Στα σόσιαλ να είσαι κοντά μόνο με ανθρώπους με τους οποίους σκέφτεστε με τον ίδιο τρόπο. Να αλληλεπιδράτε μεταξύ σας. Να γίνεται ολοένα και πιο δυσβάσταχτο να ακούς αποκλίνουσες γνώμες. Να μην τους θες μες στα μούτρα σου ρε παιδί μου. Να τους διαγράφεις. Τι έρχονται να στην πουν; «Σβήστον, τι τον έχεις; Εγώ κάτι τέτοιους τους σουτάρω με τη μία – κάθε τόσο ρίχνω και μια εκκαθάριση στο προφίλ».
Να αποστειρώνεις σταδιακά το περιβάλλον σου, μέχρι του σημείου της οριστικής του λεύκανσης, κι ας λέει ό,τι θέλει ο Dirty Harry. Να επισημαίνετε αναμεταξύ σας επτά φορές τη μέρα προφανείς αλήθειες. Να γελάτε αναμεταξύ σας τρανταχτά με memes για τους άλλους. Αλλά κυρίως να εξοργίζεστε όλο και περισσότερο με τους άλλους. Να δείχνετε αναμεταξύ σας το πρόσωπο του τέρατος ξανά και ξανά και ξανά. Από κάθε πιθανή και απίθανη οπτική γωνία. Με κάθε πιθανή και απίθανη αφορμή. Αν είχατε δέκα λόγους να είστε με τη μια πλευρά τώρα να έχετε ένα εκατομμύριο δέκα. Με κάθε νέα σας ανάρτηση να προσθέτετε στους φίλους σας δέκα τοις εκατό παραπάνω σιγουριά για την ορθότητα των πεποιθήσεών σας, πηγαίνοντάς τους από το χίλια εφτακόσια εξήντα τοις εκατό σιγουριά στο χίλια εφτακόσια εβδομήντα και μετά στο χίλια εφτακόσια ογδόντα.
Να βγαίνεις μετά μια βόλτα στον έξω κόσμο, να πηγαίνεις σε μια εκδήλωση, να συναντάς σοβαρούς ανθρώπους, διαβασμένους, καλλιεργημένους, όχι τίποτα της πλέμπας. Να τους λες για τις υποκλοπές. Να σου λέει ο ένας αδιαφορώ παντελώς, να σου λέει ο άλλος είναι σκοτεινά αυτά, δεν ξέρουμε τι έχει γίνει. Να προσπαθείς μετά να τους πείσεις για κάτι; Μα πώς να το κάνεις αυτό; Ποιο το νόημα; Να απελπίζεσαι μόνο στη σκέψη. Να προσπαθήσουν μήπως να σε πείσουν εκείνοι για κάτι; Εδώ κι αν είναι για γέλια η σκέψη. Η αλήθεια είναι τόσο κραυγαλέα, που όποιος δεν τη βλέπει ήδη, ξέρεις ότι δεν πρόκειται να τη δει. Σηκώνεις τα χέρια ψηλά. Τι την ήθελες αυτή την επαφή; Σε χάλασε, σε στενοχώρησε. Επιστρέφεις επειγόντως στη φούσκα σου. Το μοιράζεσαι. Οι φίλοι σου σοκάρονται μαζί σου, εκφράζετε τον κοινό σας αποτροπιασμό, ρίχνετε το κοινό σας ανάθεμα. Είσαι πάλι ασφαλής. Σε απλά ελληνικά το echo chamber σου είναι το safe space σου.
Εσύ βέβαια και μόνο είσαι έτσι, που έχεις επιλέξει να ζεις στην αλγοριθμική σου φούσκα. Όσοι ζουν στην αληθινή ζωή δεν έχουν τέτοιες αυταπάτες, οι φούσκες είναι μόνο ψηφιακές. Φίλοι που έχουν καθημερινή τριβή με νέους ανθρώπους σου μεταδίδουν την αυθεντική εικόνα. Δεν φαντάζεσαι πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα. Δεν φαντάζεσαι τι γίνεται εκεί έξω, οι νέοι όλοι είναι στα κάγκελα. Χρόνια πολλά για τη γιορτή σου, το βράδυ αν ξεμπερδέψεις νωρίς γιορτάζουμε στο τάδε μπαρ.
Σε αντίθεση με τις αλγοριθμικές ή τις ψευδαισθητικές φούσκες, το μιντιακό περιβάλλον των ΜΜΕ, οι τηλεοράσεις, τα ραδιόφωνα και τα μεγάλα σάιτ, ένας παράδεισος πλουραλισμού, δεοντολογίας, τήρησης ίσων αποστάσεων, αυστηρού ελέγχου στην εξουσία. Κάποιες ανυπόληπτες ΜΚΟ τόλησαν να κατατάξουν την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα στη θέση 107. Γελάει ο κόσμος. Και διασκεδάζει βλέποντας Κοκλώνη, Φουρθιώτη και ριάλιτι. Και ενημερώνεται από τιτάνες της ελληνικής δημοσιογραφίας. ΜΜΕ: μηχανισμοί απολιτικοποίησης και μονομερούς προπαγάνδας. Το ένα δεν αναιρεί το άλλο, αντίθετα το ένα συμπληρώνει το άλλο. Οι εγκέφαλοι πλένονται νυχθημερόν επί χρόνια. Και η πλύση αποδίδει.
