Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και η Delta Pi Productions παρουσιάζουν για πρώτη φορά την οπτικοακουστική εγκατάσταση ”LAPSE” των Σταύρου Γασπαράτου και Lars Jan. Από τις 25 Ιουλίου μέχρι και τις 14 Αυγούστου δύο καλλιτέχνες της σύγχρονης γενιάς ενώνονται σε ένα έργο που εκμηδενίζει το χρόνο και τις αποστάσεις.
Το ”LAPSE” αποτελεί μια εμπειρία εμβύθισης σε ένα οπτικοακουστικό περιβάλλον που διαμορφώνεται από το ταξίδι ενός ατόμου που διανύει μεγάλες αποστάσεις στο χωροχρόνο.
Μέσω της ηχητικής συμπύκνωσης του χρόνου, που επιτυγχάνεται με τη χρήση μιας πρωτοποριακής τεχνικής audio time-lapse που εφαρμόζει ο Σταύρος Γασπαράτος, υλοποιείται στην πρωτότυπη αυτή εγκατάσταση μια συνύπαρξη φωτός, εικόνας και ήχου που διαρρηγνύει τα όρια του ρεαλισμού και «ερμηνεύει» τη ζωή μέσα από τους ήχους που μας περιβάλλουν.
Σε αυτήν την πρώτη συνεργασία του Σταύρου Γασπαράτου και του Lars Jan, το κοινό καλείται να γίνει μέρος αυτής της εμπειρίας που αντλεί τα υλικά της από το τυχαίο, το αέναο και το συλλογικό ασυνείδητο.
Η εγκατάσταση περικλείει το θεατή σ’ ένα έντονο ηχοτοπίο της αστικής ζωής, υλικό που ηχογραφήθηκε από τον ίδιο τον Σταύρο Γασπαράτο σε πάνω από 30 πόλεις, όπως: Νέα Υόρκη, Λος Αντζελες, Μέξικο Σίτι, Βερολίνο, Παρίσι, Λονδίνο, Βουκουρέστι, Τόκιο, Σανγκάη, Ντουμπάι και άλλες πολλές, λίγους μήνες πριν ακολουθήσει το πρωτόγνωρο φαινόμενο της πανδημίας.
Από τον ήχο αναδύεται ένα πολυδιάστατο ηχητικό μονοπάτι όπου κάθε τι περιφερειακό γίνεται επίκεντρο σε μια προσπάθεια επανάκτησης της συγκέντρωσης της ακοής μέσα στην πόλη. Το υλικό οπτικοποιείται από τον Lars Jan μέσω της φιγούρας μιας γυναίκας που επιπλέει εκατοντάδες χιλιόμετρα στον ποταμό Αχελώο, παρασυρμένη/βυθισμένη και απομονωμένη στη ροή μιας αέναης κινητικότητας.
Το LAPSE δεν επιδιώκει να αναπαραστήσει τον κόσμο με ακρίβεια, αλλά να φωτίσει προσωπικές διαδρομές και όλα εκείνα που εκτυλίσσονται γύρω μας, για να δείξει πως, συλλογικά, είμαστε μέρος μιας «συμφωνίας», μιας σύνθεσης όλων των θραυσμάτων της καθημερινότητας.
Από το 2019 μέχρι και σήμερα, ο Σταύρος Γασπαράτος ξεκινά διάφορες δοκιμές επιχειρώντας να εφαρμόσει μια τεχνική που να αναπαράγει τον ήχο όπως αντίστοιχα η τεχνική του time lapse αναπαράγει την εικόνα στο video. Μια τεχνική με την οποία ακούς τον ήχο μιας ολόκληρης μέρας σε μερικά μόλις λεπτά, χωρίς να υφίσταται καμία αλλοίωση.
«Ηχογραφήθηκαν γύρω στις 300 ώρες τρισδιάστατου ήχου με την τεχνική Ambisonics, σε πάνω από 30 πόλεις στον κόσμο, όπως Αθήνα, Νέα Υόρκη, Λος Αντζελες, Ντουμπάϊ, Μεξικό Σιτι, Βερολίνο, Λονδίνο, Σοφία, Βουκουρεστι, Σανγκάη και άλλες» αναφέρει ο Σταύρος Γασπαράτος. «To Lapse είναι ένας χώρο-χρόνος όπου ανά πάσα στιγμή νιώθεις το κέντρο του ή το απόλυτο τίποτα».
Την ίδια περίοδο ο Lars Jan ξεκινά τα γυρίσματα στον Νομό Ευρυτανίας (Γεφύρι Τέμπλα, Λίμνη Κρεμαστών) και στον Νομό Αιτωλοακαρνανίας (Μπαμπαλιό, Κατοχή, Δέλτα Αχελώου) σε συνεργασία με τον Τάσο Φύτρο, ο οποίος ανέλαβε τη διεύθυνση φωτογραφίας και τον χειρισμό drone. «Δεν είχα επιχειρήσει ποτέ στο παρελθόν κάτι αντίστοιχο» αναφέρει ο Τάσος Φύτρος, «και χαίρομαι ιδιαίτερα που το αποτέλεσμα βγήκε εξαιρετικό και θεωρώ εικαστικά μοναδικό. Κλήθηκα να εκτελέσω one shot πτήσεις με το drone, διάρκειας πάνω από 10 λεπτά σε μεγάλες αποστάσεις και αυτό από μόνο του ήταν εξαιρετικά δύσκολο. Το κάθε καρέ έπρεπε να είναι αισθητικά και φωτιστικά άρτιο εξυπηρετώντας το όραμα του Lars».
