Στο μεταίχμιο μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ και με αέρα επετειακό από τον Κύκλο 1821 του περσινού Φεστιβάλ Αθηνών, «ανατέλλει» η σουρεαλιστική «Δημοκρατία του Μπακλαβά». Η παράσταση σε σκηνοθεσία του Ανέστη Αζά έχοντας παρουσιαστεί το καλοκαίρι στην Πειραιώς 260, επιστρέφει για 15 παραστάσεις, από τις 27 Ιανουαρίου έως και τις 13 Φεβρουαρίου, στο Αμφι-θέατρο και εμείς γινόμαστε μάρτυρες στο ουτοπικό σύμπαν ενός ιδανικού κράτους καταδικασμένου εξαρχής να αποτύχει.
«Μιλάμε για ένα παραμύθι, ένα θεατρικό ψευδοντοκιμαντέρ όπως το λέμε, που δεν αποτελεί είδος από μόνο του. Πρόκειται για κάτι δικό μας, υβριδικό. Μυθοπλασία που παρουσιάζεται σαν να έχει συμβεί στην πραγματικότητα.», αναφέρει ο σκηνοθέτης Ανέστης Αζάς.
«Επειδή έχω ασχοληθεί πολύ τα τελευταία χρόνια μαζί με τον Πρόδρομο Τσινικόρη με το είδος του ντοκιμαντέρ, προσέγγισα το storytelling με αυτόν τον τρόπο, σαν να είναι μία αληθινή ιστορία, ενώ δεν είναι. Το παραμύθι αφορά ένα ζευγάρι, έναν Τούρκο και μία Ελληνίδα, τον Φατίχ και τη Σοφία, που προσπαθούν να κάνουν το δικό τους αυτόνομο κράτος. Στην προσπάθειά τους να ιδρύσουν αυτό το ιδανικό κράτος αντιμετωπίζουν πάρα πολλά προβλήματα που αφορούν την οργάνωσή του. Κάποια στιγμή τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχό τους και το κανονικό – επίσημο κράτος το διαλύει.
Δεν ξέρω αν έχεις δει το ”Rose Island”, μία ιταλική ταινία για ένα ζευγάρι που είχε προσπαθήσει να κάνει ένα δικό του νησί στα διεθνή ύδατα, ένα χίπικο εγχείρημα στα 60s, το οποίο στη συνέχεια το γκρέμισε η ιταλική κυβέρνηση… υπάρχουν κάποιες τέτοιες αναφορές. Έχει κάτι από αυτό το εγχείρημα του ”ξεκινάμε μία καινούργια χώρα” και ”τι χώρα θα ξεκινούσαμε σήμερα;”.»
Επί σκηνής ο Cem Yigit Üzümoglu, η Κατερίνα Μαυρογεώργη, ο Γιώργος Κατσής και ο Gary Salomon, τέσσερις performer – «ερευνητές» που μεταπηδούν από τον ένα ρόλο στον άλλον με τη μουσική να ντύνει τις σκηνές της αφήγησης, καθώς εναλλάσσονται σχεδόν κινηματογραφικά η μία μετά την άλλη και το χιούμορ ρέει δίνοντας τον ρυθμό.
«Είναι μια κωμική – μουσική παράσταση, μια performance με πολύ χιουμορ. Ήταν πολύ σημαντικό για μένα από την αρχή να είναι ένας μεικτός θίασος πάνω στη σκηνή. Σαν εγχείρημα το βρήκα πολύ ενδιαφέρον, χωρίς να σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε να αποδοθεί με διαφορετικό τρόπο. Δεν υπάρχουν συνταγές, ούτε δόγματα. Το συγκεκριμένο έργο το βρήκα πολύ ενδιαφέρον να δουλευτεί με αυτόν τον τρόπο και είμαι πολύ ικανοποιημένος που οι ηθοποιοί το στήριξαν ως εγχείρημα και το πήραν πολύ πάνω τους.»
Στη δίνη του σύμπαντος της «Δημοκρατίας του Μπακλαβά», η γνώριμη για όλους γεύση ενός γλυκού – συμβόλου γίνεται το σημείο ένωσης
«Ο μπακλαβάς είναι ένα γλύκισμα κοινό σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, υπάρχει εδώ, στην Τουρκία, στις αραβικές χώρες. Είναι ένα ανατολίτικο γλυκό που χρησιμοποιείται στην αφήγηση συμβολικά. Το ζευγάρι, όταν γνωρίστηκε και αποφάσισε σε πρώτη φάση να εγκατασταθεί στην Ελλάδα, είχε ένα ζαχαροπλαστείο, ένα μπακλαβατζίδικο», εξηγεί.
