Κείμενο: Ανδρέας Θεοδωρακόπουλος
Στους παππούδες μου Ανδρέα και Διαμαντούλα, αγρότες
Αγρότη παιδεμένε
αγρότη δοξασμένε
κράτα γερά κράτα ψηλά
την ατσαλένιά σου κοσά
θα ξαποστάσεις στη ζωή
όταν θα φας γλυκό ψωμί.
Μαριάννα Παπαδημητρούλα – Σβερώνη
Από την εποχή που βγήκαμε από την υγειονομική κρίση όλοι μιλούν και αναμένουν, με μεγάλο προβληματισμό, για την επερχόμενη οικονομική και επισιτιστική κρίση. Οι πλημμύρες της Θεσσαλίας τον Σεπτέμβριο του 2023 επιτάχυναν την άφιξη της επισιτιστικής κρίσης μια και ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής τροφίμων για τα επόμενα χρόνια δεν θα παραχθεί.
Πρώτος ο Φιντέλ Κάστρο σε ένα μνημειώδες άρθρο του στην εφημερίδα Granma, σχετικώς με την παραγωγή βιοκαυσίμων έγραφε: «Καταδικάζετε σε πρόωρο θάνατο από πείνα και δίψα πάνω από 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Αυτός δεν είναι υπερβολικός αριθμός, είναι μάλλον μετριοπαθής εκτίμηση. ΟΙ ΗΠΑ έχουν καταστήσει σαφές ότι ενδιαφέρονται για την παραγωγή και την εισαγωγή βιοκαυσίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες για την μείωση της εξάρτησης της αμερικανικής οικονομίας από το πετρέλαιο.
Η Ουάσινγκτον θα επενδύσει 35 δισεκατομμύρια δολάρια για την εισαγωγή βιοκαυσίμων στις ΗΠΑ σε χρονικό ορίζοντα δεκαετίας. Οι άνθρωποι είναι βέβαιο ότι θα χάσουν: όσοι έχουν την πολυτέλεια να οδηγούν είναι πλουσιότεροι από εκείνους που απειλούνται από την πείνα. Θα προκαλέσουν επίσης την καταστροφή των τροπικών δασών και άλλων σημαντικών οικοσυστημάτων».
Η ύπαιθρος της Αττικής παρά την στενή γειτνίαση με την μεγάλη τσιμεντούπολη χρειάζεται να παραμείνει υγιής και ζωντανή προς όφελος των τοπικών κοινωνιών της, όσο και για την επιβίωση του μεγάλου αστικού κέντρου.
Με αυτό τον στόχο ένας λογικός σχεδιασμός θα είχε ορίζοντα το 2040. Τα κυριότερα σημεία προσοχής είναι:
-Η ανάγκη για σταθερές χρήσεις γης ώστε να εξασφαλίζεται η σωστή φροντίδα του περιβάλλοντος (φυσικού, κοινωνικού, πολιτιστικού, τεχνολογικού, οικονομικού κλπ),
-Η λειτουργία αγροτικών σχολείων μαθητείας για τη φροντίδα του περιβάλλοντος
-Η αναγνώριση, η παροχή κινήτρων και ο σεβασμός της αγροτικής επιχειρηματικότητας.
Οι αγρότες είναι εξ ορισμού οι φροντιστές του περιβάλλοντος. Και όχι απλά το φροντίζουν αλλά ζουν μέσα στο ίδιο και μεγαλώνουν τα παιδιά τους σε αυτό. Η ιδιομορφία της Ελλάδος είναι ότι έχει το 76% σε εδάφη πάνω από 600μέτρα με ταυτόχρονη ακτογραμμή θαλάσσης πάνω από 15.000 χιλιόμετρα. Λόγω αυτής της ιδιομορφίας οι προτεινόμενες καλλιέργειες και εκτροφές πρέπει να είναι μεγέθους οικογενειακής εκμετάλλευσης και να πετυχαίνουν μεγέθη κλίμακος με συνεργατισμό ή πολυμετοχικά cluster.
Πρόσφατα η ΕΕ συνέθεσε την έκθεση «Μονοπάτια για τον μετασχηματισμό των συστημάτων τροφίμων» για την Κλιματική Αλλαγή. Η όποιας μορφής προετοιμασία για το μέλλον όλων μας απαιτεί την αναγνώριση του σημαντικού ρόλου των παραγωγών πραγματικού πλούτου (των αγροτών) και την ικανότητά τους να προσφέρουν μέσω της «οικοτεχνίας» και συνεργατικών σχημάτων, απευθείας στους καταναλωτές, πραγματική φυσική (μη πολυεπεξεργασμένη) τροφή, σε Τοπικές Εφοδιαστικές Αλυσίδες. Τα τοπικά προϊόντα, από τοπικές ποικιλίες ή αυτόχθονες φυλές, μεταποιημένα τοπικά, με τοπικές συνταγές (πολιτισμός, γαστρονομία), για να καταναλωθούν τοπικά.
