Ο Ηλίας Καρελλάς ανήκει στη νέα γενιά καραγκιοζοπαιχτών, που παρέλαβαν ένα αγαπημένο θεατρικό είδος της λαϊκής μας παράδοσης από τους παλιότερους και το φέρνουν στο σήμερα με μια δική τους, φρέσκια ματιά. Ο ίδιος μας μιλάει με πολλή αγάπη για τη δουλειά του, αναφέροντας πως η σκιά είναι ένα δυνατό όπλο που μπορεί να δημιουργήσει μαγικούς κόσμους. Έχει δημιουργήσει από το 1996 το θίασο Ηλία Καρελλά, που πραγματοποιεί σύγχρονες παραστάσεις θεάτρου σκιών για παιδιά αλλά και για ενήλικο κοινό. Από τις 7 έως τις 28 Μαρτίου παρουσιάζει στον Κινηματογράφο Τριανόν τη νέα του παράσταση για ενήλικες, με τίτλο «Το νησί των κατεργαραίων», με ζωντανή μουσική από τους Burger Project, όπου διασκευάζει την παλιά παραδοσιακή κωμωδία «Το ναυάγιο του Μπαρμπαγιώργου» ή «Ο Καραγκιόζης στη χώρα των Κατεργαραίων», που καταγράφηκε από τον Σωτήρη Σπαθάρη το 1955.
ελc: Κύριε Καρελλά μιλήστε μας για τον Καραγκιόζη και τον τρόπο με τον οποίο δουλεύετε τις παραστάσεις σας.
Ηλίας Καρελλάς: Ο Καραγκιόζης είναι μια καρικατούρα που αντιπροσωπεύει το λαό μας, είναι λαϊκό θέατρο, που σατιρίζει τα πάντα. Είναι μια μικρή καλή επιθεώρηση, ένα στυλιζαρισμένο θέατρο. Πρόκειται για ένα είδος θεάτρου που συνδυάζει πολλές τέχνες μαζί κι αυτό το κάνει τόσο ξεχωριστό: τη ζωγραφική (λαϊκή ή μη), το φωτισμό, τη μουσική, το τραγούδι. Εμείς προσπαθούμε, χωρίς να αλλοιώσουμε την παράδοση, να χρησιμοποιήσουμε τους διάφορους τύπους που εμφανίζονται στον Καραγκιόζη σαν εργαλείο, ώστε να σχολιάσουμε το σήμερα. Ο Καραγκιόζης είναι ο λαός, ο Χατζηαβάτης είναι ο διαπλεκόμενος, όλοι οι τύποι υπάρχουν και σήμερα. Αντίστοιχα, και το παιδικό θέατρο σκιών, με τις παραστάσεις που δίνουμε καθημερινά σε σχολεία, είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για την εκπαίδευση. Είναι σημαντικό να ανοίξουν οι ορίζοντες στην Ελλάδα σχετικά με αυτό το είδος. Ο Καραγκιόζης έχει περάσει πλέον στην αργκό, ο κόσμος έχει στο μυαλό του μια συγκεκριμένη εικόνα για αυτόν τον ήρωα, ή ότι είναι καθαρά παιδικό θέαμα. Όμως κατά τη γέννησή του στην Ελλάδα, ο Καραγκιόζης ήταν θέαμα μόνο για ενήλικες, ενώ ήταν και αρκετά αθυρόστομος.
ελc: Η παράσταση «Το νησί των κατεργαραίων» είναι συνέχεια της σειράς παραστάσεων με τίτλο Karagiozis music project που δώσατε τον Σεπτέμβρη του 2012. Γιατί αποφασίσατε να επαναλάβετε τη συνεργασία σας με τους Burger Project και τι έχει διαφοροποιηθεί στις παραστάσεις σας;
Ηλίας Καρελλάς: Στο Karagiozis music project συνεργάστηκα με πολλούς μουσικούς και διαφορετικά σχήματα για τις παραστάσεις, αυτή με τους Burger Project πήγε πάρα πολύ καλά και αποφασίσαμε να την επαναλάβουμε με μικρές αλλαγές. Καθώς το θέατρο σκιών έχει έντονο το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού, ανανεώσαμε τόσο τα μουσικά μέρη όσο και την πρόζα, η οποία εμπνέεται πάντα από τα στοιχεία της επικαιρότητας. Βλέπουμε την ίδια παράσταση με μια άλλη ματιά, ενώ ήταν και μια απαίτηση πολύ κόσμου που δεν κατάφερε να δει την παράσταση τον Σεπτέμβρη. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη παράσταση που συνδυάζει το χαρακτηριστικό ύφος των Burger Project, με διασκευές από το ρεπερτόριο του Καραγκιόζη.
