Κείμενο: Σοφία Τριάντου
Σήμερα είναι η τιμητική της μέρα, μιας και όλοι οι ναοί μοσχοβολούν από τα φρέσκα κλωνάρια της. Κλωνάρια δάφνης ή βάγια διακοσμούν τους ναούς σε ανάμνηση των Βαΐων των φοινίκων. Η Κυριακή των Βαΐων σηματοδοτεί την έναρξη της Μεγάλης Eβδομάδας, όλοι οι πιστοί κρατούν δάφνες με μεγάλη τιμή να τα μεταφέρουν στο σπιτικό τους, πιστεύοντας ότι θα φέρει τη χαρά και θα διώξει το κακό.
Αγαπώ ιδιαίτερα τις παραδόσεις, πιστεύω ότι φέρνουν τους ανθρώπους κοντά, μας ξυπνούν αναμνήσεις γεμάτες από εικόνες, ήχους και σπιτικές ευωδιές. Διόλου τυχαίο η επιλογή της δάφνης για αυτή τη μεγάλη γιορτή. Laurus nobilis το βοτανικό όνομά της, θα την ακούσουμε όμως και ως η γλυκιά δάφνη.
Το βοτανικό όνομα του φυτού αποκαλύπτει το υψηλό της ανάστημα που απονεμήθηκε από τους αρχαίους, από το λατινικό laurus που σημαίνει επαινώ και nobilis που σημαίνει διάσημος. Σύμβολο θριάμβου για τους αρχαίους Έλληνες. Ποιητές, στρατηγοί και αυτοκράτορες στεφανώνονταν με πλούσια στεφάνια δάφνης. Στα χρόνια του Μεσαίωνα οι τότε επιστήμονες βραβευόντουσαν επίσης με στεφάνια δάφνης και γεννήθηκε το γαλλικό όνομα bacca laura που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για την ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Η δάφνη ήταν αφιερωμένη, όπως και το δεντρολίβανο στον Θεό Απόλλωνα, στον θεό του φωτός και της ποίησης. Η νύμφη Δάφνη για να γλιτώσει από τις ερωτικές του επιδιώξεις μετατράπηκε σε δέντρο.
Στους Δελφούς ήταν ένα οραματικό βότανο που έκαιγε η ιέρεια ως μέρος του τελετουργικού. Το θεωρούσαν βότανο προστασίας από το κακό και τις ασθένειες. Αυτό συνεχίστηκε και στα χρόνια του Μεσαίωνα και κάθε εξώπορτα είχε φυτεμένη μια δάφνη.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τους ανθρώπους των γραμμάτων στεφάνωναν με φύλλα δάφνης μιας και το δαφνέλαιο πίστευαν ότι εξυψώνει το πνεύμα και δυναμώνει την πίστη.
Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε ως αναλγητικό μετά τον τοκετό και το λάδι του για τη θεραπεία της υπογονιμότητας. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι το εκχύλισμα των φύλλων έχει τονωτικές ιδιότητες στο στομάχι και την ουροδόχο κύστη. Ωστόσο, εκτός από τις ευεργετικές του θεραπευτικές του ιδιότητες για την υγεία, τονώνει και τα μαλλιά και χρησιμοποιείται ακόμη και ως φυσικός τρόπος για να σκουρύνουν τα μαλλιά.
Στα χρόνια που οι θεραπευτές συνέχιζαν να χρησιμοποιούσαν μόνο φαρμακευτικά φυτά υπήρξε ένα διάσημο μείγμα από δάφνη, έλαιο πορτοκαλιού, μαντζουράνας και κορίανδρου για τους κολικούς και τον μετεωρισμό.
Το φρέσκο και το πικάντικο άρωμά της αποτελεί σημαντικό στοιχείο στις μαγειρικές συνταγές.
Τα φρέσκα φύλλα δάφνης είναι λιγότερο αρωματικά από τα αποξηραμένα φύλλα. Τα αποξηραμένα φύλλα έχουν μια έντονη και ελαφρώς λουλουδάτη γεύση που μοιάζει με θυμάρι και ρίγανη. Πάντα προτιμούμε ολόκληρα φύλλα και όχι τριμμένα.
Τα φύλλα της είναι σημαντικό να αφαιρούνται από τα πιάτα πριν από το σερβίρισμα για να αποφευχθεί ο ερεθισμός του πεπτικού συστήματος. Για τον παραπάνω λόγο τα τυλίγουμε με βαμβακερά τυρόπανα για να τα αφαιρούμε εύκολα όταν ολοκληρωθεί το μαγείρεμα.
Στις μέρες μας χρησιμοποιείται για να αρωματίσει πιάτα με κόκκινες σάλτσες, πιάτα ψαριών και κρεατικών, θα τη συναντήσουμε στα αποξηραμένα σύκα και ως κύριο αρωματικό σε κατσικίσια γαλλικά τυριά, σε πουλερικά, σούπες, ρύζι, ψητά λαχανικά και για την παρασκευή ζωμών.
Προσωπικά, θεωρώ ότι τα φύλλα της που κάποτε στεφάνωναν βασιλιάδες, είναι απαραίτητο στο μαγειρικό πακέτο μιας κουζίνας.
Επίσης μπορείτε να φτιάξετε μικρά πουγκιά από βαμβακερά τούλια με φύλλα δάφνης και άνθη λεβάντας για τις ντουλάπες σας με σκοπό να αποτρέψετε τον σκόρο.
