Δεν είμαι ο ατζέντης σου, σ΄αγαπώ

Στο «Πέρα από το όνειρο» η Ρόμπιν Ράιτ υποδύεται την ηθοποιό Ρόμπιν Ράιτ. Που στα νιάτα της έδειχνε πραγματική πριγκίπισσα, που δεν της έλειπε τίποτα από λάμψη, που ήταν η τέλεια Αμερικανίδα, που θα μπορούσε να γίνει η νέα Γκρέις Κέλι, που άφησε το στίγμα της στο “Princess Bride”, στο “Forrest Gump”, στο “State of Grace”. Aλλά και που την τελευταία δεκαπενταετία η καριέρα της πήρε την απόλυτη κατιούσα. Ο ατζέντης της (ο Χάρβεϊ Καϊτέλ με μαύρη μάσκαρα στα μάτια σαν τον Κίμωνα Κουλούρη) της λέει ότι όλη η ζωή της είναι μια σειρά από λάθος επιλογές: υπαναχωρούσε, παραιτούνταν, έφευγε. Είχε το χειρότερο μειονέκτημα που μπορεί να έχει ένας ηθοποιός: τον φόβο. Τώρα, στα 45 της, της δίνεται μια τελευταία ευκαιρία. Μια ευκαιρία για ένα κυριολεκτικά τελευταίο συμβόλαιο. Γιατί αυτό δεν θα μοιάζει με όλα τα προηγούμενα. Θα είναι καθολικό και θα απαιτήσει από εκείνη να μην ξαναπαίξει πουθενά. Ούτε καν σε διαφήμιση, ούτε καν σε κάποιο ερασιτεχνικό θίασο στην μέση του πουθενά. Θα σκαναριστεί ηλεκτρονικά η εικόνα της, τo κορμί της, το πρόσωπό της, το γέλιο της, τα δάκρυά της, όλες οι πιθανές εκφράσεις της. Και τι θα κάνουν με αυτό το σκαναρισμένο προϊόν που θα λέγεται Ρόμπιν Ράιτ; Όλα όσα η αληθινή Ρόμπιν Ράιτ δεν έκανε στην καριέρα της εξαιτίας των κακών επιλογών της. Θα πάρουν την εικόνα της και θα τη σώσουν από τον εαυτό της. Και θα μείνει και νέα. Αιώνια τριαντατετράχρονη. Και αυτή θα είναι η αρχή μιας γενικότερης τεχνολογικής εξέλιξης που θα αλλάξει το σινεμά, της εξηγεί ο διευθυντής του στούντιο (με τη φοβερή ονομασία Miramount): τώρα πια τα στούντιο θα μπορέσουν να απαλλαγούν από όλη αυτή τη μανούρα που περιστοιχίζει τους ηθοποιούς: ατζέντηδες, μάνατζερ, καραβάνι ακολούθων, ναρκωτικά, κατάθλιψη, χωρισμοί, εραστές, σεξουαλικές συμβουλές, σπασμένα συμβόλαια, το να δίνουν υπόσταση σε σενάρια κακόγουστα, πανταχού παρούσες δημόσιες σχέσεις, αιτήματα για συγχώρεση προηγουμένων κακών συμπεριφορών.

Η Ρόμπιν Ράιτ δεν θέλει να υπογράψει. Διαμαρτύρεται πώς αν το κάνει θα χάσει το βασικό δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής. Να μπορεί να επιλέξει πού θα πει ναι και πού όχι. Ο ατζέντης της την ρωτάει αν θα προτιμούσε να κλείνεται σε ένα πλατό για έξι εβδομάδες σαν σκυλί για να γυρνά την κάθε ταινία. Αν θα προτιμούσε να φιλάει ηθοποιούς με βρώμικη ανάσα. «Μέχρι τώρα σε συμβουλεύονταν νομίζεις και εσύ ήσουν αυτή που επέλεγε; Κι ως τώρα η μαριονέτα παραγωγών και σκηνοθετών δεν ήσουν; Σου έλεγαν τι να κάνεις, πώς να παίξεις, πώς να χαμογελάσεις, πώς να αγαπήσεις. Και σου εξηγούσαν το κρυμμένο νόημα και της πιο ηλίθιας φράσης που έπρεπε να πεις. Κι όταν έγινες 35 σου έδειξαν πώς να μείνεις νέα. Γιατι αν δεν υπάκουγες σε λίγα χρονια το όμορφο πρόσωπό σου θα έπαυε να ειναι το πρόσωπο σου. Ποιά η διαφορά λοιπόν;» Η σύγκρουση δυο βασικότατων ματαιοδοξιών ενός ηθοποιού: το να μείνει αιώνια νέος με τίμημα ότι δεν θα είναι αυτός που θα παίζει στα αλήθεια. Αυτού θα καταγραφούν οι εκφράσεις του άπαξ και μετά όλα θα γίνονται ψηφιακά.