Ο Ανέστης Αζάς ξετυλίγει σκηνοθετικά ένα καθαρό fiction, σε κείμενο του ίδιου, του Γεράσιμου Μπέκα και του Μιχάλη Πητίδη. Φόντο του ένα πλαίσιο υπαρκτό, αληθινό, σχηματισμένο από τα στερεότυπα, την εχθρότητα και τις εντάσεις που σέρνονται μέσα στα χρόνια μεταξύ των δύο λαών, κάτι που επέλεξε να προσεγγίσει ερευνητικά, όπως συνηθίζει να κάνει σε κάθε project. Μέσα από περίπου 20 συνεντεύξεις με μεικτά ζευγάρια που ζουν στην Αθήνα, αντλεί υλικό και αποτυπώνει την αλήθεια τους στο σήμερα.
Ποια είναι η πραγματικότητα των μεικτών ζευγαριών;
«Η αλήθεια είναι ότι όταν ένα ζευγάρι ζει μαζί και δεν είναι αναγκασμένοι να ασχολούνται με το υπόλοιπο περιβάλλον, περνάνε μια χαρά, ζουν στη δική τους πραγματικότητα. Στις οικογένειες πολύ γρήγορα καταρρίπτονται τα στερεότυπα της εχθρότητας με δεδομένο ότι οι δύο λαοί και οι δύο πολιτισμοί είναι πάρα πολύ κοντά. Τα προβλήματα ξεκινάνε όταν έρχονται τα παιδιά, τα οποία πρέπει να πάνε σχολείο, οπότε έρχονται αντιμέτωποι με το ζήτημα της εκπαίδευσης, το πώς διδάσκεται η ιστορία και το στερεότυπο του προαιώνιου εχθρού το οποίο είναι αρκετά αναχρονιστικό για μας που είμαστε μία σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα. Εκεί αρχίζει το στρες.», σημειώνει ο σκηνοθέτης.
«Υπάρχουν σκηνές που βασίζονται σε αυτές τις πραγματικές συνεντεύξεις που μόνοι μας δεν θα είχαμε σκεφτεί να κάνουμε, όπως ας πούμε το bullying που υφίσταται το παιδί τους. Εν ολίγοις συμβαίνει ό,τι σε όλα τα ζευγάρια. Όταν δύο άνθρωποι είναι μαζί κάπως υποτίθεται τα βρίσκουν μεταξύ τους και δεν τους αφορούν όλοι οι υπόλοιποι, όταν όμως αναγκαστικά μέσα από το σχολείο ή τις υπηρεσίες έρχεσαι σε επαφή με όλο το υπόλοιπο σύστημα, εκεί αρχίζουν τα προβλήματα, τα οποία δεν είναι δυσεπίλυτα, ξεπερνιούνται ως ένα βαθμό. Γενικά πιστεύω ότι όλοι μας μπορούμε να αγαπάμε τη χώρα μας χωρίς να μισούμε απαραίτητα τις γειτονικές χώρες.»
Πού στοχεύει τελικά η «Δημοκρατία του Μπακλαβά»;
«Είναι κάτι το οποίο δεν μπορώ να διατυπώσω με δύο λέξεις. Είναι μία παράσταση που παίζει πολύ με το στερεότυπο Ελλάδας – Τουρκίας, το οποίο ξεκινάει από την εποχή εκείνη με τον πόλεμο της ανεξαρτησίας. Κάπως όμως θα έπρεπε να ξεπεραστεί στη σημερινή εποχή, στο 2022, καθώς ο εθνοαπελευθερωτικός αγώνας έχει ολοκληρωθεί εδώ και τουλάχιστον έναν αιώνα και θα έπρεπε να γυρίσουμε σελίδα, να πάμε παραπέρα με δεδομένο το πολύ σοβαρότερο πρόβλημα της οικολογικής καταστροφής, το οποίο δεν είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να λυθεί από μία χώρα μόνη της, είναι πολύ πιο σοβαρό και πολύ πιο άμεσο.
Για τη γενιά που θα έρθει μετά από εμάς είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα. Το καλοκαίρι ας πούμε που καίγεται η μισή Ελλάδα, αντί να δώσουμε χρήματα στην πυροσβεστική αγοράζουμε όπλα. Αυτά βέβαια είναι ζητήματα που δεν τα βάζει άμεσα το έργο, πιστεύω όμως ότι είναι στο πλαίσιο της πραγματικότητας που βιώνουμε όλοι οι πολίτες.
Η παράσταση είναι μια πικρή κωμωδία, που μπορεί να σε οδηγήσει σε τέτοιες σκέψεις, μπορεί και όχι, είναι και λίγο δουλειά της καθεμίας και του καθενός. Το έργο στοχεύει πάντως σε μία κάθαρση.»
Cover photo: ©Vasia Anagnostopoulou
