Καλλιτέχνες και κοινωνία σε εγρήγορση

Πολλοί ισχυρίζονται ότι στη Φλωρεντία ο χρόνος φαίνεται να έχει σταματήσει. Ωστόσο στην καρδιά της πόλης και πιο συγκεκριμένα στο Κέντρο Σύγχρονης Κουλτούρας του γνωστού Palazzo Strozzi, από τις 14/5 έως και τις 18/7 μια έκθεση σύγχρονης τέχνης ανατρέπει το παραμύθι και σαμποτάρει το ταξίδι μας προς το παρελθόν. As soon as possible: η επιτάχυνση στη σύγχρονη κοινωνία είναι ο τίτλος της και ήδη αντιλαμβανόμαστε ότι αγγίζει τα ζητήματα του χρόνου, της κοινωνίας της πληροφορίας και της ταχύτητας. Πρόκειται για μια ομαδική έκθεση, στην οποία συμμετέχουν καλλιτέχνες διαφορετικής γενιάς και εθνικότητας, ακριβώς για να τονιστεί ότι οι τάσεις της σύγχρονης κοινωνίας της πληροφορίας είναι σχεδόν κοινές σε παγκόσμιο επίπεδο. Έτσι δημιουργείται μια ενιαία αφήγηση με κεντρικό άξονα τον ταχύρυθμο χαρακτήρα της σύγχρονης κοινωνίας, όπου ο κάθε καλλιτέχνης σχολιάζει και δίνει έμφαση στα επιμέρους στοιχεία που τη συνθέτουν.

Το έργο που μας εισάγει στο χώρο, είναι μια εγκατάσταση που δημιούργησαν για τις ανάγκες της έκθεσης, σπουδαστές του τμήματος Σχεδιασμού Προϊόντος και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου ISA της Φλωρεντίας. Πρόκειται για μια βιομηχανική κατασκευή με υλικά όπως καλώδια και σωλήνες, δημιουργώντας ένα αδιαπέραστο και σφιχτό σύμπλεγμα. Στους τοίχους του χώρου, περιμετρικά της κατασκευής, προβάλλονται video με πληροφορίες και στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη χρήση του internet, την υπερκατανάλωση κτλ. Είναι σαφές ότι το συγκεκριμένο έργο ασκεί κριτική είτε μέσω των υλικών του(πλαστικό, σύρμα, video) είτε μέσω της δομής του, στον ενίοτε δυσνόητο τεχνοκρατικό χαρακτήρα της κοινωνίας και στον καταιγισμό πληροφοριών που δεχόμαστε παθητικά  από τα μέσα ενημέρωσης. Σε αυτό το επίπεδο κινείται και το έργο της Tamy Ben–Tor, αλλά επικεντρώνεται στον τομέα των διαπροσωπικών σχέσεων. Στο video που παρουσιάζεται η ίδια, με μια διάθεση άκρως αυτοσαρκαστική που θυμίζει stand up comedy, απαγγέλει αδιάκοπα e-mail που έχει λάβει ή έχει στείλεi. Καταφέρνει έτσι να διακωμωδήσει το σύγχρονο τρόπο επικοινωνίας και ο θεατής του συγκεκριμένου έργου δεν ξέρει αν θέλει να γελάσει ή να ενοχληθεί εξαιτίας της αφοπλιστικής ειλικρίνειας που το χαρακτηρίζει.

Είναι γεγονός ότι δύσκολα πλέον μπορούμε να διαχωριστούμε από τις νεώτερες τεχνολογικές εξελίξεις, αν θέλουμε να ανήκουμε σε αυτήν την κοινωνία. Καλούμαστε να είμαστε γρήγοροι στις αποφάσεις, στις επιλογές και στις πράξεις μας. Σαν να είμαστε συνεχώς πρωταγωνιστές σ’ένα video game, όπου η ταχύτητα των κινήσεων μας καθορίζει την επιβίωσή μας. Άμεσα επηρεασμένος από την αισθητική των video games, ο καλλιτέχνης Marnix de Nijs μας προσκαλεί να συμμετέχουμε σ’ένα διαδραστικό installation, όπου εμείς οι ίδιοι καθορίζουμε τη νίκη ή την ήττα μας. Ο χρόνος απαξιώνεται και σημασία έχει η επιβράβευση που προκύπτει απ’ το αποτέλεσμα. Το ζήτημα του χρόνου υπό αυτήν την έννοια απασχολεί τον Mark Formanek, στο έργο του Standard Time, όπου θίγεται η δύναμη του χρόνου και η κυριαρχία του πάνω σε οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα. Στο video παρουσιάζεται η φυσική χειρονακτική προσπάθεια κάποιων εργατών να αλλάζουν ανά λεπτό μια ξύλινη κατασκευή αναπαράστασης της ώρας. Αυτό συμβαίνει συνολικά 1611 φορές και η συγκεκριμένη performance υπογραμμίζει τη ματαιότητα όχι μόνο των προσπαθειών μας να δαμάσουμε το χρόνο αλλά και της ανθρώπινης εργασίας με τους σύγχρονους όρους εκτέλεσής της.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το έργο του Reynold Reynolds Secret Life, όπου προβάλλονται συγχρόνως δύο video, με τέτοιον τρόπο ώστε ο θεατής να μην μπορεί να τα παρακολουθήσει ταυτόχρονα. Στο πρώτο, όπου χρησιμοποιείται η τεχνική του time–lapse, παρακολουθούμε διάφορες φάσεις από τη ζωή μιας νεαρής γυναίκας μέσα σ’ένα σπίτι, το οποίο έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε κήπο. Η φύση πάντα ως σύμβολο της αέναης κυκλικότητας του χρόνου, κυριαρχεί μέσα σ’ένα σκηνικό υπερρεαλιστικό και ονειρικό, όπου η κάμερα τοποθετημένη πάνω σε ράγες συντελεί  κινήσεις ακριβώς όπως οι δείκτες ενός ρολογιού. Αντίθετα στο άλλο video, μέσω της τεχνικής του rewind, δημιουργείται μια παράλληλη δράση και διάσταση στο ίδιο σκηνικ αλλά οι πράξεις εκτελούνται αργά και η δυναμική της φύσης αποκαλύπτεται σε βάθος. Το στοιχείο του νερού αποτελεί κομμάτι της εγκατάστασης του Julius Popp, bit.fall, όπου σταγόνες νερού πέφτοντας από ψηλά δημιουργούν λέξεις, προερχόμενες από αναζήτηση από το google news. Η τεχνολογία και η φύση συνδιαλέγονται στο έργο του Popp, όπου η πτώση των σταγόνων δημιουργεί μια αιθέρια συναισθητική εμπειρία για τους θεατές.