Η ΝΔ για τον πολιτισμό

Το πρόγραμμα της ΝΔ βγήκε μετά τις εκλογές της 6ης Μαΐου. Κάποιες βέβαια προτάσεις της για τον πολιτισμό υπήρχαν ήδη στην ιστοσελίδα της. Το ελculture μίλησε με τον βουλευτή Θανάση Δαβάκη, τομεάρχη πολιτισμού, σε μια προσπάθεια ανίχνευσης προθέσεων, διαθέσεων και συνθέσεων.

ελc: Σε μια τόσο δύσκολη περίοδο για τη χώρα, μπορεί και θέλει άραγε η πολιτεία να στηρίξει τον πολιτισμό;
Θ.Δ.: Ο πολιτισμός δεν είναι το συγκριτικό, αλλά το ασύγκριτο πλεονέκτημα της Ελλάδας. Σε περιόδους δύσκολης οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης, η Ελλάδα έχει μεγάλη πολιτιστική παραγωγή. Ίσως σαν καταφυγή ελπίδας, ένα έσχατο σημείο αναφοράς. Άρα ο πολιτισμός σαν γεγονός αποκτά τη δική του επικαιρότητα. Πρέπει σίγουρα να ενεργοποιηθεί πιο θεσμοθετημένα ο θεσμός της πολιτιστικής χορηγίας που είχε ξεκινήσει το 2007. Επίσης να αντληθεί όσο το δυνατόν περισσότερο οικονομικό απόθεμα από το ΕΣΠΑ που είναι συχνά μπλεγμένο. Υπάρχουν επίσης πράγματα που δεν θέλουν τόσα χρήματα, αλλά περισσότερη αγάπη και προσέγγιση, κυρίως όσον αφορά τους ανθρώπους του σύγχρονου πολιτισμού, οι οποίοι λυπάμαι που το λέω, αλλά την τελευταία τριετία βίωσαν μια ανάλγητη συμπεριφορά εκ μέρους του επίσημου ελληνικού κράτους, με την επίσημη ελληνική ηγεσία συχνά να μη δέχεται καν να τους δει.

ελc: Ποια θεωρείτε ενδεικτικά προβλήματα στον χώρο του πολιτισμού;
Θ.Δ.: Όπως έλεγα μόλις, υπάρχουν οι περιπτώσεις του Ευαγγελάτου και πολλών καλλιτεχνών, το κλείσιμο θεάτρων, ή του θεατρικού μουσείου. Άλλα αφορούν την πολιτιστική μας κληρονομιά, όπως οι κλειστοί και χορταριασμένοι αρχαιολογικοί χώροι ή  τα ωράρια των μουσείων, που θέλουν διαφορετική προσέγγιση. Δεν μπορεί να καθορίζονται τέλη Απριλίου, όταν έχει ήδη ξεκινήσει η τουριστική σαιζόν. Τα μουσεία μας είναι κλειστά όταν πρέπει να είναι ανοικτά και αντιστρόφως – άραγε στις 7.00 το πρωί ποιος θα πάει να επισκεφτεί ένα μουσείο; Το φυλακτικό προσωπικό επίσης, να γίνει πιο φιλικό προς τους επισκέπτες, αλλά και η πολιτεία προς το προσωπικό αυτό. Πρόσφατα επισκέφθηκα το παλαιό μουσείο της αρχαίας Ολυμπίας που υπέστη τη ληστεία. Χρειάζεται ένα σύστημα σε κάθε μουσείο, άμεσα συνδεδεμένο με την κεντρική αρχαιολογική υπηρεσία ή ακόμη καλύτερα με το τοπικό αστυνομικό τμήμα.

ελc: Το ζήτημα του φυλακτικού προσωπικού το θυμόμαστε κάθε τουριστική σαιζόν.
Θ.Δ.: Όλα πρέπει να τα βάλουμε κάτω και να τα δούμε. Δεν θα μιλήσω για στολή – δεν υπάρχει αρχαιολογικός χώρος στο εξωτερικό χωρίς να φορούν στολή οι αρχαιοφύλακες, δεν θα μιλήσω για το ταμπελάκι με το όνομά τους. Όλα αυτά που αποτελούσαν ταμπού του παρελθόντος, πρέπει να ειδωθούν με ένα διαφορετικό πνεύμα. Κλείνει η Ακρόπολη πχ επειδή οι φύλακες απεργούν. Στοιβάζονται οι τουρίστες ουρές, μη γνωρίζοντας γιατί συμβαίνει αυτό. Θα βρεθούν λύσεις, αν η εκάστοτε πολιτική ηγεσία δεν έχει κλειστά τα αυτιά ή δεν ακούει υπηρεσιακούς παράγοντες, οι οποίοι ενδεχομένως έχουν δικές τους επιφυλάξεις ή «κολλήματα».

