Ο πολιτιστικός οργανισμός «Όχι Παίζουμε ΑΜΚΕ/UrbanDig Project» και η αρχιτεκτονική ομάδα DECA Architecture ενώνουν τις δυνάμεις τους και μέσα από τη διαδραστική εικαστική εγκατάσταση «Μαθαίνοντας από την Πουλάτη», που από τις 23 Ιουλίου και για πάνω από έναν μήνα θα φιλοξενείται στο Ιστορικό, Εθνογραφικο και Λαογραφικό Μουσείο Σίφνου, επιχειρούν να ευαισθητοποιήσουν τους επισκέπτες του νησιού σχετικά με τη σπατάλη νερού στην περιοχή και να ενεργοποιήσουν τους Σιφναίους ώστε να βρουν λύσεις σε προκλήσεις σχετικές με τους υδάτινους πόρους.
Πρόκειται για ένα έργο που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της δράσης S+T+ARTS (Science, Technology and Arts) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συγκεκριμένα του προγράμματος STARTS4Water, το οποίο παντρεύει την τέχνη με την τεχνολογία και την επιστήμη επιδιώκοντας ν’ αναδείξει προκλήσεις σχετικά με τη διαχείριση του νερού στην Ευρώπη.
Ως τόπος υλοποίησης του ελληνικού residency, την επιμέλεια του οποίου ανέλαβε η UrbanDig Project, ορίστηκε η Σίφνος με τον θεματικό άξονα της πρωτοβουλίας να επικεντρώνεται στην περιοχή της Πουλάτης και στον βιώσιμο τρόπο διαχείρισης του νερού που είχαν επινοήσει αιώνες πριν οι κάτοικοί της. Αναφερόμενος στον λόγο της επιλογής αυτής ο Γιώργος Σαχίνης, ο επιμελητής του «Μαθαίνοντας από την Πουλάτη» και σκηνοθέτης της ομάδας Όχι Παίζουμε/UrbanDig Project, τονίζει:
«Επιλέξαμε την Σίφνο γιατί είναι ένα νησί των Κυκλάδων, στο οποίο βλέπει κανείς πολύ γλαφυρά τις προκλήσεις που υπάρχουν ως προς την επάρκεια των υδάτινων πόρων ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Φέτος η Σίφνος, όπως και άλλα νησιά, δοκιμάζεται. Στη Σίφνο υπάρχουν ένα σωρό στέρνες. Στην περιοχή της Πουλάτης υπάρχουν οι χαβούζες. Πρόκειται για ένα σύστημα καναλιών και ανοιχτών δεξαμενών που επιτρέπει την ορθολογική αλλά και συμμετοχική και διαφανή διαχείριση του νερού. Εφαρμόζεται ένα σύστημα συμφωνίας για το ποιος παίρνει και πόσο νερό.
Για την ομάδα DECA Architecture, που επιλέχθηκε για τη δράση μέσα από μία διαδικασία ανοιχτής πρόσκλησης της UrbanDig Project προτείνοντας το έργο «Μαθαίνοντας από την Πουλάτη», η συγκεκριμένη περιοχή της Σίφνου είναι άξια μελέτης καθώς συνιστά ένα παράδειγμα συνετής διαχείρισης δημόσιου πόρου, με σαφή κατανόηση των αναγκών του πληθυσμού και με αποτελεσματικό σύστημα διανομής. Πρόκειται επίσης για μία υποδομή που έχει ενσωματωθεί με λεπτότητα σ’ ένα τοπίο με αισθητική και περιβαλλοντική ευαισθησία, ενώ παράλληλα συνιστά ένα σπάνιο παράδειγμα διαχείρισης κοινών στην πράξη.
«Είναι μία πολύ μεγάλη υποδομή που έχει ενταχθεί στο τοπίο σαν να ήταν πάντα εκεί. Οι ξερολιθιές έχουν χτιστεί με σοφία και με απόλυτη επίγνωση των παραμέτρων ένταξής τους. Nομίζεις ότι όλα αυτά είναι φυσικά, ότι πάντα υπήρχαν εκεί, ότι δεν είναι καν υποδομή. Δεν την βλέπουμε πια σαν υποδομή αλλά σαν μέρος του τοπίου. Μέσα σε αυτήν την υποδομή ενέταξαν και δεξαμενές που εδώ τις λένε χαβούζες γιατί δεν έχουν οροφή. Οι κάτοικοι σκάλιζαν το τοπίο και έφτιαχναν χωμάτινους υδραύλακες.
Όλη η διαδικασία της άρδευσης ήταν τόσο αποδοτική που δεν χανόταν σταγόνα. Κατάφεραν να χρησιμοποιούν το νερό και να το αποθηκεύσουν με τρόπο που ήταν τρομερά αποδοτικός. Υπήρχε μία κοινή συνεννόηση μεταξύ των κατοίκων για το πόσο νερό έπαιρνε ο καθένας μέσω μίας μονάδας μέτρησης. Η λογική τους ήταν ότι ”πρέπει να παράξουμε τροφή για όλους και να διαχειριστούμε το νερό μ’ έναν τρόπο που να είμαστε όλοι ευχαριστημένοι”. Το σύστημα αυτό βασίστηκε σε άγραφους κανόνες», σημειώνει ο αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Βαΐτσος από την ομάδα DECA Architecture που σχεδίασε και υλοποίησε το έργο.
