Όταν πηγαίνει κανείς συχνά στο θέατρο, αναπόφευκτα δημιουργούνται στο μυαλό του κάποια στερεότυπα για το τι είναι θέατρο. Και με τον ίδιο τρόπο, δια της εις άτοπον απαγωγής, και για το τι δεν είναι. Για το πώς ακούγεται ο λόγος, για την αισθητική που δημιουργείται στη σκηνή, για τον τρόπο παιξίματος… Κι έχοντας δημιουργήσει έναν κώδικα αξιολόγησης για αυτό που βλέπεις, κρίνεις κι αποφασίζεις για το αν η παράσταση, το θέαμα, το έργο, οι ερμηνείες, η σκηνογραφία, ο ηχητικός σχεδιασμός, του ταιριάζουν ή όχι. Είναι τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία αποδέχεται ή απορρίπτει τη δουλειά που παρακολούθησε.
Και ξαφνικά, σίγουρα όχι πολύ συχνά αλλά όχι και τόσο σπάνια, βρίσκεται κανείς μπροστά σε ένα δημιούργημα που δεν υπακούει σε αυτούς τους κανόνες. Που δεν μοιάζει με κάτι άλλο. Που μπορεί και να μην είσαι σίγουρος πως είναι θέατρο ή περφόρμανς ή κάτι άλλο. Που αρνείται να χωρέσει στα κουτάκια που όλοι φτιάχνουμε στο κεφάλι μας. Συνήθως η πρώτη αντίδραση σε κάτι τέτοιο είναι η αμηχανία. Η έκπληξη μας βγάζει από τον εφησυχασμό του θεατή που γνωρίζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Κι όταν μετά από λίγο αποδεχτούμε πως οι αυτοματισμοί μας δεν λειτουργούν και θα πρέπει να εγκαταλείψουμε τη βολή μας για να αποφασίσουμε αν αυτό που βλέπουμε αξίζει η όχι, αν μας αρέσει ή όχι.
Το Sisterhood είναι ακριβώς αυτή η περίπτωση. Η αισθητική του παραπέμπει στα ιαπωνικά manga -ή μήπως επειδή είναι «κινούμενο» πρέπει να πω anime; Οι φωνές, όπου υπάρχουν, είναι περασμένες μέσα από έναν κωδικοποιητή φωνής που καθιστά τα λόγια τους σχεδόν ακατάληπτα –παρόλα αυτά, δεν υπάρχει ούτε μία πρόταση από το κείμενο (;) που να μην γίνεται κατανοητή. Ένας περίπλοκος και ευφυέστατος ηχητικός σχεδιασμός είναι ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της παράστασης –εύγε στον Γιώργο Χανό. Όλα αυτά τα παράδοξα αντικείμενα και η αντίστοιχη σκηνογραφία σχεδιάστηκαν από τον Δημήτρη Μαϊρόπουλο, έναν ακόμα εξαιρετικά ταλαντούχο καλλιτέχνη που ομολογώ πως δεν γνώριζα ως τώρα.
Πέρα από το πόσο ρηξικέλευθο αισθητικά και πόσο εξωφρενικά αστείο είναι το “Sisterhood”, κομίζει κάτι ακόμα στη θεατρική σκηνή της Αθήνας: τη φωνή, την αισθητική, την αντίληψη και τη συμπεριφορά μιας άλλης γενιάς που τώρα ανακαλύπτουμε σιγά-σιγά. Ένα κόσμο με άλλες αναφορές, άλλες έμφυλες ταυτότητες, άλλες συμπεριφορές και εμπειρίες, άλλες αναζητήσεις –σχεδόν εξωτικό. Τολμηρό και συναρπαστικό. Τον κόσμο που πρεσβεύουν οι κάτω των 30, και που έχει όχι απλά ενδιαφέρον, αλλά προτάσεις και απόψεις ψαγμένες, καλλιεργημένες και ήδη ώριμες.
Πρωτοείδα –και ξεχώρισα αμέσως- τον Τζέο Πακίτσα και τη Στυλιάνα Ιωάννου στις παραστάσεις του Ηλία Αδάμ, ενός επίσης ξεχωριστού και σημαντικού νεώτερου δημιουργού. Ο Τζέο είχε κάνει από τότε την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα-κι εδώ άλλα, διαφορετικά ήθη: δεν διακρίνω το υπερτροφικό Εγώ των κάπως μεγαλύτερων σε ηλικία ηθοποιών που βλέπουν τη σκηνοθεσία ως ένα είδος προαγωγής στην ιεραρχία. Πρόκειται απλώς για μια παράλληλη δραστηριότητα την οποία ασκεί απλά κι ανεπιτήδευτα όποτε έχει κάτι να πει –κι εδώ σαφέστατα έχει!
Η Στυλιάνα Ιωάννου είναι ένα φυσικό, πηγαίο ταλέντο με μια αξιοσημείωτη σκηνική αθωότητα. Απλώς θα πρέπει να προσέξει -μελλοντικά, όχι ακόμη- να μην κινδυνεύσει από την παγίδα της τυποποίησης, καθώς υπάρχει κάτι κοινό στο περιεχόμενο των δύο τελευταίων ρόλων στους οποίους την είδα. Δείχνει πάντως να έχει την ευφυΐα και την ωριμότητα να το διαχειριστεί. Ευφρόσυνη ανακάλυψη ο PJ Mugiwara, τον οποίο δεν είχα ξαναδεί –ένας επίσης πολύπλευρος καλλιτέχνης της queer κοινότητας που δραστηριοποιείται τα τελευταία χρόνια σε διάφορες κατευθύνσεις.
Το γεγονός πως η νεώτερη γενιά βρίσκει ήδη τη θέση της τόσο στους off-off Broadway χώρους όσο και στους πιο θεσμικούς, είναι εξαιρετικό νέο για το θέατρο στη χώρα μας. Η παρατήρηση πως μιλούν τη δική τους καλλιτεχνική γλώσσα, πως έχουν τη δική τους αισθητική, είναι κάτι ακόμα καλύτερο. Προηγήθηκε η γενιά που μας αποκαλύφθηκε στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού, και ακολουθεί εκείνη που εκκολάπτεται στους φοιτητές που κινητοποιήθηκαν αυτό το διάστημα κατά του προσβλητικού Προεδρικού Διατάγματος. Σε μια κοινωνία όπως η ελληνική που έδειχνε να παίρνει μια εξαιρετικά συντηρητική στροφή τα τελευταία χρόνια, αυτή η καλλιτεχνική δημιουργία που εκφράζει ό,τι πιο ζωντανό, φρέσκο και ανανεωτικό υπάρχει σήμερα, είναι μεγάλη πηγή αισιοδοξίας. Μία από τις λίγες που μπορώ να βρω προσωπικά αυτή τη στιγμή.
