Το 5ο Διεθνές εργαστήριο αρχαίου δράματος που διοργανώνει το Εθνικό Θέατρο και το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών είναι από σήμερα πραγματικότητα. Το εργαστήριο που θεσμοθετήθηκε σε ετήσια βάση το 2016, είναι μέλος του Δικτύου Αρχαίου Δράματος του ΥΠΠΟΑ και πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και την υποστήριξή του.
Το φετινό εργαστήριο διευθύνει ο σκηνοθέτης Θάνος Παπακωνσταντίνου με τη συνεργασία της Κωνσταντίνας Αγγελοπούλου (φωνητικό training) και της Κάντυ Καρρά (σωματικό training), ενώ τον συντονισμό και την εκτέλεση της οργάνωσης έχει η dr Ειρήνη Μουντράκη, Υπεύθυνη Δραματολογίου & Διεθνών Σχέσεων του Εθνικού Θεάτρου, συγγραφέας και θεατρολόγος, με τους οποίους και μιλήσαμε.
«Ένας θεσμός που ενεργοποιήθηκε και πάλι μετά από δύο χρόνια παύσης λόγω της επιδημίας. Είναι ένα εργαστήριο πρακτικό που διερευνά μέσα από μια μεθοδολογία το αρχαίο δράμα», αναφέρει ο Θάνος Παπακωνσταντίνου.
Στόχος του εργαστηρίου είναι η εντατική ενασχόληση με το αρχαίο δράμα και συγκεκριμένα με ένα θέμα που κάθε έτος επιλέγεται. «Το αρχαίο δράμα είναι μία ανεξάντλητη πηγή γνώσης, έμπνευσης, δημιουργίας και θέλουμε οι νέοι καλλιτέχνες να βρουν τον τρόπο, τα εργαλεία να δουλέψουν πάνω σε αυτό. Το αρχαίο δράμα δεν είναι κάτι μουσειακό το οποίο πρέπει να φοβόμαστε να ακουμπήσουμε.
Είναι πολύ σημαντική η σύνδεση με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Η επιλογή του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δελφών για τη διεξαγωγή του έχει να κάνει αφενός με το ότι το Κέντρο είναι πολύτιμος συνεργάτης της και αφετέρου γιατί εκεί της δίνεται αυτή η δυνατότητα συγκέντρωσης. Και φυσικά γιατί και ο τόπος των Δελφών είναι μαγικός, ιδιαίτερα φορτισμένος ενεργειακά τόπος. Είναι το κέντρο του αρχαίου κόσμου», αναφέρει η Ειρήνη Μουντράκη.
«Το εργαστήριο αυτό είναι ένα εντατικό πρόγραμμα με πολλές ώρες εργασίας καθημερινά, χωρίς διαλείμματα για τις δεκαπέντε αυτές μέρες. Οι συμμετέχοντες συνυπάρχουν, δουλεύουν, δοκιμάζουν και ενεργοποιούνται γύρω από αυτή τη διαδικασία».
Το θέμα του φετινού εργαστηρίου είναι ο προφητικός λόγος
«Φέτος, αποφασίσαμε από κοινού με την Ειρήνη Μουντράκη η θεματική να έχει σχέση με το χώρο που θα διενεργηθεί το εργαστήριο που είναι οι Δελφοί, στενά συνδεδεμένοι με το Μαντείο του Απόλλωνα. Για αυτό και θα είναι προσανατολισμένο στον προφητικό λόγο και πιο συγκεκριμένα στην Κασσάνδρα όπως αποτυπώνεται στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου», αναφέρει ο Θάνος Παπακωνσταντίνου.
«Ο κόσμος ολόκληρος τα τελευταία δύο χρόνια βρέθηκε σε μία κατάσταση που δεν μπορούσε κανείς να φανταστεί. Οτιδήποτε θεωρούσαμε με βεβαιότητα καταρρίφθηκε, τίποτα δεν ήταν δεδομένο, ούτε το ξέραμε. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με τη ρευστότητα της ζωής και το πεπερασμένο των δυνάμεών της. Οι άνθρωποι μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις νιώθουν αβοήθητοι, μόνοι. Η συζήτηση για το μέλλον του ανθρώπου, το δικό του αλλά και του κόσμου του συνολικά είναι κυρίαρχη. Οι Δελφοί και το Μαντείο του Απόλλωνα ήταν το μέρος που στην αρχαιότητα οι άνθρωποι κατέφευγαν για να μάθουν το μέλλον. Στην τραγωδία πολύ συχνά οι χρησμοί είναι καθοριστικοί και καταλυτικοί. Σκεφτήκαμε λοιπόν πως τώρα ήταν η στιγμή να δουλέψουμε πάνω σε αυτό και εμείς βρισκόμαστε στο ιδανικό μέρος για να γίνει αυτή η δουλειά», συμπληρώνει η Ειρήνη Μουντράκη.
