Ένας άνθρωπος πάνω στη σκηνή. Τη γεμίζει. Ένας άνθρωπος αρκετός να σε κινητοποιήσει με τις ιστορίες του. Αυτοσαρκάζεται, αφηγείται ιστορίες που άκουσε, ιστορίες που διάβασε, ιστορίες που απλώς εβγαλε από το μυαλό. Άλλοτε αποκαλύπτοντας τον εαυτό του και άλλοτε στηλιτεύοντας τα κακώς κείμενα της καθημερινότητας. Ιστορίες αυτοβιογραφικές ή μυθοπλασία δεν έχει σημασία. Αδιάφορο. Εσύ γελάς. Μάλλον όχι δε γελάς, ξεκαρδίζεσαι. Αυτή είναι λίγο πολύ η συνθήκη μιας stand up κωμωδίας.
Τι συμβαίνει όμως όταν οι ιστορίες αυτές αγγίζουν την απόλυτη παράνοια, την τρέλα; Τι συμβαίνει όταν η ιστορία αυτή εξελίσσεται μέσα από ανατριχιαστικές και λεπτομερείς περιγραφές σε μια τραγωδία; Τότε μάλλον έχουμε να κάνουμε με μια stand up τραγωδία. Να προσθέσω όμως εδώ ότι έχουμε να κάνουμε με μια ευφυή stand up τραγωδία.
Αυτή είναι λίγο πολύ η συνθήκη πάνω στην οποία βασίζεται η παράσταση Υπερβολές που άνοιξε αυλαία στο Θέατρο Τέχνης. Μια παράσταση που πρωτοπαρουσιάστηκε στο τέλος της περσινής σεζόν με αξιοσημείωτη επιτυχία, επιστρέφει στη σκηνή της Φρυνίχου. Ένα σκηνικό περίεργο, ίσως βγαλμένο από έναν κακό εφιάλτη και τρεις άνθρωποι, όχι με ταυτόχρονη παρουσία αλλά με σειρά εμφάνισης.
Σκηνή πρώτη: Μια γυναίκα σε αγωνία περιμένει να έρθει η σειρά της. Δεν ξέρουμε πού, δεν ξέρουμε γιατί. Από τα ηχεία θα ακούσουμε τη φωνή μιας γυναίκας να την ενημερώνει ότι ήρθε η σειρά της. Σταδιακά αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για μια ακρόαση σε μια νέα θεατρική παραγωγή. Η γυναίκα αρχικά λίγο χαμένη και εμφανώς αγχωμένη, απαντάει μονολεκτικά στα ερωτήματα της αόρατης γυναίκας. μέχρι τη στιγμή που θα της ζητηθεί να περιγράψει ένα βίαιο γεγονός που στο παρελθόν ίσως έχει βιώσει. Και τότε μαθαίνουμε την ιστορία της γυναίκας.
Ένας κακοποιητικός πατέρας, μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, μια λανθάνουσα σχέση, ένα παιδί και μετά …η μάνα Μήδεια. Τι από όλα αυτά που θα ακούσουμε είναι αλήθεια; Μήπως δημιούργημα της φαντασίας; Δεν γνωρίζουμε, δεν ξέρουμε, μόνο να υποψιαστούμε μπορούμε. Υπάρχει όμως κάτι που είναι απόλυτο.
Η φωνή της αόρατης γυναίκας, ο ήχος, η χροιά, η ένταση, τα σκαμπανεβάσματα της φωνής της. Έχει τον απόλυτο έλεγχο πάνω σε μια τσακισμένη ύπαρξη μπροστά στα μάτια της εκλιπαρεί για μια ευκαιρία. Ουρλιάζει, διεκδικεί λεκτικά, έτοιμη να απαρνηθεί την αξιοπρέπειά της «να παίξω ακόμα και μια κολώνα αν θέλετε μόνο βάλτε με στο θέατρο» φωνάζει. Μα η φωνή σταθερή και αμείλικτη «θα σας τηλεφωνήσουμε». Φωνή εξουσιαστική, απόλυτη. Βρίσκεσαι στο έλεός της.
Σκηνή δεύτερη: Ένας άνδρας, ο Βίκτωρας μια φυσιογνωμία συνηθισμένη, μάλλον βαρετή για κάποιους, ένας άνδρας μοναχικος, κοινωνικά περιθωριοποιημένος. Ο Βίκτωρας είναι εργαζόμενος σε ένα κατάστημα κινητής τηλεφωνίας. Σύντομα η επίσκεψη μιας πελάτισσας, της Αγγελικής Βίκου θα του γίνει έμμονη ιδέα. Περιμένει τη μηνιαία της επίσκεψη στο κατάστημα για να της μιλήσει έστω για λίγο, ψάχνει να βρει το άρωμά της, μαζί με κάθε μικρή λεπτομέρεια για τη ζωή της. Και όταν οι επισκέψεις της θα σταματήσουν, βλέπεις η τεχνολογία μας επιτρέπει να βάζουμε πάγια εντολή πλέον για τις πληρωμές μας, η αναζήτηση της θα συνεχιστεί με μανία, στο πεδίο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Δημιουργεί ένα ψεύτικο προφίλ, μια ψεύτικη εξιδανικευμένη ζωή και ταυτότητα και επικοινωνεί μαζί της μέσω μιας πλατφόρμας αναζήτησης συντρόφων.
