Το ταξίδι συνεχίζεται…

Τις προάλλες στην πολυτάραχη εκδήλωση για τον πολιτισμό στο Μέγαρο Μουσικής επιβεβαιώσαμε εκ νέου, ότι αν κάτι πλέει ευοίωνα στον χώρο του πολιτισμού, αυτό ανήκει στο στόλο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Από το 1996 έχει διατεθεί πάνω από 1 δις συνολικά σε δωρεές, το 30% των οποίων αφορούν τον πολιτισμό και τέχνες. Η μεγαλύτερη πολιτιστική δωρεά είναι το Κέντρο Πολιτισμού που παραδίδεται σε δύο χρόνια στο ελληνικό δημόσιο. Η παράδοση προκαλεί στους περισσότερους μια ταραχή, όμως οι άνθρωποι του Ιδρύματος δεν αγχώνονται: «Η επένδυση είναι πολύ αργή και δεν είναι και μετρήσιμη. Θα πρέπει όμως να πιάνει άγχος κάποιον, όταν μπορεί να φανταστεί ότι είναι εφικτό να ζήσει χωρίς σωστό ελληνικό Δημόσιο. Αν αποδεχτούμε ότι δεν υπάρχει Δημόσιο στην Ελλάδα, τότε αποδεχόμαστε ότι η χώρα θα λειτουργεί σα ζούγκλα. Γιατί το Δημόσιο, όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι, λειτουργεί ως προστάτης των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων και ως συντονιστής ώστε να λειτουργεί μια πολιτισμένη κοινωνία και χώρα. Το Ίδρυμα θέλει να δώσει την ευκαιρία στο ελληνικό Δημόσιο και στους πολίτες να επαναφέρουμε την τάξη πραγμάτων με αξιοπρέπεια. Αλλά το ζήτημα κυρίως είναι, αν εμείς ως πολίτες μπορούμε να προστατεύουμε το έργο», μας λέει ο Διευθύνων Σύμβουλος του Κέντρου Πολιτισμού, κ. Ι. Τροχόπουλος.

Αυτές τις μέρες ολοκληρώνεται το Ταξίδι στο Κέντρο Πολιτισμού, μια δράση που αναπτύχθηκε σε πέντε δήμους της Αττικής. «Μέσα από το ταξίδι συνδέουμε την Εθνική Λυρική Σκηνή, την Εθνική Βιβλιοθήκη και το πάρκο, αξιοποιώντας και την προσφορά ΜΚΟ πριν την εγκατάσταση εκεί, ώστε να παρέχουν δείγμα υπηρεσιών προς κατοίκους λεκανοπεδίου που συνήθως δεν έχουν επαφή με αυτές τις υπηρεσίες. Είναι επίσης η ανάγκη των εταίρων να πειραματιστούν και να έρθουν σε επαφή με το ευρύτερο κοινό. Οι φορείς αυτοί είναι πλέον μέλη μιας οικογένειας και πρέπει να συνεργάζονται και να συνδιαλέγονται, μπορεί κάποιες φορές να οργανώνουν και κοινά προγράμματα. Επίσης το Ίδρυμα αντιλαμβάνεται ότι ο κόσμος θέλει να συνδεθεί με το αρχικό στάδιο του έργου, να είναι εκεί σαν ένα έργο εν προόδω».

Σύντομα το Ίδρυμα θα ανακοινώσει νέα προγράμματα. «Το Ταξίδι θα επεκταθεί και σε άλλους 13 δήμους της Αττικής, πιο απομακρυσμένους, όπως τα Μέγαρα ή η Μάνδρα. Συμμετέχουν οι ίδιοι φορείς αλλά με άλλον τρόπο. Θα συνεχίσει η όπερα και τα εργαστήρια ταινιών. Θα συνδεθούν οι δήμοι με οργανωμένες επισκέψεις στο Κέντρο Επισκεπτών που είναι σημείο αναφοράς για το ΚΠ και δημιουργεί περιέργεια και περιπέτεια».