Συμβολή της μελέτης και διάδοσης του αρχαίου δράματος
Θάνος Παπακωνσταντίνου: «Η ενασχόλησή μου με το αρχαίο δράμα είναι στην καρδιά της σκηνοθετικής μου ενασχόλησης, όπως η ”Ηλέκτρα” το 2018 αλλά και οι τελευταίες δουλειές μου στην ”Αποκάλυψη” όπου όλα ήταν φτιαγμένα σαν ένα σύγχρονο χωρικό επί σκηνής. Πάντα στο πλαίσιο έρευνας με απασχολεί η αρχαία τραγωδία. Από την άλλη πιστεύω ότι είναι σημαντικό να δίνεται χώρος και στην έρευνα, καθώς είναι εξαιρετικά δυσανάλογος σε σχέση με τις παραστάσεις που ανεβαίνουν κάθε χρόνο. Αν θέλουμε να ελπίζουμε σε νέες προτάσεις και οπτικές γύρω από το αρχαίο δράμα, μόνο αυτός είναι ο δρόμος. Την έρευνα την φαντάζομαι σαν μια μήτρα που διαρκώς γεννάει νέο υλικό μέσα από τους προβληματισμούς για τα θέματα της εποχής που τα διαχειρίζονται».
Ειρήνη Μουντράκη: «Το αρχαίο δράμα είναι μία σπουδαία κληρονομιά, μια ευθύνη αλλά και μια μεγάλη πηγή γνώσης και συνειδητοποίησης. Ο πυρήνας του κόσμου και του ανθρώπου βρίσκεται στο αρχαίο δράμα με έναν τρόπο ουσιαστικό. Στην τραγωδία βρίσκουμε όλα τα μεγάλα και άλυτα ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι μας, Έλληνες και μη Έλληνες, αγωνιούμε να το καταλάβουμε, να το εξερευνήσουμε. Ας μη ξεχνάμε ότι στη διάρκεια του καλοκαιριού οι παραστάσεις αρχαίου δράματος κατακλύζουν την Ελλάδα. Όμως πόσο χώρο για πραγματική και ανεμπόδιστη έρευνα έχουμε; Από το 2017 που καθιερώθηκε το Δίκτυο Αρχαίου Δράματος από το ΥΠΠΟΑ έχει παραχθεί πολύ σημαντική δουλειά».
Στο τέλος του εργαστηρίου το ζητούμενο δεν είναι το ανέβασμα μιας παράστασης, μια κορύφωση παραστασιακή αλλά όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Θάνος Παπακωνσταντίνου «το κέρδος θα είναι να παραιτηθούμε από το παραστασιακό αποτέλεσμα και να διερευνήσουμε τι σημαίνει ερμηνευτικά η έννοια της μανίας», ενώ η Ειρήνη Μουντράκη συμπληρώνει «αυτό που είναι κυρίαρχο είναι η ανάγκη να αφοσιωθούν οι συμμετέχοντες στην έρευνα, στη μελέτη, στη δοκιμή χωρίς το άγχος ότι πρέπει να ετοιμάσουν κάτι για να το δείξουν.»
«Φυσικά, είναι πάντοτε πολύ χρήσιμο να υπάρχει μία κορύφωση στο τέλος της διαδικασίας αυτής, ένα γεγονός που να επιτρέπει να ελεγχθούν τα όσα εξερευνήθηκαν στη διάρκεια του εργαστηρίου, αλλά που ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα στους εμπλεκόμενους να δοκιμάσουν τα νέα τους εργαλεία. Το εργαστήρι είναι επιτυχημένο όταν οι συμμετέχοντες έχουν καταφέρει να έρθουν πιο κοντά στον δικό τους πυρήνα και σε αυτόν του αρχαίου δράματος. Η επιτυχία του εργαστηρίου είναι το βίωμα και τα εφόδια που παίρνουν οι συμμετέχοντες φεύγοντας».
Το γκρουπ των είκοσι συμμετεχόντων είναι νέοι ηθοποιοί και σκηνοθέτες κυρίως από την Ελλάδα. «Φέτος έχουμε τη χαρά να υποδεχόμαστε και δύο ηθοποιούς από την Ουκρανία οι οποίες έλαβαν υποτροφία από το Εθνικό για να έρθουν να παρακολουθήσουν το εργαστήριο. Το Εθνικό Θέατρο καλύπτει όλα τους τα έξοδα διαμονής, μετακίνησης, διδάκτρων και τα αεροπορικά τους εισιτήρια τα καλύπτει η European Theatre Convention, στην οποία το Εθνικό είναι πλέον μέλος», δηλώνει η Ειρήνη Μουντράκη.
Πληροφορίες
5ο Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος | 14-29 Ιουλίου 2022