ελc: Υπάρχει βέβαια και ο σύγχρονος πολιτισμός και οι νέοι δημιουργοί.
Θ.Δ.: Δεν υπάρχει σύγχρονος πολιτισμός, εάν δεν ενισχυθούν και ακουστούν οι νέοι δημιουργοί. Και πρέπει να  εξευρεθούν όλες εκείνες οι δυνατότητες, χώροι, πολυχώροι, γεγονότα που μπορεί διαδραστικά να συνυπάρξουν με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Δεν ακούγονται όλες αυτές οι πολιτιστικές ομάδες, οι πρωτοβουλίες που αφορούν το χορό, το θέατρο σε ευρύτερο πλαίσιο, πέρα από το Εθνικό θέατρο ή τη Λυρική. Είναι ξεκάθαρο πλέον τι υπάρχει από πλευράς οικονομικής δυνατότητας στη χώρα. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο που μας έχει βάλει όλους στα όριά μας, να συζητήσουμε τι μπορεί να γίνει. Σ΄ αυτή τη φάση, δεν είναι όλα οικονομικής φύσεως ζητήματα.

ελc: Και στις καλύτερες μέρες μας πάντως, ο πολιτισμός είχε υποστεί δεινά.
Θ.Δ.: Να μιλήσουμε για τη διασπάθιση δημοσίου χρήματος στο παρελθόν; Απ’ όλες τις κυβερνήσεις στον τομέα του πολιτισμού.  Λεφτά αριστερά-δεξιά χωρίς νόημα, μόνο και μόνο για να μπουν στις τσέπες κάποιων επιτήδειων. Παράδειγμα λέω, πολυτελείς εκδόσεις χωρίς ουσία και χίλια δυο πράγματα που θα μπορούσαν να βγουν εποικοδομητικά σε πρωτοβουλίες που αποτελούν διαμάντια μέσα σε ένα χώρο σκουπιδιών. Η εκάστοτε ηγεσία του ΥΠΠΟ πρέπει να ακούσει τους ανθρώπους αυτούς και να βγάλει αποτελέσματα και λύσεις. Γιατί η πολιτική είναι πράξη. Όχι μόνο ακούμε και κάνουμε επιτροπές. Πρόσφατα προσκλήθηκα σε μια επιτροπή ενόψει της κλοπής στην Εθνική Πινακοθήκη και στην Ολυμπία. Αναγγέλθηκε από τον απελθόντα υπουργό κ. Γερουλάνο για τη φύλαξη των αρχαιολογικών χώρων, άγνωστο όμως αν έχει ξαναλειτουργήσει.

ελc: Για τις κρατικές επιχορηγήσεις ποια είναι η θέση σας;
Θ.Δ.: Είναι σίγουρο ότι κάτι πρέπει ν’ αλλάξει. Η υπόθεση των θεατρικών επιχορηγήσεων που ξεκίνησε τη δεκαετία του ’80 είναι πονεμένη ιστορία. Αυτό φάνηκε πριν από 2 χρόνια, όταν ξεκίνησαν κάποιες κινητοποιήσεις, μέσω του συνδικαλιστικού φορέα των ανθρώπων του θεάτρου, που θεωρούσαν τον εαυτό τους αδικημένο. Έπαιρναν επιχορηγήσεις άνθρωποι που θεωρώ ότι μπορεί να μην είχαν ιδιαίτερη σχέση με το θέατρο κι έμεναν στο περιθώριο άλλοι που άξιζαν. Δεν ξέρω με τι κριτήρια έδιναν οι επιτροπές χρήματα σε συγκεκριμένα θεατρικά σχήματα. Είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να υπάρξει διαφάνεια κι ένα αξιοκρατικό κριτήριο. Πχ με τον κινηματογράφο: Δεν μπορεί το εισιτήριο που πληρώνουμε, μεγάλο μέρος του οποίου πάει στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, να επενδύεται σε ταινίες που ψάχνεις την πόρτα να βγεις έξω. Θα μου πείτε, δεν πρέπει να επιχορηγηθεί κι ο νέος κινηματογραφιστής; Σαφέστατα, αλλά πρέπει να επιχορηγηθεί κι ο ταλαντούχος κινηματογραφιστής, κι αυτός που κόβει πολλά εισιτήρια, γιατί αυτά συνεισφέρουν στην ελληνική οικονομία. Το ίδιο και με τα θέατρα. Πρέπει να επανακαθορίσουμε τι θέλουμε σε σχέση με τις κρατικές επιχορηγήσεις, σύντομα – γιατί μια μέρα είναι ένας χρόνος πλέον για τη χώρα, και να ενισχύσουμε τους ανθρώπους που επί σειρά ετών έχουν αδικηθεί.

