20 χρόνια “Oldboy”: Ο old boy γράφει για το αριστούργημα του Παρκ Τσαν-Γουκ

Γιατρεύομαι σε μια αγκαλιά. Ο old boy γράφει για το "Oldboy" του Παρκ Τσαν-Γουκ με αφορμή την επανέκδοσή του σε 4Κ για την 20ή επέτειό του

Ένας άντρας κρέμεται στο κενό, έχοντας μόλις αποπειραθεί να αυτοκτονήσει από μια ταράτσα. Ένας άλλος τον κρατά απ’ τη γραβάτα του, ενώ εκείνος ακόμα αιωρείται: «Ανάβαλε για λίγο τον θάνατό σου, για να σου πω μια ιστορία». Και τι ιστορία. Ο Ο Ντε Σου είχε γίνει σκνίπα μια μέρα και είχε μπλεχτεί σε έναν καυγά. Είναι η μέρα που η μικρή του κόρη έχει γενέθλια και της έχει πάρει δώρο ένα ζευγάρι αγγελικά φτερά. Αλλά πρέπει να τον αφήσουν πρώτα ελεύθερο από το αστυνομικό τμήμα που έχει προσαχθεί. Ένας φίλος του καταφέρνει να τον βγάλει, αλλά ξαφνικά τον χάνει απ’ τα μάτια του.

Ο Ο Ντε Σου θα εξαφανιστεί για τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια. Ο Ο Ντε Σου θα κρατηθεί φυλακισμένος για τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια. Ολομόναχος σε ένα δωμάτιο, με μόνη συντροφιά μια τηλεόραση. Δεν ξέρει τι είναι χειρότερο. Ότι κάποιος τον έχει υποβάλει σε αυτό το βασανιστήριο ή ότι δεν ξέρει ποιος και γιατί. Αρχίζει και κάνει απολογισμό των πεπραγμένων του. Ήταν πάντα νταής και γυναικάς, πολλούς έχει βλάψει και πληγώσει, πολλοί θα είχαν λόγο να του κάνουν κακό, αλλά τόσο πολύ πια; Όχι, δεν μπορεί να καταλάβει ποιος και γιατί. Ο Ο Ντε Σου βλέπει στην τηλεόραση ότι η σύζυγός του δολοφονήθηκε και ότι είναι ο βασικός ύποπτος για τον φόνο. Μα ποιος μπορεί να τον μισεί τόσο, ποιος μπορεί να τον εκδικείται τόσο; Κάνει σκοπό της δικής του ζωής την εκδίκηση. Θέλει να δραπετεύσει για να εκδικηθεί τον εκδικητή του. 

Αλλά πριν δραπετεύσει, πριν νομίσει τουλάχιστον ότι μπορεί να δραπετεύσει, πάνω στα δεκαπέντε χρόνια ο εκδικητής του τον ελευθερώνει. Τον υπνώτιζαν και τον νάρκωναν συχνά όλα αυτά τα χρόνια, τώρα τον υπνωτίζουν και τον ναρκώνουν για να τον ελευθερώσουν. Γιατί τον ελευθέρωσαν; Ο εκδικητής του του στέλνει το μήνυμα: εσύ νομίζεις ότι σκοπός της ζωής σου είναι να με εκδικηθείς, αλλά θα σου πω εγώ ποιος είναι ο σκοπός της ζωής σου. Είναι μέσα σε λίγες μέρες να καταλάβεις ποιος είμαι και τι μου έκανες για να με φέρεις σε θέση να σου κάνω εγώ όλα αυτά που σου έκανα. Αν δεν το βρεις εγκαίρως, θα αυτοκτονήσω και δεν θα μάθεις πότε. Ούτε θα με εκδικηθείς ποτέ.

Μα πώς γίνεται να έχει προκαλέσει τόσο κακό σε κάποιον και να μην το ξέρει; Ο O Ντε Σου που τα χρόνια του εγκλεισμού του γυμναζόταν συνεχώς και είχε συνεχώς στο μυαλό του την ανταπόδοση του πόνου που του προκάλεσαν, μπορεί τώρα να εκτονώσει όλη τη λύσσα του και την οργή του. Αλλά όσο κι αν η βία είναι μια διέξοδος εκτόνωσης, όσο και αν η βία μετατρέπεται σε μια μέθοδο αναζήτησης της αλήθειας, χρειάζεται μια άλλου είδους επαφή με τον πόνο για να φτάσει στην πηγή της αλήθειας, χρειάζεται αντί να ξεριζώνει μέλη σώματος, να μπορέσει να ξεριζώσει από μέσα του όσα πίστευε ως αδιαπραγμάτευτα σωστά και ως αδιαπραγμάτευτα λάθος. 

Κι όταν επιτέλους φτάσει στην αλήθεια του εκδικητή του, θα καταλάβει ότι εκείνος εκτός από το να εκδικηθεί ανελέητα τον Ο Ντε Σου, εκτός από το να κάνει τον Ο Ντε Σου να κατανοήσει τι είχε κάνει και ποιο ήταν το έγκλημά του, θέλει να μετατοπίσει τον Ο Ντε Σου στη δική του ακριβώς θέση, στη δική του ακριβώς οπτική και συναισθηματική γωνία: όχι απλώς να καταλάβει με τη λογική τι έκανε, ούτε απλώς να τον συμπονέσει, αλλά να πονέσει ο ίδιος αυθεντικά τον ίδιο πόνο, να συναισθανθεί ο ίδιος αυθεντικά τι συμβαίνει, τι σημαίνει, τι συνεπάγεται να αγαπάς αυτόν που δεν κάνει να αγαπάς, να αγαπάς αυτόν που είναι το σκάνδαλο των σκανδάλων να αγαπάς, να αγαπάς αυτόν που είναι το ταμπού των ταμπού να αγαπάς.  

