Το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ δημιουργεί μια υποβλητική ατμόσφαιρα που διαπερνάει τα οχτώ σώματα. Σ’ ένα εγκαταλειμμένο ξενοδοχείο, όπου ο χρόνος έχει παγώσει και ο χώρος λειτουργεί ως δωμάτιο, ενδοσκοπικής, περισυλλογής, οχτώ σώματα, μετέωρα μεταξύ δράσης και μη δράσης, μοιάζουν έτοιμα να κινηθούν για μια τελευταία φορά. Κύκνειο άσμα της ανθρώπινης κίνησης ή μια ωδή για το τέλος του κόσμου;
Ο χορογράφος Σπύρος Κουβαράς και η ελληνογαλλική ομάδα σύγχρονου χορού, Synthesis 748 Dance Co., παρουσιάζουν τη νέα τους δουλειά με το έργο, «(5)4’33’’: a continuous (im)mobility».
Λίγο πριν τους απολαύσουμε στο Μπάγκειον για πέντε παραστάσεις, από τις 2 έως και τις 5 Δεκεμβρίου, ο χορογράφος μας εκμυστηρεύεται το ημερολόγιο προβών του από τον Φεβρουάριο έως σήμερα, με τίτλο Ο σιωπηλός χορός μιας καθήλωσης:
Φεβρουάριος – Μάρτιος | Έρευνα και προεργασία
Με το σώμα καθηλωμένο, σε κατάσταση υποχρεωτικού εγκλεισμού, αρχίζω να δουλεύω από το σπίτι, πάνω στο 4’33’’ του John Cage, ένα έργο που εκτελείται χωρίς να παιχτεί ούτε νότα. Με ενδιαφέρει δηλαδή να προσεγγίσω χορογραφικά, ένα μουσικό κομμάτι στο οποίο φαινομενικά κυριαρχεί η απουσία του ήχου. Κάνοντας μια πρώιμη, απλουστευμένη, χορογραφική αναγωγή, λέω να ερευνήσω πάνω σε ένα κινητικό υλικό που θα χαρακτηρίζεται από την απουσία της κίνησης.
Μπορεί άραγε να υπάρξει χορογραφία όταν τίποτα δεν κινείται; Η σημειολογία εκείνη την περίοδο είναι έντονη λόγω και της παγκόσμιας περιρέουσας, Covid ατμόσφαιρας, που έχει υποβάλλει τα άτομα σε μια εξαναγκασμένη ακινησία διαρκείας.
Εξαρχής η πρόθεση μου ήταν να έχω ένα, σχετικά, μεγάλο αριθμό ερμηνευτών για αυτό το έργο, ακόμα και όταν δεν γνώριζα ακριβώς τι θέλω να κάνω. Υπό την έννοια ότι ήθελα να υπάρχει ένα μίνιμουμ volume σωμάτων, που πιθανά να μπορεί να παράξει χορευτικό λεξιλόγιο όχι όμως απαραίτητα από τα ίδια σώματα.
Απρίλιος | Πρωτόλειο υλικό
Μετά την επιλογή των συνεργατών μου και την οργάνωση της παραγωγής, επιλέγω το έργο να δουλευτεί σε δυο περιόδους και να κάνει πρεμιέρα τον Δεκέμβριο, με την ελπίδα ότι τότε θα είμαστε σε μια μετα-Covid κατάσταση.
Τον Απρίλιο μπαίνουμε για πρώτη φορά στο στούντιο μέσα σε ένα γενικευμένο κλίμα φόβου, ανασφάλειας και με πρωτόγνωρες συνθήκες. Ειδικές άδειες προβών από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Covid test, υποχρεωτικές μάσκες στις πρόβες και τα συναφή. Δεν μπορώ καν να δω τα πρόσωπα των χορευτών. Πώς να χορέψεις όμως σε τέτοιες συνθήκες;
Αρχίζουμε να δουλεύουμε πάνω στις σταθερές που είχα ήδη προετοιμάσει από τους προηγούμενους μήνες, με ελάχιστη κίνηση αρχικά, με βραδείες ποιότητες έπειτα, και με πειραματισμούς πάνω σε χορογραφημένη κίνηση που να προκύπτει από αντικείμενα. Από τους πρώτους όμως αυτοσχεδιασμούς με τους χορευτές, συνειδητοποιώ τη μεγάλη μου ανάγκη για σωματική επαφή, άγγιγμα και εγγύτητα με τους άλλους, οτιδήποτε δηλαδή πηγαίνει κόντρα στο Covid ρεύμα και ενισχύει την ενσώματη εμπειρία. Αυτή η ανάγκη αρχίζει έκτοτε να συμπλέει με την αρχική ιδέα περί κίνησης και μη-κίνησης και αφήνω έτσι τα πράγματα να με πάνε μόνα τους κατά κάποιο τρόπο.