Η ιδιωτική τηλεόραση από το 1989 ως το 2010 έκανε κυρίως πολιτιστικό κακό, από το 2010 και ύστερα μετατράπηκε σε πολιτικό μπετόν. Μα είχε λειτουργήσει μπούμερανγκ αυτό, μα το 2015, μα το δημοψήφισμα. Είσαι κάπου στην επαρχία, έχει περάσει λίγη ώρα μετά το άνοιγμα της κάλπης, οδηγείς πηγαίνοντας να παραδώσεις τον εκλογικό σάκο, ανοίγεις ραδιόφωνο, πιάνεις σύνδεση με τηλεόραση, ακούς να συζητάνε για δέκα λεπτά για τις τύχες των τραπεζικών θυρίδων.
Δεν με νοιάζουν οι υποκλοπές. Καλά κάνουν και δεν σε νοιάζουν. Δικαίωμά σου. Δηλαδή όχι ακριβώς, αλλά εν πάση περιπτώσει. Εσένα ας μην σε ένοιαζαν. Ας λειτουργούσε το κράτος και οι θεσμοί, ας είχαν προχωρήσει οι διαδικασίες, ας είχαν αποδοθεί ευθύνες ή έστω κατηγορίες, κι ας εκκρεμούσαν, κι ας πήγαινε μετά το πράγμα στον λαό, που αν ήταν να αξιολογήσει άλλα πράγματα ως σημαντικότερα, ας τα αξιολογούσε με τη ψήφο του.
Το ρήγμα που προκάλεσαν τα Τέμπη, αυτό το τρομερό σοκ που άλλαξε στην ελληνική κοινωνία μετά τα Τέμπη και άλλες ιστορίες για δράκους και μονόκερους. Αν μη τι άλλο για τις πυρκαγιές στην Ηλεία το 2007 δεν είχε μιλήσει κανείς για ρήγμα. Όσο για το Μάτι, όπως είχε πει και ο πρωθυπουργός της χώρας στη Βουλή για την καταστροφή απ’ τις φωτιές στην Εύβοια, εμείς μετράμε στρέμματα – εσείς μετράτε φέρετρα.
Καλά όλα αυτά, αλλά ο κόσμος δεν πάει στο σούπερ μάρκετ; Πάει, αλλά η ακρίβεια είναι παγκόσμια, τα καλάθια ελληνικά, η πανδημία επίσης ήταν παγκόσμια και όσο κρατούσαμε το μέτρημα σκίζαμε, μετά που δεν σκίσαμε και τόσο είχαμε πάψει να μετράμε, τα λοκντάουν μπορεί να ήταν τα βαρύτερα στη Δύση αλλά οι αντιεμβολιαστές, οι μάσκες και τα φασώματα στις πυλωτές, για τον κόβιντ άλλωστε θα λογαριαζόμασταν μετά, οι θρυλικοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ που άντεξαν στις ευρωεκλογές του ’19 και στις εκλογές του ’23, αυτό το αριστερό άλας της γης, ψήφισε τώρα μια επιδημιολόγο και το 19 τον Αλέξη Γεωργούλη, τον Πέτρο Κόκκαλη και την Έλενα Κουντουρά. Έλα μωρή Αριστερά. Ένα κόμμα πιο κλειστό από στρείδι, παραζαλισμένο, άνοιγε την αγκαλιά του μόνο σε ρετάλια του παλιού πολιτικού συστήματος. Γερασμένο εξωτερικά και εσωτερικά, αν και μάλλον μερικά ιστορικά στελέχη εξακολουθούσαν να είναι οι πιο συγκροτημένες του φωνές. Ελάχιστες νέες αξιόλογες παρουσίες, σχεδόν καμία την τετραετία που μεσολάβησε, κολαούζοι, κλακαδόροι, προσωπολάτρες.
Ω, τι συνολική και ισοπεδωτική ήττα. Ένα παιχνίδι με πειραγμένους κανόνες, με πιασμένους διαιτητές, αλλά και μια ομάδα με αδυναμία να αλλάξει δεύτερη πάσα, αλλά και στις εξέδρες φίλαθλοι που έχουν γυρίσει το κεφάλι στο γήπεδο και χοροπηδάνε όλοι μαζί, ενώ τα ραφάλ πετάνε με περηφάνια πάνω απ’ τα κεφάλια τους και μετανάστες και πρόσφυγες επαναπροωθούνται και ενίοτε πνίγονται στο Αιγαίο, με επαναπροωθήσεις που όμως ποτέ δεν κάνουμε, κοιτάχτε την φοράει κόκκινη καπελαδούρα, δεν μιλάνε έτσι σε έναν πρωθυπουργό, ντροπή, ντροπή, ντροπή!
Χοροπηδάνε όλοι μαζί χωρίς να φωνάζουν ένα κοινό σύνθημα, ο καθένας λέει τα δικά του, κι όμως αυτή η κακοφωνία φτάνει να δίνει mandate. Ήταν μύθος (καλησπέρα Λιάνα Κανέλλη, προλουμπενικό ΚΚΕ) ότι ο Χένρι Κίσινγκερ που κλείνει το Σάββατο τα εκατό του χρόνια είπε κάποτε ότι ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος. Γιατί δεν είναι. Ευκολοκυβέρνητος είναι. Όπως και οι περισσότεροι λαοί του κόσμου.
Ας ακούσουμε τον Κένταλ Ρόι στο προτελευταίο επεισόδιο του Succession να υμνεί το χρήμα, όσα το χρήμα δημιουργεί και την επιθυμία που σπέρνει στην καρδιά των ανθρώπων, κι όσο αυτό αντέχει ας μπαίνουμε όλο και πιο μέσα στον καπιταλισμό, στην πραγματικότητά του, στο όνειρό του, στην ονειρική του πραγματικότητα. Κι αν ποτέ καταρρεύσει, υπάρχουν κι οι εντελώς φασίστες.
