«Πώς θα χτίσουµε;
Μικρό ξωκλήσι, µικρό καλύβι-καλυβάκι, µικρό µοναστηράκι – µεγάλο µοναστήρι.
Πέτρες, άγριες κακοτράχαλες, καλντερίµια, ξερολιθιές, πελεκητές γωνίες. Τάξη.
Ναοί πάνω από τις ξερολιθιές» –
Κυριάκος Κρόκος
Στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο του Δήμου Αίγινας πραγματοποιείται η έκθεση ζωγραφικής του Κυριάκου Κρόκου με τίτλο «Με οδηγό τη μνήμη». Η έκθεση με διάρκεια από την Τρίτη 25 έως τη Δευτέρα 31 Ιουλίου 2023, εγκαινιάζεται την Παρασκευή 28 Ιουλίου 2023 στις 20.00.
Την ιδέα-υλοποίηση της έκθεσης έχει η αρχιτέκτων Λέτη Αρβανίτη-Κρόκου ενώ η αρχαιολόγος & ιστορικός της τέχνης Ίρις Κρητικού υπογράφει το κείμενο της έκθεσης.
H έκθεση αποτελεί ένα μικρό αφιέρωμα στο έργο του σπουδαίου Έλληνα αρχιτέκτονα, στοχαστή και ζωγράφου που με καταγωγή από τη Σάμο έζησε και αγάπησε το νησί του Σαρωνικού με τον μονάκριβο πνευματικό και καλλιτεχνικό ίσκιο, την Αίγινα. Τα έργα του, επιλεγμένα από το προσωπικό του αρχείο από την Λέτη Αρβανίτη-Κρόκου, αποτυπώνουν με τις λιτές φόρμες και τον χρωστήρα τους τη μνήμη των δύο νησιών, έτσι όπως αυτή ενσταλάχτηκε στο έργο του κορυφαίου δημιουργού και παρουσιάζονται στην πλειοψηφία τους για πρώτη φορά.
Περισσότερα από πενήντα -άγνωστα τα περισσότερα- έργα μικρού και μεσαίου μεγέθους, ζωγραφισμένα κυρίως με ελαφριά ύλη ή μικτή τεχνική, μιλούν για τον τόπο τους. Τη γενέθλια Σάμο αλλά και τον άχρονο -αττικό σχεδόν- τόπο της Αίγινας με τα πρωτογενή περιγράμματα, την παλίμψηστη ζώσα εικονοποιητική μυθολογία και το περιρρέον εκχύλισμα που αποτυπώνονται διάφανα στο ζωγραφικό έργο του Κρόκου.
«Τα ζωγραφικά κοιτάσματα του Κυριάκου Κρόκου αναδεικνύουν τη μονάκριβη ικανότητα του σπουδαίου αυτού στοχαστή να εκχωρεί στην ανοιχτή γραμμή του ορίζοντα μα και στο μυστικό αυλιδάκι της καθημερινότητάς του ένα σπάνιο εικαστικό βλέμμα. Να συμπυκνώνει με ρέουσες γραμμές και λιγοστό χρώμα στο χαρτί την ποιητική του ελάχιστου, με τον ίδιο χειροποίητο τρόπο που το πράττει και στο πολύτιμο αρχιτεκτονικό σύμπαν του», γράφει η Ίρις Κρητικού με αφορμή την έκθεση.
«Ραδινά νεοκλασικά και σπιτάκια-φρούρια, εκκλησάκια και ορεινά καλυβάκια, απαλοί λόφοι, αρχαίοι ναοί και κλειστές θάλασσες, θύσανοι και αλογάκια στην άμμο, αυλές χοντροκόκκινες και ρόδινα σύννεφα, κιόσκια, καμπίνες και τέντες στο βάθος, στύλοι, αδέσποτοι φοίνικες και βαρκούλες πλέουσες, αλώνια και πέτρινες μάντρες, κορίτσια-φαγιούμ με κορδέλες λευκές και θερινές κολυμβήτριες αλλά κι ένα αεράκι αδιάκοπο από φωτεινές ώχρες και πηχτά μπλε – ιδού η Σάμος, ιδού η Αίγινα, «το μικρό νησί στον ορίζοντα». Με εικόνες. Χωρίς λέξεις. Με εικόνες ξανά».
«Έργα που μοιάζουν στην πρώτη τους εντύπωση αφαιρετικά, σχεδόν ταπεινά, που επιλέγουν τη μικρή κλίμακα, που χρησιμοποιούν ελάχιστα μέσα. Αυτή ωστόσο η οικονομία, είναι εκείνη ακριβώς που επιβάλλει η ίδια η φυσιογνωμία των δύο νησιών. Η δίχως εξάρσεις κατακτημένη εγγενής ελληνικότητα και η αναβλύζουσα λαϊκότητα που έλουσε με το φως και τα σπλάχνα της και συντρόφευσε ως τα έγκατα της δημιουργίας τον Κρόκο. Κάνοντάς τον να ακολουθεί σε τεριρέμ ψιθυριστικό και από μνήμης, τον Πικιώνη και τον Τσαρούχη. Χαϊδεύοντας και αναπλάθοντας όγκους ανάγλυφους, εμφυσώντας ζωή με ετούτη τη συνταρακτική διαφάνεια και την ελάχιστη διάθλαση του φωτός που καθιστά σημαίνον το βάρος των ελλειπτικών αποτυπώσεων, το ίχνος του μικρότερου περιγράμματος».
«Η ενδοχώρα αυτής της ζωγραφικής του Κυριάκου Κρόκου που αποκαλύπτει με γενναιοδωρία αρχετυπική την πρωτογενή ουσία των πραγμάτων με τη θαυμαστή ετούτη επίκληση ελάχιστων μέσων, προτού καν αποτυπωθεί στο χαρτί, διασώζεται ως τρυφερή πατριδογνωσία. Σπιτάκια χειρολάξευτα και ονειρικές ακτές που φτερουγίζουν στον νου, και στο βλέμμα, αποτυπώνονται με τρόπο ελάσσονα. Τρέπονται εδώ με απέριττη γλώσσα σε γενέθλια γη, σε ανασυσταθείσα πατρίδα. Σε ενεργοποιημένες κοιτίδες κατοικημένης μνήμης, σε τρυφερό θυμίαμα. Επιστρέφοντας «στις πηγές της πρώτης αίσθησης», αυτές που έκαναν τον δημιουργό «να αποφασίσει να έχει αυτή τη ματιά για τον κόσμο και όχι μια άλλη».
