Ο Νεριτάν Ζιντζιρία στο ελculture.gr

Ο Νεριτάν Ζιντζιρία πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ Δράμας το 2008 με την ταινία «Την καλύτερη νύφη». Φέτος απέσπασε το πρώτο βραβείο για το «Χαμομήλι» στη Δράμα αλλά και στο νεοσύστατο διαγωνιστικό τμήμα μικρών ταινιών των Νυχτών Πρεμιέρας. Πρόκειται για μια βωβή ταινία με έντονο το αρχετυπικό στοιχείο, που πραγματεύεται την απώλεια και την αίσθηση του καθήκοντος. Ο Νεριτάν έμαθε να αφηγείται τις ιστορίες του παρακολουθώντας κινηματογράφο. Το φινάλε της ταινίας αναγκάζει τον θεατή να φανταστεί ο ίδιος την ολοκλήρωσή της – ή να μείνει με την απορία. Ωστόσο η ταινία έχει κινηματογραφική γραφή, δυνατή εικόνα και λόγο ύπαρξης. Ο ίδιος σέβεται αυτό που κάνει, τολμά να παρουσιάσει τα στοιχεία των φόβων του και της ταυτότητάς του, συνομιλεί με τον θεατή και σίγουρα μας δημιουργεί προσδοκίες για τις επόμενες δουλειές του.

ελc: Πώς ξεκίνησε η σχέση σου με τον κινηματογράφο;
Ν.Ζ.: Η μάνα μου, κυρίως, επέμενε να πάρω κάποιο πτυχίο και συγκεκριμένα της Νομικής, κάτι που μέχρι τα 15 μου νόμιζα κι εγώ ότι θέλω να κάνω. Αλλά το σινεμά σε μαγεύει και σε κρατά μαγεμένο. Μετά την πρώτη μου ταινία, παρακολούθησα κινηματογράφο σε ιδιωτικό εκπαιδευτήριο, αλλά τα παράτησα. Δεν έβρισκα τη θέση μου εκεί, δε με βοηθούσε. Έβλεπα όμως από μικρός πολύ κινηματογράφο, γιατί η αδερφή μου δούλευε στο «Τριανόν». Εκπαιδεύτηκε το μάτι μου, πήρα κινηματογραφική παιδεία. Ο καθένας έχει το δικό του τρόπο να κάνει σινεμά. Εμένα μου είναι πιο εύκολο να εκφραστώ σε εικόνες. Μου αρέσει να αισθάνομαι, παρά να σκέφτομαι. Τα κάδρα, οι ερμηνείες, οι οδηγίες μου είναι αποτέλεσμα παρορμήσεων. Μου αρέσει το απρόβλεπτο στοιχείο, η ελευθερία, η ειλικρίνεια. Αφήνομαι ελεύθερος με ανθρώπους και χώρους και τους αφήνω να με ποτίσουν.

ελc: Στην ταινία μιλάς για απώλεια, παρόλο που στην ηλικία σου δεν νομίζω να έχεις ακόμα τέτοια βιώματα
Ν.Ζ.: Δε χρειάζεται να βιώσεις, αρκεί να φοβάσαι. Και δε μιλώ μόνο για το θάνατο, αλλά για όλα τα στοιχεία του χαρακτήρα μου που φοβάμαι μη χάσω, τη χώρα που αγαπώ, τη γλώσσα μου… Είναι ένα παιχνίδι εμμονών. Και πιστεύω απόλυτα σ’ αυτό που λέγεται, ότι δηλαδή πάντα γυρνάμε στην πρώτη μας ταινία, στους προβληματισμούς μας και στους θεματικούς μας άξονες, που γα μένα είναι η απώλεια, η μοναξιά, το καθήκον… Δουλεύω με και για τα βαθιά, ακατέργαστα ανθρώπινα συναισθήματα και τη φθορά τους. Εξετάζεις ένα συναίσθημα όταν παύει να λειτουργεί σωστά.

ελc: Και βέβαια ξορκίζεις;
Ν.Ζ.: Πάντα! Κι επειδή ακριβώς δε λύνονται οι εμμονές σου, εξακολουθείς να παράγεις τέχνη. Εκεί άλλωστε οφείλεται και η καλλιτεχνική δημιουργία. Στο πεδίο της τέχνης δεν χωρούν αντικειμενικοί όροι όπως στην επιστήμη. Η τέχνη είναι η διάσταση του κόσμου σε ένα πνεύμα.