Μάιος | Μορφοποίηση
Οι χορευτές, μου έχουν δείξει μεγάλη εμπιστοσύνη εξαρχής και τους είμαι ευγνώμων. Είναι εξαιρετικοί όλοι τους και από τους αυτοσχεδιασμούς του πρώτου κύκλου προβών έχει προκύψει συγκινητικό υλικό το οποίο ξεκινάω να επεξεργάζομαι.
Έχει μια έντονη, γενεσιουργό, δύναμη όλο αυτό που έχει βγει και αρχίζω να χτίζω πάνω σε αυτό το υλικό, μορφοποιώντας το σιγά σιγά, ώστε να υπάρχει μια πιο στέρεη χορογραφική δομή όταν το φθινόπωρο ξαναπιάσουμε το κομμάτι. Αυτά που μένουν ακόμα να δω σε αυτή τη φάση είναι τα τελικά σχέδια της Κυριακής για το σκηνικό set, να επιλέξω τον χώρο παρουσίασης του έργου και να καταλήξω στο αν θα φοράνε ρούχα οι χορευτές, μιας και είμαι ήδη σίγουρος ότι θέλω να βλέπω το δέρμα μας.
Οι αποφάσεις έχονται σταδιακά κατόπιν μελέτης αλλά σχεδόν μόνες τους, σαν το ίδιο το έργο να τις επιβάλει. Αποφασίζω λοιπόν ότι θα κάνω ένα έργο με έντονη σωματική επαφή και με την κίνηση σε μια σταθερή, αναλλοίωτη ρυθμικά ροή, σχεδόν αόρατη, ανοιγοκλείνοντας έτσι και το μάτι στο 4’33’’ του Cage, ως αισθητική πλέον και όχι απόλυτα δραματουργική αναφορά.
Παράλληλα επιλέγω το Μπάγκειον, ένα παλιό εγκαταλειμμένο ξενοδοχείο, για χώρο παρουσίασης, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο και την ιδέα για ένα στιγμιαίο πάγωμα του παροντικού χρόνου.
Οκτώβριος – Νοέμβριος | Αναζοπύρωση και Σύνθεση
Ξεκινάμε με μεγάλο ενθουσιασμό πάλι τις πρόβες, έχω καταλήξει ότι τελικά οι χορευτές θα φοράνε ελάχιστα ρούχα, χρησιμοποιώ πια και το κινούμενο σκηνικό της Κυριακής Νασιούλα, που έχει προσδώσει μια επιπλέον, χορογραφημένη, κινητική ροή στο έργο και εστιάζουμε στο κομμάτι της τεχνικής και στην ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης και της μεγάλης συγκέντρωσης που επιτάσσει αυτή η χορογραφία.
Δεν είναι εύκολο να ξεκλειδώσει το σώμα και να αφεθεί στον άλλο, απαιτείται μεγάλη συναισθηματική και ερμηνευτική διαθεσιμότητα. Δεν ξέρω, αλλά σιγά σιγά με τις πρόβες, νιώθω ότι αυτό το έργο έχει αρχίσει να υπάρχει σε έναν παράλληλο χρόνο, που υπερβαίνει τον “πραγματικό” και καταλύει την αποστασιοποίηση. Νιώθω ότι υπάρχει σε κάποιο απέραντο σύμπαν που οι άνθρωποι επιθυμούν να παραμείνουν άνθρωποι και να παραμείνουν σε επαφή. Σε επαφή σωματική, πνευματική, ερωτική.
Αυτό το, παράλληλο, χωροχρονικό σύμπαν και αυτή η ένωση που δημιουργείται εντός του, πέρα από τις όποιες καλλιτεχνικές αναφορές, παράλληλα μοιάζει να έχει πάρει τη μορφή ενός κινητικού statement, σαν μια, μικρή, πράξη αντίστασης μιας εξαναγκασμένης ακινησίας.
…Δεκέμβριος | [Ανα]πνοή
Δεν υπάρχει τέλος, μονάχα η αρχή. Η κάθε αρχή.
Άγγελε, Αλεξάνδρα, Αλέξανδρε, Αναστασία, Δήμητρα, Κορίνα, Κυριακή, Λουκιανή σας ευχαριστώ για όλα.