Το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα λέγεται «Από το σπίτι μου στο Κέντρο Πολιτισμού». «Δεν μπορούμε να επιμένουμε σε μεγαλειώδη πράγματα, όταν δεν δίνουμε ζωή στο καλό στοιχείο που έχουμε δίπλα μας», λέει ο κ. Τροχόπουλος. «Ο βοτανικός κήπος πχ στο Χαϊδάρι είναι από τους καλύτερους της Ευρώπης, αλλά δεν έχει αξιοποιηθεί για δράσεις και βόλτες με κόσμο. Αυτό είναι αξιοπερίεργο και πρέπει ν’ αλλάξει. Το Κέντρο θέλει να δώσει ζωή σε απλά πράγματα λέγοντας στον κόσμο ότι υπάρχει το μεγαλόπνοο έργο, αλλά υπάρχει και ο κήπος δίπλα σου. Φρόντισέ τον! Μια σπίθα χρειάζεται για ν’ αλλάξει το τοπίο!»

Δράσεις στον Εθνικό Κήπο

Η διοικητική διευθύντρια του Ιδρύματος, κ. Έλλη Ανδριοπούλου, μας εξηγεί το πλάνο βιωσιμότητας του ΚΠ: «Θα παραδώσουμε στο δημόσιο όχι μόνο τις εγκαταστάσεις, αλλά έτοιμο και στελεχωμένο τον Οργανισμό ως το 2016. Το Ίδρυμα έχει επενδύσει, ώστε να υπάρχουν υποδομές οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες. Εγκαθίσταται ενεργειακό σκέπαστρο με φωτοβολταϊκά, σύστημα άρδευσης για 170 στρέμματα χωρίς άντληση από το δημόσιο σύστημα, αντιπλημμυρικό σύστημα καναλιού, κλπ. Έχουν γίνει τα μέγιστα, για να είναι βιώσιμη η δομή και να αποτελέσει περιβαλλοντολογικό μοντέλο, διεκδικούμε μάλιστα την πιστοποίηση platinum LEED. Το έργο θα χρηματοδοτείται από την Πολιτεία και έχουν φτιαχτεί οι υποδομές, ώστε να απορροφά ευρωπαϊκά προγράμματα για τον πολιτισμό, εταιρικά προγράμματα και να υπάρχει η δυνατότητα fundraising σε εταιρικό, αλλά και ατομικό επίπεδο. Έσοδα επίσης θα εξασφαλίζονται από τα εισιτήρια των εκδηλώσεων, το παρκινγκ, τα εστιατόρια, το βιβλιοπωλείο, κλπ».

Στο Κέντρο Επισκεπτών ξεκινούν φέτος αρκετές εκδηλώσεις επιπλέον της μόνιμης έκθεσης. «Ξεκινάμε τον Μάρτιο με ένα ευρύ πρόγραμμα δομημένων εκδηλώσεων ανά μηνιαία θεματική, πχ η Διαφάνεια, που θα κυριαρχεί στα εκπαιδευτικά μηνιαία προγράμματα με υλικό για τα παιδιά και προγράμματα για εκπαιδευτικούς. Θα υπάρχουν προγράμματα για φοιτητές αρχιτεκτονικής ή πολιτικούς μηχανικούς που ίσως ενδιαφέρονται για πιστοποιήσεις, κ.ά.».

