Τα Λατρευτικά της εποχής του Δημήτρη Κοντού

Ίσως ξαφνιάζει η θεσμική έκθεση «Λατρευτικά» για τον Δημήτρη Κοντό στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας, επειδή, αν και ανήκε στη γενιά πρωτοποριακών καλλιτεχνών – Βλάση Κανιάρη, Νίκο Κεσσανλή και Κώστα Τσόκλη – δεν είναι ανάλογα γνωστός. Όμως, η ιδέα της έκθεσης ήταν επιθυμία της ιστορικού και κριτικού τέχνης Μαρίας Κοτζαμάνη, την οποία πραγματοποίησε η Αναστασία Λαζαρίδου, διευθύντρια του μουσείου. Επιπλέον, σημαντικοί συνάδελφοί τους – η Θάλεια Στεφανίδου και η Μαίρη Μιχαηλίδου – ασχολήθηκαν με το έργο του.

Μάλιστα, η παρούσα έκθεση φέρει τον τίτλο «Λατρευτικά», της πρώτης προσωπικής έκθεσης του Κοντού το 1975 στην ιστορική Αίθουσα Τέχνης Δεσμός, αλλά είναι εμπλουτισμένη με σχετικά έργα από τη μετέπειτα πορεία του. Αφορά κυρίως σε τάματα, αναθήματα που προσφέρουν οι χριστιανοί πιστοί προς την εκκλησία και τον Θεό.

Βεβαίως, ο Κοντός ως σύγχρονος καλλιτέχνης ενδιαφέρθηκε για την παράδοση των αφιερωμάτων, αλλά την προχώρησε βασισμένος στην εποχή του με τις πρόσφατες μνήμες από τον φασισμό και τα τρέχοντα επιφανειακά αισθητικά ιδανικά και τις επίπλαστες ανάγκες του καταναλωτισμού. Έτσι, φιλοτέχνησε συνθέσεις που αποτελούν σχόλιο για αυτές τις συνθήκες. Το «Lipstick» (1974) εμπνέεεται από την ιερότητα των ταμάτων και σχολιάζει τον αισθητικό καλλοπισμό των θηλυκών χειλιών με κραγιόν, που εστιάζει στην ερωτική προσέλκυση του θεατή. Η σύνθεση «Οι παλιοί καλοί καιροί» (1974) αφορά σε τάματα για την προστασία της περιουσίας, αλλά εδώ λεπτομέρειες νεοκλασσικής αρχιτεκτονικής λειτουργούν ως νοσταλγικές αναμνήσεις μίας εποχής που είχε ήδη καταστεί παρελθόν. Το «Τρίπτυχο – Αγρότες / Εργάτες / Φοιτητές» (1974-1975) αναφέρεται στα τάματα που αφιερώνονται στις ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, αλλά περιλαμβάνει επιπλέον έγγραφη διαμαρτυρία κατά της φασιστικής κατάστασης που είχε επιβάλλει η πρόσφατη δικτατορία στην Ελλάδα. Τα «Μάτια» (1974-1975) αναφέρονται σε τάματα για το ζήτημα της θεραπείας των οφθαλμών. Οι ασημένιοι σκελετοί ταμάτων σε διάφορα μεγέθη αποκαλύπτουν είτε υπέροχα ζωγραφισμένα θηλυκά μάτια που κοιτάζουν προς όλες τις κατευθύνσεις είτε θέτουν το ζήτημα της παρουσίας ή απουσίας τους με το φωτεινό ή σκοτεινό κενό τους. «Τα γυαλιά του παρατηρητή» (1993) σχολιάζουν τάματα για την ευεργεσία της όρασης. Η σιλουέτα ενός αγίου που γεμίζει από φωτογραφικό κολάζ αληθινών προσώπων με γυαλιά φορά ένα πραγματικό ζευγάρι γυαλιών μυωπίας που θυμίζει στον θεατή ότι παρατηρείται καθώς παρατηρεί τα πολύτιμα αφιερώματα της εικόνας.

Την έκθεση «Λατρευτικά» επιπλέον τεκμηριώνουν και πολλά προσχέδια του Κοντού. Απο όλα αυτά, ξεχωρίζει το «Λατρευτικό Χέρι με Κραγιόν» και το σχετικό γύψινο ανάγλυφο «Χέρι με Δώρο» που είναι μήτρα για τη δημιουργία μεταλλικού τάματος.

Υπό την εξαίρετη εικαστική επιμέλεια της Ιωάννας Αλεξανδρή και την αρχαιολογική έρευνα της Σοφίας Γερογιώργη, η έκθεση δίνει την ευκαιρία στον θεατή να δει συγκεντρωμένα έργα από διάφορες δημόσιες συλλογές όπως το Μουσείο Βορρέ, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας, και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου, καθώς διάφορες ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η εν λόγω έκθεση του Κοντού δένει πολύ όμορφα με την εγκατάσταση της Καλλιόπης Λεμού με τίτλο «Δεήσεις» στον προαύλιο χώρο του Βυζαντινού Μουσείου που αφορά στον ανθρώπινο αγώνα για τη ζωή. Επίσης, οι επισκέπτες στην έκθεση θα έχουν την ευκαιρία να εκτιμήσουν την αργυροχοϊκή δεξιοτεχνία μίας εκπληκτικής επένδυσης του 1831 για σημαντική εικόνα της Σμύρνης που ανέθεσε ένας Ιορδάνης Χ Σάβας ως αφιέρωμα.

Πληροφορίες Κοινού

Τίτλος Έκθεσης | Λατρευτικά – Δημήτρης Κοντός, 1931 – 1996.
Χώρος | Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο, Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας 22, Αθήνα, GR 10675.
Διάρκεια | 16 Ιουλίου – 30 Σεπτεμβρίου 2014.
Επικοινωνία | +30 213 2139 572, [email protected]
Ανοιχτά | Τρίτη-Κυριακή: 08:30-16:00.
Εισιτήρια | Γενική είσοδος: 4€, Μειωμένο: 2€, Δωρεάν: κάτω των 18 ετών