Κείμενο: Κατερίνα Μόσχου [ΕΑΤpetit]
Ένα από τα ωραία χαρακτηριστικά της σαλάτας είναι ότι έχεις τη δυνατότητα να πειραματιστείς και να γευτείς διάφορες εναλλακτικές χρησιμοποιώντας λίγα ή και περισσότερα υλικά. Αυτή η ελευθερία επιλογής υλικών κάνει την παρασκευή της σαλάτας μια παιχνιδιάρικη διαδικασία. Ανάλογα με τα υλικά, μια σαλάτα μπορεί να σταθεί ως κυρίως γεύμα, ως συνοδευτικό ενός κύριου φαγητού ή ακόμη και ως ορεκτικό. Το βασικό χαρακτηριστικό, για τις περισσότερες σαλάτες, είναι η φρεσκάδα των υλικών μιας και συνήθως παρασκευάζονται για άμεση κατανάλωση. Μάλλον, δεν είναι τυχαίος ο σαιξπηρικός ιδιωματισμός “salad day” που αναφέρεται στο έργο του William Shakespeare Αντώνιος και Κλεοπάτρα (1607) και σημαίνει νεανική περίοδος που χαρακτηρίζεται από ενθουσιασμό, αθωότητα, απειρία και απερισκεψία.
Η λέξη σαλάτα προέρχεται από τη λατινική λέξη “sal” που σημαίνει αλάτι μιας και, κατά την αρχαιότητα, αποτελούσε βασικό συστατικό για την παρασκευή τους. Οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι συνήθιζαν να καταναλώνουν πρασινάδες, χόρτα και άλλα ωμά λαχανικά, τα οποία ανακάτευαν με αλάτι και καρυκεύματα. Στο ρωμαϊκό βιβλίο μαγειρικής, Apicius (1ος αιώνας μ.Χ.) υπάρχουν αρκετές συνταγές για σαλάτες με μια από αυτές να περιλαμβάνει φρέσκο μαρούλι και σως φτιαγμένη, μεταξύ άλλων, με τυρί, κουκουνάρια, χουρμάδες, μέλι, ελαιόλαδο, κρασί, ξύδι, μέντα, αλάτι και πιπέρι.
Ο αρχαίος Έλληνας ιατρός, Ιπποκράτης (4ος αιώνας π.Χ.), θεωρούσε ότι η σωστή διατροφή είναι το φάρμακο του ανθρώπου και ότι ένας υγιεινός τρόπος διατροφής περιελάμβανε και την κατανάλωση ωμών λαχανικών. Επίσης, πίστευε ότι η κατανάλωση ποικιλίας ωμών λαχανικών θα πρέπει να προηγείται από το κύριο γεύμα γιατί βοηθάει στην ευκολότερη πέψη του φαγητού.
Το De honesta voluptate et valetudine (Για ευχαρίστηση και υγεία) ήταν το πρώτο εκτυπωμένο βιβλίο μαγειρικής, γραμμένο στα λατινικά (Ρώμη, 1470). Αργότερα, λόγω της δημοτικότητάς του μεταφράστηκε στα ιταλικά, γαλλικά και γερμανικά και συγγραφέας του βιβλίου είναι ο λόγιος ανθρωπιστής και γαστρονόμος Βαρθολομαίο Πλατίνα. Στο βιβλίο αυτό και κάτω από την κατηγορία λαχανικά και βότανα, υπάρχουν συνταγές για σαλάτες με τη χρήση μεγάλης ποικιλίας υλικών όπως: σπαράγγια, μαρούλι, καλαμπόκι, δυόσμο, μαντζουράνα, γαϊδουράγκαθο, μάραθο, μαϊντανό, θυμάρι, και άλλα βότανα καρυκευμένα με ελαιόλαδο, ξύδι και αλάτι.
