοφονία της Κάρμεν, οι οποίες διαδραματίζονται μπροστά στα μάτια ενός μικρού παιδιού. Θεωρώ άκρως επίκαιρη την τοποθέτηση του χορογράφου μιας και τα κρούσματα βίας από ανήλικα παιδιά και νέους έχουν αυξηθεί και αυτό γιατί έχουν υπάρξει μάρτυρες τέτοιων περιστατικών, είτε μέσα στην οικογένειά τους είτε από όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είμαστε παρατηρητές, όπως και το μικρό αγόρι στο έργο, κάνοντάς με να αναρωτιέμαι αν τελικά είμαστε ικανοί να ξεφύγουμε και να αλλάξουμε όλα αυτά που μας τραυμάτισαν μικρούς.
Τι θα θέλατε να αλλάξει όσον αφορά στον χορό στην Ελλάδα;
Ε.Κ: Ένα κομμάτι που «πονάει» πολύ τους χορευτές, είναι ο τομέας της συνταξιοδότησης. Κατά την άποψή μου θα έπρεπε να αξιολογείται διαφορετικά το πότε χρονικά πρέπει ο χορευτής να συνταξιοδοτείται σε σχέση με τους υπόλοιπους εργαζόμενους του δημοσίου. Οι λόγοι είναι προφανείς και ψυχικά και σωματικά.
Ε.Σ: Θα ήθελα να αναγνωριστούν όλα τα πτυχία αυτών που σπούδασαν σε ανώτερες επαγγελματικές σχολές χορού αναγνωρισμένες από το κράτος, ως ανώτατα, δηλ. πανεπιστημιακά. Θα ήθελα να υπάρξουν περισσότερες ομάδες χορού που να έχουν την στήριξη του κρατικού μηχανισμού, ώστε να απορροφηθεί μεγαλύτερο κομμάτι χορευτών σε αυτές. Και τέλος θα ήθελα να πέσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησής μας διότι το 67 φαντάζει άπιαστο.
Μιλήστε μας με λίγα λόγια για τη μέχρι τώρα πορεία σας και πώς μπήκατε στον δρόμο του Χορού.
Ε.Κ: Από μικρή ηλικία ξεκίνησα ρυθμική γυμναστική όπου αργότερα αποτέλεσα μέλος της Εθνικής Ομάδας Ρυθμικής Γυμναστικής «Ανσάμπλ». Ο χορός μπήκε στη ζωή μου στην ηλικία των 18 ετών. Έπειτα αποφοίτησα από την Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Χορού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Είμαι υπότροφος του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» και του Πανεπιστημίου του Κεντ, ενώ είμαι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στον σύγχρονο χορό (Τhe Place, Λονδίνο). Έχω χορέψει σε ομάδες του εσωτερικού και του εξωτερικού αντίστοιχα. Από τον Σεπτέμβριο του 2016 αποτελώ μέλος του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Ε.Σ: Ξεκίνησα από τη ρυθμική γυμναστική στα έξι, όπου ήμουν για πολλά χρόνια πρωταθλήτρια Ελλάδος και έπειτα για κάποιο διάστημα στην Εθνική Ομάδα. Λόγω ενός τραυματισμού αποφάσισα στα 14 να αποχωρήσω από την Εθνική Ομάδα και να αφήσω πίσω μου ένα μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητάς μου που είχε να κάνει με τον πρωταθλητισμό, αλλά να ανοίξω ένα άλλο κεφάλαιο που λέγεται μπαλέτο και σύγχρονος χορός και το οποίο είχε απόλυτη σχέση με αυτό που έκανα τόσα χρόνια αλλά με έναν διαφορετικό τρόπο. Σπούδασα στη σχολή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τρία χρόνια και το 2013 εισήχθη στην επαγγελματική ομάδα ως Χορεύτρια. Έχουν περάσει λοιπόν έντεκα χρόνια από τότε, είμαι ευγνώμων για όλες τις εμπειρίες που μου έχει προσφέρει το μοναδικό λυρικό θέατρο της Ελλάδος και για όλες τις σημαντικές συνεργασίες με μεγάλους χορογράφους, βοηθούς, μουσικούς και χορευτές.
Ποιο είναι το τραγούδι που αυτό το διάστημα βάζεις στο σπίτι και χορεύεις;
Ε.Κ: “Habanera” είναι το δημοφιλές όνομα για το “L’amour est un oiseau rebelle” μια άρια από την όπερα του Bizet. Αυτή τη στιγμή στο μυαλό μου όλα περιτριγυρίζονται γύρω απ’ την Κάρμεν.
Ε.Σ: Ένα τραγούδι που παίζει στα ακουστικά μου στο repeat είναι το “Bullitt” από τους Elephanz.
Info:
Κάρμεν | Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ΚΠΙΣΝ
