Η πρόταση «Συμβιωτικά» της επιμελητικής ομάδας miss dialectic επελέγη μέσα από τη διαδικασία ανοιχτής πρόσκλησης του ΕΜΣΤ, Εθνικού Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης για την υποβολή προτάσεων επιμέλειας ομαδικής έκθεσης. Η έκθεση, η οποία ανοίγει για το κοινό στις 12 Οκτωβρίου, εντάσσεται στο πρόγραμμα περιοδικών εκθέσεων και δράσεων του ΕΜΣΤ το φθινόπωρο του 2023. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 26 Νοεμβρίου.
Ένα σύγχρονο αφήγημα για τη συνύπαρξη, το οποίο εστιάζει στη διαδικασία επικοινωνίας μέσα από καλλιτεχνικές πρακτικές θηλυκοτήτων στην τέχνη, ορίζει τον νοηματικό πυρήνα του πρότζεκτ, το οποίο αποτελείται από μια ομαδική έκθεση, πλαισιωμένη από ένα ευρύ πρόγραμμα δημόσιων δράσεων.
Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα τεσσάρων σύγχρονων Ελληνίδων εικαστικών –της Μαρίας Βαρελά, της Χρυσάνθης Κουμιανάκη, της Καρολίνας Κρασούλη και της Χριστίνας Μήτρεντσε– καθώς και της καλλιτεχνικής ομάδας Phantom Investigations (Ινώ Βαρβαρίτη και Γιάννης Δελαγραμμάτικας). Συνθέσεις της Μπίας Ντάβου, της Ναυσικάς Πάστρα και της Χρύσας, από τη συλλογή του ΕΜΣΤ, έρχονται να συμπληρώσουν την έκθεση, αφετηρία της οποίας, άλλωστε, σύμφωνα με την επιμελητική ομάδα, αποτέλεσε η ενότητα σχεδίων Σειραϊκές δομές 2 – Οδύσσεια της Μπίας Ντάβου.
Οι Συμβιωτικοί λόγοι του δημόσιου προγράμματος, περιλαμβάνουν εργαστήρια / εκπαιδευτικά προγράμματα (των Μαρίας Βαρελά, Καρολίνας Κρασούλη και Χριστίνας Μήτρεντσε), περφόρμανς (της Χρυσάνθης Κουμιανάκη) και μια επιτελεστική διάλεξη (των Phantom Investigations). Το πρόγραμμα δεν προσδίδει μόνον έναν μεταβαλλόμενο και διαδραστικό χαρακτήρα και περιεχόμενο στην έκθεση, αλλά ταυτόχρονα φιλοδοξεί να αλληλεπιδράσει και να επικοινωνήσει με το κοινό.
Η χρήση του κάναβου / πλέγματος, ως δομικού συστατικού του έργου των εικαστικών της έκθεσης, λειτουργεί ενοποιητικά, ορίζοντας έναν κυριολεκτικό, ή ακόμα και νοητό, χώρο, μέσα στον οποίο οι έννοιες της ισορροπίας, της σειραϊκότητας, της επανάληψης, της αλληλουχίας και της, εν δυνάμει, απελευθέρωσης και επέκτασης στον πραγματικό και στον δημόσιο χώρο, επιβάλλονται δυναμικά.
Ο κάναβος, επίσης, σχετίζεται με την ύφανση – ασχολία που παραδοσιακά έχει ταυτιστεί με τη θέση και τον ρόλο της γυναίκας. Η ύφανση αναδεικνύεται πλέον σε κατεξοχήν καλλιτεχνική πράξη, μετατρέπει τη χειροτεχνική διαδικασία σε εργαλείο αντίστασης και ενδυνάμωσης της παρουσίας των θηλυκοτήτων στη σύγχρονη τέχνη και τη συνδέει με διαφορετικές εκδοχές της οπτικής, κειμενικής, επιστημονικής και τεχνολογικής γλώσσας.
Ο συγκεκριμένος τρόπος καλλιτεχνικής παραγωγής είναι κοινός στη δουλειά των εικαστικών που συμμετέχουν στην έκθεση, επιτείνοντας το συμβιωτικό και εννοιολογικό σύστημα συνύπαρξής τους. Παράλληλα, κοινά χαρακτηριστικά τους στοιχεία είναι η επαναχρησιμοποίηση μοτίβων και συμβόλων (και) από παλαιότερα έργα τους που ενυπάρχουν και συνδιαλέγονται με τις μεταγενέστερες προτάσεις τους.
Δίνοντας έμφαση στη διαδικασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας, μέσα από θραυσματικές εικόνες και κώδικες, με ένα εκτεταμένο φάσμα καλλιτεχνικών μέσων, τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση Συμβιωτικά, δημιουργούν χώρο και ρυθμό, γίνονται ποιητικές χειρονομίες και στοχασμοί για τη σύγχρονη πραγματικότητα αλλά και για την ίδια την ιστορία της τέχνης και υφαίνουν το δικό τους αφήγημα για τις θηλυκότητες στην τέχνη, «σ’ ένα δικό τους δωμάτιο» (Βιρτζίνια Γουλφ).
Καλλιτέχνιδες
Μαρία Βαρελά, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Καρολίνα Κρασούλη, Χριστίνα Μήτρεντσε, Μπία Ντάβου, Ναυσικά Πάστρα, Χρύσα, Phantom Investigations [Ινώ Βαρβαρίτη Γιάννης Δελαγραμμάτικας]
Η επιμελητική ομάδα miss dialectic
Έχοντας ως αφετηρία τον προβληματισμό για τον κοινωνικό αντίκτυπο και τον επιμορφωτικό χαρακτήρα της τέχνης, η δράση της miss dialectic αποσκοπεί στην ανάδειξη των διαφορετικών σταδίων της καλλιτεχνικής διαδικασίας, την ενίσχυση της σχέσης ανάμεσα στην έρευνα και την καλλιτεχνική παραγωγή, και τη γεφύρωση του σύγχρονου πολιτισμού με την εκπαίδευση.
Απώτερος της στόχος είναι η επανεξέταση της πολιτισμικής κληρονομιάς στην παρούσα συνθήκη και η αξιοποίησή της ως δεξαμενής επινόησης νέων ερευνητικών και εκπαιδευτικών εργαλείων. Η miss dialectic ιδρύθηκε στην Αθήνα το 2019 και αποτελείται από την Ελεάννα Παπαθανασιάδη, την Κέλυ Τσιπνή-Κολαζά και την Κλέα Χαρίτου.
Cover photo ∗Μπία Ντάβου, Σειραϊκές δομές 2 – Οδύσσεια, 1978–1981, Δωρεά του Ζάφου Ξαγοράρη, 2002, Συλλογή του ΕΜΣΤ | Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