Από τα παραπάνω, είναι εμφανές ότι από αρχαιοτάτων χρόνων ο άνθρωπος αναζητούσε την ευζωία και μέσα από τη διατροφή. Ποικιλία υλικών και καρυκευμάτων μπλέκονται δημιουργικά για ένα νόστιμο αποτέλεσμα. Με μια τέτοια διάθεση ετοίμασα την παρακάτω σαλάτα με χταπόδι, ρεβίθια, φρέσκα λαχανικά και σως ταχινιού.
Αναμονή 8-10 ώρες (με ξερά ρεβίθια, αν χρησιμοποιήσεις κονσέρβας τότε δεν απαιτείται αναμονή), μαγείρεμα 1.30 ώρα (με ξερά ρεβίθια)/50 λεπτά (με ρεβίθια κονσέρβας), προετοιμασία σαλάτας 15 λεπτά, μερίδες 4-6
Υλικά για το βραστό χταπόδι
450gr χταπόδι νωπό (3-4 πλοκάμια)
100ml μηλόξυδο (ή άλλο ξύδι)
1κς ελαιόλαδο
μισό φύλλο δάφνης
Υλικά για τη σαλάτα
250gr ρεβύθια (περίπου 400gr βρασμένα)
350-400gr χταπόδι βραστό
1 φρέσκο φινόκιο
1 φρέσκια πιπεριά Φλωρίνης
1 φρέσκο κρεμμύδι
Λίγη κάπαρη
Άνηθος και κόλιανδρος ψιλοκομμένα
Υλικά για σως ταχίνι:
3κς ταχίνι (περίπου 3κς)
1κς ελαιόλαδο
χυμός από 1 φρέσκο λεμόνι
40ml χλιαρό νερό (ίσως χρειαστεί και λίγο παραπάνω)
1 σκελίδα σκόρδου
αλάτι
Εκτέλεση
Ακολουθώ αυτό το βήμα αν χρησιμοποιήσω ξερά ρεβίθια διαφορετικά πάω στο επόμενο.
Το προηγούμενο βράδυ, τοποθετώ τα ρεβίθια σε ένα μπολ με νερό και τα αφήνω να μουλιάσουν για 8-10 ώρες (ή και παραπάνω).
Την επόμενη μέρα, τα ξεπλένω και τα βράζω για περίπου 1.30 ώρα ή μέχρι να μαλακώσουν.
Μόλις είναι έτοιμα τα στραγγίζω και τα μεταφέρω σε ένα μεγάλο μπολ μέσα στο οποίο θα φτιάξω τη σαλάτα μου.
Ξεπλένω το χταπόδι και το τοποθετώ μαζί με τα υπόλοιπα υλικά σε μία κατσαρόλα με καπάκι.
Σιγο-μαγειρεύω για περίπου 40 λεπτά σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά χωρίς να ανοίξω το καπάκι.
Παράλληλα, πλένω τα λαχανικά και τα μυρωδικά και κόβω το φινόκιο, το κρεμμύδι και την πιπεριά σε μικρά κομμάτια και τα μεταφέρω στο μπολ.
Αν χρησιμοποιήσω ρεβίθια σε κονσέρβα, τότε τα στραγγίζω και τα ξεπλένω καλά και τα προσθέτω στο μπολ μαζί με τα υπόλοιπα υλικά.
Ψιλοκόβω τον άνηθο και τον κόλιανδρο και τα προσθέτω στο μπολ.
Μόλις βράσει το χταπόδι το μεταφέρω σε μια επιφάνεια κοπής και το αφήνω λίγο να κρυώσει πριν το κόψω σε λεπτές φέτες και το προσθέσω μαζί με τα άλλα υλικά
Παράλληλα, προσθέτω τα υλικά για τη σως σε ένα μπολάκι και ανακατεύω καλά με ένα μεγάλο κουτάλι. Εναλλακτικά, μεταφέρω τα υλικά στον πολυκόφτη και τα δουλεύω ώσπου να έχω μια παχύρευστη σάλτσα.
Αν χρειαστεί προσθέτω λίγο επιπλέον νερό.
Προσθέτω τη σως ταχινιού στη σαλάτα και ανακατεύω καλά για να πάνε παντού τα υλικά, σερβίρω και απολαμβάνω!