Ο Lars Jan είναι ένας από τους πλέον αναγνωρισμένους καλλιτέχνες της γενιάς του στη σκηνοθεσία πολυμεσικών έργων και μεγάλων εγκαταστάσεων και είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται έργο του στην Ελλάδα. Περιγράφει το LAPSE ως «μια προοπτική του google earth με την οποία έχουμε εξοικειωθεί τόσο πολύ, που κατοικείται από μια μόνο φιγούρα, που κοιτάζει πίσω, αιωρείται, ταξιδεύει, είναι».
Το έργο αποτελεί ανάθεση του SNF Nostos του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Κατά τον αρχικό σχεδιασμό το έργο θα παρουσιαζόταν στο SNF Nostos του 2020, αλλά η έκθεσή του αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας COVID-19.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΑΣΠΑΡΑΤΟΣ
Ο Σταύρος Γασπαράτος είναι Έλληνας συνθέτης και sound artist. Εκτός από τα ατομικά-«σόλο» έργα του, συνθέτει μουσική για χορό, θέατρο και κινηματογράφο, σε συνεργασία με σκηνοθέτες και καλλιτέχνες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Η μουσική του έχει εκτελεστεί σε όλα τα μεγάλα ελληνικά θέατρα και συναυλιακούς χώρους, καθώς και στη Νέα Υόρκη, στο Λονδίνο, στο Βερολίνο, στο Μόναχο, στο Ντίσελντορφ, στο Τορόντο, στο Κάσελ, στη Σόφια, στο Άμστερνταμ, στο Παρίσι, στη Νάπολη, στο Μακάο και σε πολλές άλλες πόλεις. Έχει συνθέσει μουσική για περισσότερες από 150 παραγωγές.
Η μουσική που συνθέτει είναι μινιμαλιστική, πειραματική και instrumental, ενώ συνθέτει και site specific εγκαταστάσεις ήχου (sound installations). Από το 2017 είναι καλλιτεχνικός συντονιστής του Εργαστηρίου Transmedia της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ το 2019 διορίστηκε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου (Greek Festival S.A).
Με κίνητρο το πάθος του να εφαρμόσει τις ερευνητικές του μελέτες και τις τεχνολογικές του δεξιότητες, ο Σ. Γασπαράτος έχει εντρυφήσει ιδιαίτερα σε site specific projects , όπως εγκαταστάσεις ήχου και συνεργατικές in situ παραστάσεις. Τέτοιες υλοποιήσεις μπορεί να παρατηρηθούν σε όλη τη μακρά συνεργασία του με τη Μαρία Χασάμπη, με την οποία έχει παρουσιάσει περισσότερα από 5 έργα στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο, καθώς και με τους Jonah Bokaer, Alexandra Waierstall και Manuela Hartel.
Μεταξύ των πιο αξιοσημείωτων έργων του είναι η ηχητική εγκατάσταση για την τελετή έναρξης του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης (Αθήνα, 2009), το «Triple Echo» (2017), μια εγκατάσταση ήχου που του είχε αναθέσει το «Onassis Cultural Center» στη Νέα Υόρκη και το «Metamorposis», μια μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση ήχου που παρουσιάστηκε το 2017 στο Glass House (Connecticut, USA), DXB2” Public Space Light/ Audio Installation – Burj Plaza, Dubai – United Arab Emirates,, ενώ το πιο καινοτόμο έργο του παραμένει το «Expanded Piano», μια συναυλία-ηχητική εγκατάσταση, που επαναπροσδιορίζει τη χρήση του ίδιου του οργάνου και έκανε πρεμιέρα στο EMPAC NY το 2014.
Η μουσική του που κυκλοφόρησε περιλαμβάνει τα ακόλουθα άλμπουμ: Rage Park (2019), Experimenta-lism (2018), Expanded Piano (2015), Seven (2013), και Rehearsals (2008).
LARS JAN
Ο Lars Jan είναι σκηνοθέτης, εικαστικός καλλιτέχνης και συγγραφέας με έδρα το Los Angeles. Ιδρυτής της Early Morning Opera, ενός ερευνητικού κέντρου στρέφεται στις διατομές μεταξύ διαφορετικών μορφών τέχνης, τα έργα του οποίου εξερευνούν τις αναπτυσσόμενες τεχνολογίες σε συνάρτηση με το ζωντανό κοινό και την μη ταξινομήσιμη εμπειρία.
Τα πρωτότυπα έργα του Jan – συμπεριλαμβανομένων των Holoscenes, The White Album, The Institute of Memory (TIMe) και Abacus – έχουν παρουσιαστεί μεταξύ άλλων από το Whitney Museum, το Sundance Film Festival, το BAM Next Wave Festival, το Times Square Arts, το Under the Radar Festival, το REDCAT, το Wexner Center, το PICA TBA Festival, το ICA Boston, το CAP UCLA, το EMPAC, το Toronto Nuit Blanche Festival, το London’s Burning, το NYU Abu Dhabi, το Istanbul Modern, το Sydney Festival και το Festival TransAmeriques.
Είναι ο νικητής της 3ης Audemars Piguet Art Commission και εξέθεσε το Slow-Moving Luminaries, ένα καθηλωτικό κινητικό περίπτερο σε ένα στρέμμα της προκυμαίας κατά τη διάρκεια της Art Basel Miami Beach. Είναι μέλος του διδακτικού προσωπικού του CalArts και μέλος των United States Artist, Creative Capital και TED Senior Fellow.