Η σχέση ξεκινάει. Σύντομα θα φθάσει η στιγμή που η φυσική τους συνάντηση θα γίνει αναπόφευκτη. Πώς θα εξελιχθεί άραγε; Πού μπορεί να οδηγηθεί ένας άνθρωπος διαρκώς τοποθετημένος στο περιθώριο, με μηδενικές συνάψεις κοινωνικών σχέσεων, μεγάλη λαχτάρα κατάκτησης και απόλυτης διεκδίκησης ενός άλλου ανθρώπου που παθολογικά πιστεύει πως είναι το ταίρι του;
Σκηνή Τρίτη: Mια μαυροφορεμένη γυναίκα αφηγείται τη μέρα που της ήρθε ένας «φουσκωμένος» λογαριασμός της ΕΥΔΑΠ. Έχοντας προσπαθήσει να εντοπίσει αλλά και να διορθώσει το πρόβλημα που υπήρχε και που προφανώς είχε προκαλέσει μια διαρροή, απεγνωσμένη θα πάει στην ΕΥΔΑΠ να δει τι μπορεί να έχει συμβεί. Η απάθεια των υπαλλήλων αλλά και όσα θα ακολουθήσουν, λίγο πολύ γνωστά σε όλους όσους έχουμε έρθει σε επαφή με το δημόσιο, βολεμένο γίγαντα της απάθειας και της αδιαφορίας, θα την οδηγήσουν στα πρόθυρα της τρέλας, ή όχι στα πρόθυρα αλλά στην απόλυτη τρέλα. Υπερβολές λες; Σε μια προσπάθεια να βγάλει άκρη με το παρανοϊκό τέρας της γραφειοκρατίας και των υπαλλήλων. θα καταλήξει να δολοφονήσει μία υπάλληλο…
Τρεις ανεξάρτητες, αυτόνομες σκηνές, η ραχοκοκαλιά της σπονδυλωτής αυτής παράστασης, βασισμένης σε τρία μονόπρακτα που γράφτηκαν από τρεις δημιουργούς που φέρουν τη διπλή ταυτότητα συγγραφέα-σκηνοθέτη με στόχο την εξερεύνηση των ορίων της φανερής αλλά και της κρυμμένης, υπόγειας βίας που διέπει τις ανθρώπινες σχέσεις σήμερα.
Η πρώτη σκηνή αναφέρεται στο μονόπρακτο της Μαριάννας Κάλμπαρη «Ο πατέρας μου ήταν ένας πολύ θυμωμένος άνθρωπος», η δεύτερη σκηνή στο «Ο άνθρωπος διπλανής πόρτας» του Βασίλη Μαυρογεωργίου, ενώ η τρίτη σκηνή βασίζεται στο μονόπρακτο του Γιάννη Καλαβριανού «Πρώτη φορά συναντούσα άνθρωπο που μιλούσε σαν τρένο».
Η πρώτη σκηνή ήπια, κυλάει ομαλά και αμέσως σε εγκλιματίζει στο θέμα που πραγματεύεται η παράσταση με τη δεύτερη και την τρίτη κορυφώνονται συναισθηματικά, αποκαλύπτοντας πως ναι, μπορεί να μην είναι τελικά όλα υπερβολές. Γιατί οι άνθρωποι ζώντας μέσα σε ένα αξιοκρατικό, τίμιο, και ηθικό σύνολο έχουν όρια μέσα στα οποία ισορροπούν, μέσα στα οποία φέρονται ανθρώπινα, κανονικά, αναμενόμενα δίχως να τα υπερβαίνουν.
Τι θα συμβεί όμως άραγε, αν αυτό το σύνολο της αρμονίας διαταραχθεί; Τι θα συμβεί αν αναγκαστούν να κινηθούν και αυτοί εκτός των αναμενόμενων ορίων, γιατί δεν αντέχουν άλλο; Αν αναγκαστούν να εισέλθουν σε τοπία «υπερβολικά», και σε συμπεριφορές ανισόρροπες, άγριες, τραγικές; Συχνά η βία ελλοχεύει, κρύβεται, παίρνει διάφορες μορφές, φοράει μάσκες – εκείνη της καταπίεσης, της περιθωριοποίησης, της αδιαφορίας. Και μπορεί να γίνει ιδιαίτερα έντονη όταν εκείνος που την υφίσταται νιώθει ευάλωτος και τρωτός. Όταν έχει ανάγκη μια δουλειά, όταν έχει ανάγκη συντροφιάς και σχέσης και όταν αναμένει το αυτονόητο σε σχέση με την παροχή κρατικών υπηρεσιών όπως η υγεία.
Οι τρεις δημιουργοί, συνέθεσαν κείμενα προκλητικά, που ξεχειλίζουν χιούμορ και ειρωνεία, στέκονται αυθεντικά μπροστά στην ωμή αλήθεια, ως ίσο προς ίσο. Δεν έχουν τίποτα να κρύψουν, τίποτα να φοβηθούν. Το παιχνίδι της βίας δεν έχει νικητές. Μέσα από τις εξαίρετες ερμηνείες των Κατερίνα Λυπηρίδου, Άγγελου Μπούρα, Δέσποινα Γιαννοπούλου, η βία γίνεται στο βλέμμα μας ένα παιχνίδι για όλους, ένα παιχνίδι που όλοι λίγο πολύ έχουμε λάβει μέρος, είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο. Γιατί όλοι μας έχουμε, έστω και για μια μικρή στιγμή υπάρξει ευάλωτοι. Και μια ευάλωτη στιγμή, αλλοτε γεννάει αγγέλους και άλλοτε τέρατα. Τα όρια θολά.
Τρία μονόπρακτα με καυστικό χιούμορ και εξαιρετικές ερμηνείες αγγίζουν ακριβώς αυτό που υπόσχονται: υπερβολές, ευφυείς, απολαυστικές υπερβολές.