ελc: Στην ταινία λοιπόν χειρίστηκες, όπως λες, το οντολογικό ζήτημα και την ευθύνη
Ν.Ζ. Η ηρωίδα ένιωθε το χρέος να τιμήσει το σώμα του άντρα της θάβοντάς τον. Μένω στο αρχετυπικό μέρος, δεν ήθελα να επισκιαστεί από το θρησκευτικό στοιχείο.
Μου αρέσει πάντως το μικρό. Από μια μικρή χώρα, την Αλβανία, ήρθα σε άλλη μικρή χώρα, με την οποία είμαστε αφόρητα ίδιοι. Και η ιστορία που αφηγούμαι στην ταινία είναι μικρή και απλή. Στα μικρά πράγματα εμβαθύνω περισσότερο και με μεγαλύτερη ακρίβεια. Όσο αυξάνεται ο αριθμός των μέσων, ελαχιστοποιείται η δυνατότητά μου.

ελc: Και γιατί επέλεξες τον τίτλο «Χαμομήλι»;
Ν.Ζ.: Όταν αναζητώ τίτλο για ταινία μου, δεν ψάχνω κάτι που περιγράφει, αλλά που δίνει διάσταση στο έργο. Και πέρα από τη βασική του λειτουργία, όπου η γυναίκα σφουγγίζει το σώμα του άντρα της, το χαμομήλι έχει θεραπευτικές ιδιότητες, είναι κάτι σαν πανάκεια, χρησιμοποιείται παντού και πάντα. Επίσης αφθονεί στη γη, απ’ την οποία φυτρώνει. Κι εγώ ήθελα το αντίθετο, να μπει ένας άνθρωπος στη γη, να θαφτεί.

ελc: Μίλησες για τα πράγματα που σε συνδέουν με ταυτότητα, χώρα και γλώσσα, και σκέφτομαι ότι δεν είναι τυχαίο που διατηρείς αυτό το εκπληκτικό όνομα και δεν μετονομάστηκες, ας πούμε, σε Αλέξανδρος!
Ν.Ζ.: Καταρχήν οι ρίζες μου είναι, εκτός της Αλβανίας, από την Αίγυπτο, την Τουρκία και τη Γαλλία. Το επώνυμό μου έρχεται από την Αίγυπτο, όπου ο προγονός μου ήταν αλυσοδεμένος σκλάβος. Δεν μπορεί, κάτι θα σέρνω κι εγώ από εκεί! Με βάφτισαν πάντως το ‘93 με το εμβληματικό όνομα της ορθοδοξίας, Χρήστος, στο οποίο ακόμα γυρνάω το κεφάλι μου. Η αδερφή μου όμως, την οποία αγαπάω πολύ, αναζητούσε έναν αδερφό να πάρει το όνομα Νεριτάν. Αλλιώς δεν άξιζε να έχει αδερφό! Άρχισα λοιπόν να το χρησιμοποιώ από το γυμνάσιο κι είχα αποφασίσει ότι όταν κάνω ταινίες, θα υπογράφω με αυτό.

ελc: Σε φοβίζουν οι οικονομικές δυσκολίες πάνω στο ξεκίνημά σου;
Ν.Ζ.: Έχω σιγουριά στον εαυτό μου και στους συνεργάτες μου και δε σκέφτομαι δυσκολίες. Ούτε αυτή ταινία ήταν εύκολη, αλλά όλοι εμπνευστήκαμε και πιστέψαμε σ’ αυτό κι έτσι πήγε καλά. Το σενάριο – που πέρασε από τριήμερο workshop της microfilm ώστε να επεξεργαστεί – βραβεύτηκε και επιχορηγήθηκε με 30.000 ευρώ, που ήταν πολύ σημαντικά για την υλοποίησή του, παρότι η ταινία τελικά κοστολογήθηκε με 45.000 ευρώ. Πιστεύω λοιπόν ότι κάποιο μάτι θα βρεθεί να δει το εγχείρημα. Ο περιορισμός των χρημάτων πάντα υπάρχει, αλλά προσπαθείς να εξελιχθείς χωρίς να κάνεις εκπτώσεις. Σήμερα ήδη γράφω σενάρια και ετοιμάζω μια μεγάλου μήκους ταινία.

ελc: Επιμένοντας να ζεις εδώ, πώς βλέπεις τα πράγματα;
Ν.Ζ.: Υπάρχουν πάρα πολλά πεινασμένα στόματα κι είναι έτσι πιο απλό να κατηγοριοποιήσεις και να βάλεις ταμπέλες. Υπάρχει ευθυνοφοβία που την αντιμετωπίζω με σκεπτικισμό. Φοβάμαι την ευκολία υιοθέτησης ταυτότητας. Κλίνω μεν προς την αριστερά, αλλά αναζητώ ακόμα την πολιτική μου ταυτότητα, έχω ανάμικτα συναισθήματα που δεν έχουν ακόμα μεστώσει μέσα μου. Με προβληματίζει η ευκολία με την οποία κάποιοι νέοι έχουν ενσωματωθεί σε κόμματα. Με ενοχλεί επίσης ότι πολλοί καπηλεύονται το θυμό του κόσμου.

Διαβάστε περισσότερα για τα βραβεία του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας και τις προβολές τους στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος από τις 11 έως τις 17 Οκτωβρίου 2012.