Στοιχεία των Τοπικών Εφοδιαστικών Αλυσίδων είναι οι νομοθετημένες Αγορές Αγροτών (Farmes Market, N4235/2014), είναι τα Επισκέψιμα Αγροκτήματα (Ν4235/2014), η Οικοτεχνία (Ν4235/2014), τα Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας μεταξύ τοπικών παραγωγών και τοπικών σημείων κατανάλωσης (παντοπωλεία, εστιατόρια, ξενοδοχεία, market κλπ).
Η εκτατική κτηνοτροφία και οι μικροκαλλιέργειες συμβάλλουν στην ισορροπία-αειφορία του περιβάλλοντος. Και δεν ξεχνάμε ότι όταν λέμε περιβάλλον εννοούμε τόσο το φυσικό περιβάλλον, όσο και το κοινωνικό, το πολιτιστικό, το οικονομικό, το τεχνολογικό κλπ. Ο άνθρωπος αποτελεί μέρος του περιβάλλοντος και όχι εχθρό ή ξένο σώμα. Η θεώρησή πρέπει να είναι ολιστική, όπως όλος ο πραγματικός κόσμος μας.
Οι «βιομηχανικές» εγκαταστάσεις για φιλοξενία «μηχανών» παραγωγής γάλακτος και ζωικών προϊόντων ή η εντατική καλλιέργεια δεν ταιριάζουν στο ελληνικό περιβάλλον, δημιουργούν ανισορροπία και δεν συμβάλουν στην αειφορία του περιβάλλοντος, περίπου ανάλογα με την όχληση-ανισορροπία που δημιουργούν οι γνωστές βιομηχανίες στις γειτονιές τους.
Η Ελλάδα έχει τον δεύτερο ζωντανό πολιτισμό στον πλανήτη. Πρώτη είναι η Κίνα. Στην Ελλάδα με τα ίδια γράμματα, με τις ίδιες λέξεις, με τις ίδιες προτάσεις εννοούμε τα ίδια πράγματα τα τελευταία 4.000 χρόνια. Υπήρξαν και άλλοι σημαντικοί πολιτισμοί, αλλά πέθαναν. Ένας πολιτισμός πεθαίνει όταν το έδαφος όπου αναπτύσσεται νεκρώνεται, είτε από υπερεκμετάλλευση των καλλιεργειών, είτε από κακές αγροτικές τεχνικές. Η ήπια φροντίδα της γης μας και του εδάφους μας είναι απαραίτητη για την επιβίωση των μελλοντικών γενεών.
Στην Αττική το πρόβλημα έγινε ασφυκτικό λόγω της επίθεσης των τσιμεντοποιητών και του επιθετικού real estate, που ανέβασαν το κόστος της γης σε δυσθεώρητα ύψη και εξαφάνισαν, ως δια μαγείας, τους βοσκοτόπους μας και τις καλλιέργειές μας. Δεν μπορούμε να προστατεύσουμε αποτελεσματικά το έδαφός μας όταν τα προσδοκώμενα ετήσια έσοδα ανά στρέμμα είναι μέχρι 150€ από μια εκτροφή ή καλλιέργεια, ενώ το real estate θα μπορούσε να αποδώσει εφ’ άπαξ ίσως μέχρι και επταψήφια νούμερα /στρέμμα.
Η κάθε τοπική κοινωνία να έχει εξασφαλισμένο ένα επαρκές ποσοστό επισιτιστικής αυτάρκειας. Αυτό επιβάλει τα Πολεοδομικά Σχέδια, που μάλιστα αυτή τη στιγμή εκπονούνται, να περιλαμβάνουν σταθερές χρήσεις γης για παραγωγή τροφής.
Συνεπώς οι τοπικές κοινωνίες και η τοπική αυτοδιοίκηση χρειάζεται άμεσα να προχωρήσει σε ρηξικέλευθες τομές.
Προτείνω:
-Τον ορισμό αντιδημάρχου πρωτογενούς τομέα
-Τη σύσταση αντίστοιχης υπηρεσίας στο δήμο
-Τη δημιουργία Κέντρου Υποστήριξης Πρωτογενούς Παραγωγής (Κ.Υ.Π.Π)
-Την παροχή κινήτρων προς νέους ανέργους για την παρακολούθηση μαθημάτων πρωτογενούς παραγωγής.
Έφτασε ο καιρός να περάσουμε «Από την παρακμή στην αξιοπρέπεια».
Το κείμενο γράφτηκε όσο ακουγόταν το άλμπουμ των Pink Floyd “The wall”.
Καθ. Ανδρέας Θεοδωρακόπουλος,
Πρόεδρος ΤΣ Αφιδνών
Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Ωρωπού με την παράταξη «Προοπτική για τον Ωρωπό»