ελc: Πώς θα μπορούσαμε εκτός των παραπάνω να εξοικονομήσουμε πόρους για τον πολιτισμό;
Θ.Δ.: Είμαστε μια χώρα που έχει τα πάντα. Παράγουμε προϊόντα που δεν μπορούν να διατεθούν. Παράγουμε πολιτισμό και η διάθεσή του  αντιμετωπίζει γραφειοκρατικές δυσκολίες φρικτής διάστασης! Το ΥΠΠΟ νοικιάζει κτίρια για να στεγάσει τις υπηρεσίες του, ενώ διαθέτει ιδιόκτητα, που θα έπρεπε προ πολλού να έχουν μπει σε διαδικασία ανακαίνισης και φιλοξενίας των υπηρεσιών του, με κορυφαίο παράδειγμα το Ακροπόλ, που αγοράστηκε τη δεκαετία του 90 κι ακόμα μένει σε αυτή την άθλια, λεηλατημένη κατάσταση. Παράλληλα, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν φτιάξει μουσεία και ένα σωρό άλλα πράγματα με ιδιωτική πρωτοβουλία. Αν είχαν αντιμετωπιστεί διαφορετικά από την επίσημη πολιτική ηγεσία κι όχι με αυτόν τον νεφελώδη αρχοντο-χωριατισμό που έχει κάθε εξουσία σήμερα στην Ελλάδα, θα είχαν τη διάθεση να προσφέρουν.

ελc: Αναφερθήκατε στη σύνδεση με Τοπική Αυτοδιοίκηση. Θεωρείτε ότι οι ΟΤΑ μπορούν να ανταποκριθούν σε πολιτιστικές δράσεις;
Θ.Δ.: Για να αναλάβει η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει γνώση αυτού που υποτίθεται ότι πάει να στηρίξει. Καλό είναι να επιχορηγούμε το πανηγύρι του χωριού με τα κλαρίνα ή το καρναβάλι, αλλά καλό θα ήταν να δώσουμε και μια παιδεία πολιτιστική, θεατρική, λογοτεχνική, να ανεβεί ένα παιδικό θέατρο στο χωριό ή στα  παλιά σχολεία που είναι πλέον κλειστά. Πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία. Όταν το σύστημα, η πολιτική δηλαδή και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του Κοινοβουλίου, εστιάζει στα ζητήματα πολιτικού κόστους, θα έχεις τον τοπικό δημοτικό σύμβουλο που πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση, να γίνει το καρναβάλι και το πανηγύρι, παρά μια εκδήλωση που θα εξυψώσει τον πολιτισμό και την παιδεία. Αυτά αλλάζουν, αν αλλάξει η νοοτροπία και η πολιτική θέαση της κατάρας του πολιτικού μας συστήματος που λέγεται πολιτικό κόστος. Αν πάψεις να το φοβάσαι αυτό, θα τολμήσεις να κάνεις κάποια πράγματα, να αναλάβεις το ρίσκο. Αλλά ξέρετε, το ψάρι δε βρωμάει μόνο απ’ το κεφάλι, βρωμάει κι απ’ τα πόδια. Οι εντολείς της κάθε εξουσίας καθορίζουν και τους όρους του παιχνιδιού. Μιλάω ίσως λίγο αιρετικά, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα.

Περισσότερες πληροφορίες: www.nd.gr