Η ανάγνωση των έργων του Αμερικανού συγγραφέα τρόμου και φαντασίας Χ. Φ. Λάβκραφτ είναι μια αλλόκοτη και ως ένα βαθμό εθιστική εμπειρία. Στη διάρκεια της ζωής του ο Λάβκραφτ θεωρούνταν ένας συγγραφέας φτηνών pulp, με τα κείμενά του να δημοσιεύονται σε περιοδικά ιστοριών τρόμου. Μετά από τη δεκαετία του 1960 τα έργα του άρχισαν να λαμβάνονται πιο σοβαρά και διάφορες κριτικές μελέτες άρχισαν να δημοσιεύονται, με τελικό αποτέλεσμα τα άπαντά του να εκδοθούν σε έναν τόμο της περίφημης σειράς Library of America, στην οποία περιλαμβάνονται όλοι οι σημαντικοί Αμερικανοί συγγραφείς.
Παράλληλα, όσο άρχισαν να κυκλοφορούν βιογραφίες του, αναδύθηκαν στην επιφάνεια δυσάρεστες πλευρές της προσωπικότητάς του, ιδιαίτερα σχετικά με την ιδιόμορφη ρατσιστική ιδεολογία του ή την ψυχική του υγεία. Όμως αυτά διόλου δεν επηρέασαν τη συνεχή εξάπλωση της φήμης του, άλλωστε για έναν συγγραφέα τρόμου, τα σκοτεινά κεφάλαια της προσωπικής του ζωής συντελούν στην καλλιέργεια ενός μύθου γύρω από το έργο του.
Τα «βουνά της Τρέλας» είναι ένα από τα λιγοστά έργα του που υπερέβαιναν την έκταση ενός απλού διηγήματος και πλησίαζαν τα όρια ενός σύντομου μυθιστορήματος. Η πλοκή του κειμένου καθρεφτίζει ως ένα σημείο την πλοκή του μοναδικού μυθιστορήματος του Έντγκαρ Άλαν Πόε «Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ», ενός συγγραφέα που, όπως είναι φυσικό, ο Λάβκραφτ θαύμαζε. Αφορά την αποστολή μίας ομάδας επιστημόνων σε προηγουμένως ανεξερεύνητα εδάφη της Ανταρκτικής και τις εντυπωσιακές ανακαλύψεις τους εκεί, οι οποίες αποκαλύπτουν τη μυστική ύπαρξη ενός ολόκληρου κόσμου που είχε ακμάσει εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια πριν από μη ανθρωπομορφικές οντότητες που αποκαλούνται «οι αρχαίοι».
Η αφήγηση είναι συμβατικά πρωτοπρόσωπη, (όπως και στο μυθιστόρημα του Πόου), οι χαρακτήρες είναι επίπεδοι, χωρίς χαρακτηριστικά και προσωπικότητα, το μόνο που φαίνεται να ενδιαφέρει τον Λάβκραφτ είναι η λεπτομερής περιγραφή του κόσμου που έχει πλάσει.
Εδώ όμως μένεις πραγματικά με το στόμα ανοιχτό. Διότι η φαντασία του είναι οργιώδης. Το ζήτημα δεν είναι μόνο τι έχει σκεφτεί, αλλά σε τι λεπτομέρεια το έχει αναπτύξει στο μυαλό του. Από αυτή την άποψη, η επιστημονική κατάρτιση του αφηγητή είναι εύστοχη, αφού ο Λάβκραφτ επιτυγχάνει να αποδώσει την κλινικά αναλυτική, λεπτομερή γλώσσα ενός επιστήμονα σε αποστολή.
Η αρχιτεκτονική των πόλεων που περιγράφει είναι τόσο περίτεχνη όσο και η περιγραφή τους, η ανθρωπολογική προσέγγιση του πολιτισμού των πλασμάτων είναι τόσο πειστική που ο αναγνώστης χάνεται σε ένα απόκοσμο σύμπαν. Είναι λες και ο Λάβκραφτ αποτυπώνει στο χαρτί με νηφαλιότητα ένα παραισθησιογόνο όραμα που του έχει αποκαλυφθεί με κάθε λεπτομέρεια. Έτσι, ο αναγνώστης νιώθει πως μπαίνει για πρώτη φορά σε ένα ανοίκειο περιβάλλον το οποίο δεν προορίζεται για τα δικά του μάτια και τη δική του κατανόηση, ότι βιώνει κάτι απαγορευμένο.
Δεν είναι ίσως πολύ γνωστό ότι το πρώτο βιβλίο του πασίγνωστου Γάλλου συγγραφέα και διανοούμενου Μισέλ Ουελμπέκ ήταν μια μελέτη πάνω στον Λάβκραφτ. Σε αυτό το έργο, ο Ουελμπέκ κάνει μερικές ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις που πιστεύω ότι πράγματι αποτυπώνουν την ιδιομορφία του διαταραγμένου οράματος του Αμερικανού συγγραφέα. Ισχυρίζεται για παράδειγμα, ότι η μυθολογία του Λάβκραφτ δεν τίθεται απλά κατά του ανθρώπου αλλά και κατά της ίδιας της ύπαρξης, κατά της ίδιας της ζωής. Είναι μια μυθολογία που αποτελεί το ακριβώς αντίθετο του ανθρωποκεντρισμού. Τα απάνθρωπα και αλλόκοτα πλάσματα των μύθων του έχουν δημιουργήσει έναν υψηλό πολιτισμό από τον οποίο απουσιάζει εντελώς οποιοδήποτε χαρακτηριστικό ορίζει την ανθρώπινη κοινωνία και τις ανθρώπινες αξίες.
Έτσι, περιγράφει ένα σύμπαν στο οποίο ο άνθρωπος δεν έχει καμία απολύτως σημασία, βρίσκεται στο απόλυτο περιθώριο σαν ένα μυρμήγκι αντί για το επίκεντρο. Η συνέπεια αυτού βεβαίως είναι ότι και η ίδια η ηθική δεν έχει καμία απολύτως σημασία εδώ, αφού η ηθική είναι ανθρώπινη εφεύρεση και στο σύμπαν του Λάβκραφτ ο ανθρώπινος πολιτισμός με όλες του τις προεκτάσεις έχει μηδαμινή σημασία. Γι’ αυτό άλλωστε και σύμφωνα με τον Ουελμπέκ, το χρήμα και το σεξ, οι δύο κεντρικοί πυλώνες των σύγχρονων καταναλωτικών κοινωνιών, απουσιάζουν εντελώς από τον μυθοπλαστικό κόσμο του Λάβκραφτ, ο οποίος είναι κατά βάθος μισανθρωπικός, μηδενιστικός.
Είναι υπερβολή να χαρακτηριστεί ο Λάβκραφτ ως μεγάλος συγγραφέας, γιατί είναι προφανές ότι του λείπουν πολύ βασικές αρετές για κάτι τέτοιο, οι ικανότητές του, η αντίληψή του, οι ευαισθησίες του είναι περιορισμένες. Όμως είναι αλήθεια ότι η εκπληκτική του φαντασία και η λεπτομερώς επεξεργασμένη μυθοπλαστική του μυθολογία τον καθιστά ως έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς φαντασίας όλων των εποχών με τεράστια επίδραση στη λογοτεχνία τρόμου.