Κι όλα αυτά συμβαίνουν μόνο στην αρχή της ταινίας. Στη συνέχεια τα χρόνια θα περάσουν, η μια τεχνολογική επανάσταση θα διαδεχθεί την άλλη, η χημική φόρμουλα της ελεύθερης επιλογής θα ανακαλυφθεί, όλος ο κόσμος θα γίνει κάτι σαν προσωπικό σινεμά, καθώς πίνοντας από μια αμπούλα ο καθένας θα μπορεί να μετατραπεί στην Ρόμπιν Ράιτ, στον Χριστό, στον Μοχάμεντ Άλι, σε όποιον θέλει. Όλα θα μεταβούν στο στάδιο της χημικής παραίσθησης που θα γίνει η νέα πραγματικότητα. Ένα μεγάλο ναρκωτικό παραμύθι: «Όλοι θα ακτινοβολούν ηρεμία, ομορφιά, σεξουαλικότητα. Η χημεία θα τους έχει απελευθερώσει. Δεν θα υπάρχει εγώ, ούτε ανταγωνισμός, ούτε βία, ούτε πόλεμοι, ούτε δυνατοί κι αδύνατοι, ούτε μυστικά. Ο καθένας θα είναι αυτό που είναι. Ο καθένας θα είναι αυτό που επιθυμεί να είναι. Και καθώς όλοι θα τρέφονται από τη νέα τους προσωπικότητα θα εκπέμπουν φερομόνες στην ατμόσφαιρα τις οποίες το μυαλό μεταφράζει σε εικόνες».

Με το «Πέρα από το Όνειρο» ο Ισραηλινός Άρι Φόλμαν εμπνεόμενος από μια νουβέλα του 1971 (του συγγραφέα του «Σολάρις» Στάνισλαβ Λεμ) επιστρέφει μερικά χρόνια μετά τον καλλιτεχνικό θρίαμβο του «Βαλς με τον Μπασίρ». Όσο προφανές είναι πως ένας καλλιτέχνης κρίνεται από το τελικό έργο που παραδίδει και όχι από τις προθέσεις του όταν το δημιουργούσε (που εν προκειμένω είναι πάρα πολύ φιλόδοξες), όσο επίσης προφανές είναι πως ενώ το «Βαλς με τον Μπασίρ» λειτουργούσε σε όλα τα επίπεδα και αποτελούσε μια ταινία με αυθεντικό αισθητικό αποτύπωμα, το «Πέρα από το όνειρο» δεν τα καταφέρνει εξίσου καλά (το πρώτο live action μέρος μολονότι έχει ενδιαφέροντες διαλόγους είναι σε μεγάλο βαθμό στατικό, εν συνεχεία το animation κομμάτι μοιάζει -μέχρι τουλάχιστον να το συνηθίσει το μάτι- φτηνιάρικο κι εύκολο, ενώ από ένα σημείο και ύστερα η πλοκή μπερδεύεται αρκετά) και το τελικό του αποτέλεσμα είναι άνισο, δεν μπορεί κανείς παρά να πει πως πρόκειται για μια ταινία που ακόμη και αν δεν καταφέρνει να γίνει το βαθιά φιλοσοφημένο και εντελώς φευγάτο κινηματογραφικό ταξίδι που θα ήθελε, είναι πάντως ένα ταξίδι που δεν σε αφήνει αδιάφορο και που υπάρχουν μερικές στιγμές που σε συγκινεί. Σε μια από αυτές ο ατζέντης εξομολογείται στην ηθοποιό, πως έμαθε να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες και τις ιδιαιτερότητες των άλλων προς το οικονομικό τους συμφέρον. «Με σένα όμως, κάποια στιγμή κατάλαβα ότι έπαψα να σε βλέπω ως ατζέντης σου και πως σε αγαπάω». Δεν εννοεί ερωτικά, εννοεί σαν άνθρωπο. Καμιά φορά στη ζωή σχετιζόμαστε με έναν άνθρωπο με μια ιδιότητα και σιγά σιγά διαπιστώνουμε πως η ιδιότητα αυτή και η συγκεκριμένη σύνδεση δεν ισχύουν πια και πώς τον έχουμε αγαπήσει γενικά και ανεξάρτητα, πέραν του αρχικού μας ρόλου και της αρχικής μας διασύνδεσης.