Τι είναι η ηθική μπροστά στην αγάπη; Κι όταν μια ηθική είναι παγκόσμια και διαχρονική, όταν πάνω σε μια συγκεκριμένη ηθική έχει πατήσει όλη η ανθρωπότητα, πώς μπορεί κανείς να την απορρίψει, πώς μπορεί κανείς να της αντισταθεί; Τι είδους δύναμη θέλει μια τέτοια αντίσταση; Ή τι είδους διαστροφή; 

Και ποια είναι η αιτιώδης συνάφεια των καταστροφών στη ζωή; Πόσο πιο κατακριτέος είναι ο δόλος από την επιπολαιότητα; Πόσο πιο επονείδιστη μια πράξη που πραγματοποιείται με συνείδηση του βάρους της από μια πράξη που πραγματοποιείται μέσα στην απόλυτη ελαφρότητα; Πόσο πιο αβάσταχτο είναι να έχουν διαλυθεί ζωές από κάτι που ο αυτουργός του δεν θυμάται καν ότι το έκανε, επειδή τόσο ασήμαντο ήταν για αυτόν, τόσο δευτερεύον, τόσο αμελητέο; Πόσο πιο εξοργιστική από την έλλειψη τύψεων είναι η εξαρχής λησμονιά, γιατί δεν θεώρησες όχι απλά ότι κάνεις κάτι κακό, αλλά και κάτι άξιο να εντυπωθεί στη μνήμη σου.

Γλώσσες που κόβονται, χταπόδια που τρώγονται ωμά, δόντια που ξεριζώνονται, παροξυσμικές χορογραφίες ξυλοδαρμών, μια ταινία που διαρκώς βράζει, μια ταινία που είναι αλλού και το ξέρει και δεν ντρέπεται να το δείξει, στυλιστικά υπέροχο και σκηνοθετικά δεξιοτεχνικό, το “Οldboy” χρειάζεται να φτάσει στην τελική ευθεία του για να αποκαλύψει πλήρως τον χαρακτήρα του: το ύφος και η αισθητική δεν λειτουργούσαν ανεξάρτητα από το βάθος και την ουσία, δεν προσπαθούσαν εντυπωσιάζοντας τα μάτια σου να σε κάνουν να παραβλέψεις την έλλειψη ιδιαίτερου βάθους και ουσίας, όλα είναι εδώ, το βάθος και η ουσία που πονάει, ο Παρκ Τσαν-Γουκ συνθέτει αριστουργηματικά μια σύγχρονη αρχαία τραγωδία, δίνοντάς της με το φινάλε της τις πιο ανατρεπτικές κατευθύνσεις.

Η γνώση ως ελευθερία, η γνώση της ύβρεως και η ελεύθερη επιλογή της ύβρεως όταν το πάθος της αγάπης την υπερνικά, ο αντιήρωας της ταινίας είναι ο ελεύθερος, ενώ ο ήρωας εκείνος που δεν αντέχει την ελευθερία, εκείνος που επιλέγει και τον σκύλο και την πίτα, και την ύβρη και τη λήθη της ύβρεως. Τραγωδία χωρίς κάθαρση, τραγωδία με φινάλε ακάθαρτο, υπερειρωνικό και υπερπονεμένο. Η ανακούφιση στην έκφραση του προσώπου του Ο Ντε Σου, τα κλειστά του μάτια και το μακάριο χαμόγελό του. Νιώθω πολύ ευτυχισμένος, ομολογώ ότι δεν θυμάμαι και πολλά πράγματα για το παρελθόν, το κεφάλι μου πονάει κάπως, τώρα μπορώ να ζήσω όπως ήθελα, και με τον τρόπο που είναι αδιανόητος και χωρίς να τον διανοούμαι. Δεν γνωρίζω τίποτα, δεν φταίω για τίποτα, η γνώση και η ελευθερία ήταν πάντα βάρος, μην με φορτώνετε άλλο, πόνεσα και τώρα γιατρεύομαι. Γιατρεύομαι σε μια αγκαλιά. 

Γέλα κι όλος ο κόσμος θα γελά μαζί σου, κλάψε και θα κλάψεις μόνος. Πώς γελάει στο τέλος ο Ο Ντε Σου; Τι συμβαίνει στα αλήθεια στο τέλος στο μυαλό του Ο Ντε Σου; Τι νομίζουμε εμείς ότι ξέρουμε πως συμβαίνει στο μυαλό του; Είναι τεχνητά αθώος ή παραμένει και τώρα ένοχος; Αν είναι τώρα αθώος, αρκεί αυτό για να αναιρέσει τον ένοχο τρόπο με τον οποίο οδηγήθηκε στην αθωότητα; Πόσο ένοχο είναι να αγαπάς; Όποιος κι αν είναι αυτός που αγαπάς; Τι σε κάνει κτήνος; Τα απαγορεύεται της κοινωνικής ηθικής; Τα απαγορεύεται της φύσης; 

Ακόμη κι αν είμαι χειρότερος από κτήνος, και πάλι δεν αξίζω να ζήσω; Σε μια ταινία υπερβίαια, σε μια ταινία που ο απόλυτος πόνος γεννά την ανάγκη να πονέσεις απόλυτα αυτόν που σε πόνεσε, γεννώντας τη δική του ανάγκη να σε πονέσει ξανά απόλυτα, σε αυτήν τη σκυταλοδρομία της πρόκλησης πόνου, πώς απαντά κανείς στην ερώτηση; Δικαιούνται να ζήσουν όσοι είναι χειρότεροι από κτήνη; Αίσθημα δικαίου και τιμωρία και κάθαρση, ή ανθρωπιά, συγχώρεση, ζωή παρά και πέραν του πόνου;

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.