Το Κέντρο Πολιτισμού είναι βέβαια η μεγαλύτερη και σημαντικότερη δωρεά πολιτισμού του Ιδρύματος. Για την πολιτική των πολιτιστικών δωρεών μιλήσαμε με τις κυρίες Λένια Βλαβιανού και Ελένια Σαλούτση από το τμήμα Επικοινωνίας και την κ.  Άννα Μαρία Κοσμόγλου από το τμήμα Διαχείρισης Δωρεών. «Ξεκινώντας το 2012 με την πρωτοβουλία για ανακούφιση από την κρίση, μελετούσαμε παράλληλα και τους πολιτιστικούς φορείς που βρέθηκαν υπό πίεση. Πολλοί βασίζονταν σε κρατικές επενδύσεις που τώρα εξαφανίστηκαν και πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τις δράσεις τους. Ο πολιτισμός δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη και προτεραιότητα Αυτό φαίνεται και στον αριθμό αιτημάτων και στην ποικιλία τους.  Σε σχέση με το 2012 ο αριθμός αιτημάτων σε όλα τα αντικείμενα δωρεών είναι τριπλάσιος ή και τετραπλάσιος».

Οι άξονες που προσανατολίζουν τις δωρεές είναι οι ευκαιρίες για νέους Έλληνες εντός ή εκτός Ελλάδας στον τομέα της τέχνης. Το άνοιγμα σε κοινό που δεν είχε δυνατότητες ή ευκαιρίες, η προσβασιμότητα σε όλο το κοινό ή σε ειδικές ομάδες πληθυσμού. Η αξία, το νέο και το καινοτόμο που φέρνει η ιδέα. Ενδεικτικά αναφέρονται η ενίσχυση δράσεων της ΚΟΑ στην επαρχία, οι δωρεάν Πέμπτες στο μουσείο Μπενάκη, τα προγράμματα του Θεάτρου Νέου Κόσμου για τα παιδιά στο νοσοκομείο, η  Γιορτή της Μουσικής ή το Φεστιβάλ της Βαβέλ.

«Εκτός από την αναφορά σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, το ζητούμενο είναι αν αλλάζει κάτι με αυτό που προτείνεται και αν αυτό μπορεί να συνεχιστεί μετά τη δική μας βοήθεια. Η ιδέα δηλαδή να αναπτύσσεται, να στηρίζεται και να έχει δυναμική να δικτυωθεί. Το να δείξουμε την αξία ανεύρεσης πόρων και συνεργασίας με άλλους οργανισμούς του εξωτερικού αποτελεί άλλη μια πρόκληση».

Το Ίδρυμα έχει γραφεία και στο εξωτερικό και κάνει δωρεές σε όλο τον κόσμο. «Δεν εφευρίσκουμε τον τροχό, συνεργαζόμαστε με τους συναδέλφους μας στο εξωτερικό, ενημερωνόμαστε και προσαρμόζουμε δεδομένα στην ελληνική πραγματικότητα. Βλέπουμε όλοι μαζί τα ζητήματα όχι γεωγραφικά αλλά σαν κατηγορία δράσης. Έτσι υπάρχουν δυνατότητες για συνεργασίες και δικτύωση μεταξύ οργανισμών διαφόρων χωρών, ή ενισχύονται δράσεις, όπως οι υποτροφίες για πρακτική εξάσκηση Ελλήνων σε πολιτιστικούς φορείς εξωτερικού, πχ στο MoMA και αντίστροφα. Το συνέδριό μας το καλοκαίρι αποτελεί επίσης ένα φόρουμ που ευνοεί την επικοινωνία των οργανισμών μεταξύ τους. Τον Ιούνιο του 2014 θα αφιερωθεί μάλιστα μισή ημέρα στο θέμα του πολιτισμού».

Ίσως λοιπόν μπορούμε να είμαστε λίγο πιο αισιόδοξοι; Γιατί, όπως λέει ο κ. Τροχόπουλος, στον οποίο καμιά φορά καταφεύγω για μια βάσιμη υποψία αισιοδοξίας «Αν δούμε τα πράγματα με τρόπο μεγαλειώδη, ότι τάχα θα τα καταφέρουμε γιατί έτσι αξίζουμε, είναι γελοίο. Αν πάλι νιώσουμε μικροί και ανήμποροι και πιστέψουμε ότι είμαστε αξιολύπητοι, τότε δεν έχουμε ελπίδα».