Η εγκατάσταση αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μεταφέρει τον θεατή στο παρελθόν μέσα από την αφήγηση της ιστορίας διαχείρισης του νερού στην Πουλάτη με τη χρήση οπτικών τεχνών πάνω σ’ έναν καμβά τρισδιάστατης τοπογραφίας. Το δεύτερο τον επαναφέρει στο σήμερα με μια κατασκευή από LED που λειτουργεί σαν μετρητής για να γνωστοποιεί πόσο νερό υπάρχει στις τρεις κεντρικές δεξαμενές του νησιού αυτή την στιγμή.
«Θέλαμε να πούμε την ιστορία χωρίς λόγια, μόνο με σχεδιασμένο ήχο που κάνει τον θεατή ν’ αντιλαμβάνεται το νερό που ρέει, την γη που αρδεύεται, τις ξερολιθιές που χτίζονται, τις χαβούζες που συγκεντρώνουν νερό. Ο δείκτης νερού συνιστά μία ψηφιακή χαβούζα που δίνει σε όλους τη γνώση και δημιουργεί ένα πεδίο συζήτησης, προβληματισμού και διαβούλευσης», αναφέρει ο Αλέξανδρος Βαΐτσος.
Στόχος της UrbanDig Project είναι μέσα από αυτή την πρωτοβουλία ν’ αφυπνίσει και να ευαισθητοποιήσει τους επισκέπτες του νησιού που καταφτάνουν από διάφορα μέρη του κόσμου σχετικά με την υπερκατανάλωση του νερού και να προβάλλει τον βιώσιμο τρόπο διαχείρισης των υδάτινων πόρων που εφαρμόζεται στην Πουλάτη.
«Θα συλλέξουμε μαρτυρίες από τους επισκέπτες αναφορικά με το πώς συνδέονται με τους υδάτινους πόρους, πώς τους διαχειρίζονται, αν τους εξοικονομούν. Θα γίνουν συζητήσεις γύρω από το έργο και την άμεση ανάγκη του δήμου να μειωθεί η κατανάλωση νερού.
Σε μία εποχή που θεωρούμε ότι το νερό υπάρχει άφθονο και έχουμε μία πελατειακή σχέση με τον πάροχο ύδατος, δεν συμμετέχουμε στην ορθολογική διαχείριση του νερού, δεν συμμετέχουμε στο πρόβλημα. Όλα αυτά έχουν ξεχαστεί. Έχουν ξεχαστεί διεθνώς και έτσι οι επισκέπτες που έρχονται στη Σίφνο δεν νιώθουν ότι εδώ που ήρθαν υπάρχει μία παράδοση σεβασμού του νερού. Αυτή η παράδοση είναι απολύτως αναγκαία λόγω των σύγχρονων απαιτήσεων που ορίζονται τόσο από την κλιματική όσο και από την ενεργειακή κρίση. Μας ενδιαφέρει να επαναφέρουμε τη σχέση του ανθρώπου με τη γη και με το τι αυτή μπορεί να προσφέρει.
Τέτοιου είδους λογικές και παραδόσεις οφείλουν ν’ αναβιώσουν και ν’ αποτελέσουν μέρος της ταυτότητας ενός τόπου. Να νιώσει ένας επισκέπτης που πάει εκεί ότι είναι ένας χώρος που έχει συγκεκριμένες παραδόσεις που σχετίζονται με θέματα περιβάλλοντος όπως το νερό», υπογραμμίζει ο Γιώργος Σαχίνης.
Στήνοντας λοιπόν τη διαδραστική αυτή εικαστική εγκατάσταση στην κεντρική πλατεία της Απολλωνίας, η UrbanDig Project και η αρχιτεκτονική ομάδα DECA Architecture δίνουν στο κοινό την ευκαιρία να διδαχθεί από την παράδοση της Σίφνου και να μάθει ακολουθώντας το παράδειγμα της Πουλάτης να διαχειρίζεται ορθά και αποτελεσματικά το νερό.
Aπό τις 23 έως τις 24 Ιουλίου, θα λάβουν χώρα η παρουσίαση του έργου από τους DECA architecture και live art performance με θέμα την προστασία του νερού. Η εγκατάσταση θα παραμείνει ανοιχτή για τους επισκέπτες στο Ιστορικό, Εθνογραφικο και Λαογραφικό Μουσείο Σίφνου ως τις 5 Σεπτεμβρίου.
Μία Απάντηση
Πολύ καλή δουλειά, ευχαριστώ. Να έχετε δύναμη και έμπνευση!