ελc: Ποιος είναι ο στόχος αυτών των απρόσμενων συνεργασιών με ιδιαίτερα μουσικά σχήματα που επιχειρείτε κατά καιρούς;
Ηλίας Καρελλάς: Είναι μέρος μιας προσπάθειας που έχω ξεκινήσει εδώ και 10 χρόνια, κυρίως στο παιδικό θέατρο σκιών, όπως κάναμε και φέτος με την παράσταση «Η πεντάμορφη και το τέρας». Στόχος είναι να προσελκύσουμε ένα κοινό που δεν θα πήγαινε να δει μια παράσταση Καραγκιόζη, ακόμη κι αν ήταν για ενήλικες. Μέσα από ένα γνωστό μουσικό σχήμα προσπαθούμε να μετατρέψουμε το θέαμα του Καραγκιόζη σε ένα ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας μας. Αντίστοιχα, υπάρχει και κοινό που θα έρθει να δει μια παράσταση Καραγκιόζη και θα την ακούσει να συνοδεύεται με μια αρκετά διαφορετική μουσική από αυτή που έχει ίσως συνηθίσει.
ελc: Το θέατρο σκιών είναι ένα είδος θεάτρου που έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα και σε άλλες χώρες. Παρακολουθείτε την εξέλιξή του στο εξωτερικό; Ποιες ομάδες ξεχωρίζετε;
Ηλίας Καρελλάς: Ναι φυσικά το παρακολουθώ, καθώς υπάρχουν πολύ καλές ομάδες στο εξωτερικό. Στην Αμερική υπάρχει η πολύ γνωστή ομάδα ShadowLight Productions που κάνει παραστάσεις χρησιμοποιώντας σκιές όχι μόνο από φιγούρες, αλλά και από ανθρώπινα σώματα και αντικείμενα, εντάσσοντας στις παραστάσεις τους και βιντεοπροβολές. Πολύ καλές παραστάσεις γίνονται και στην Ευρώπη, όπως για παράδειγμα στην Ιταλία. Υπάρχουν, αντίστοιχα, και παραδοσιακά θέατρα σκιών, όπως είναι φυσικά το τούρκικο θέατρο σκιών που έχει μεγάλες ομοιότητες με το ελληνικό, εκεί όμως θα λέγαμε ότι είναι λίγο πιο μουσειακά τα πράγματα.
ελc: Αυτή η μουσειακή αντίληψη του θεάτρου σκιών υπήρχε για πολλά χρόνια και στην Ελλάδα. Είναι μια νοοτροπία που προσπαθείτε να αλλάξετε;
Ηλίας Καρελλάς: Η αλήθεια είναι αυτή. Εγώ έχω παρακολουθήσει στενά όλους τους μεγάλους καραγκιοζοπαίχτες, όπως ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο Μάνθος Αθηναίος, ο Γιάνναρος από την Πάτρα, που είναι η μητρόπολη του ελληνικού θεάτρου σκιών, δάσκαλός μου ήταν ο Θανάσης Σπυρόπουλος. Το θέατρο σκιών υπήρξε για πολύ καιρό στο μουσείο και υπάρχει ακόμα. Αλλά πρέπει να βγει προς τα έξω, μέσα από μικρές ή μεγαλύτερες προσπάθειες. Η παράδοση είναι κάτι σημαντικό, είναι πολύ σπουδαίο που έχουμε το Σπαθάρειο Μουσείο στο Μαρούσι, με το οποίο έχω και εξαιρετική συνεργασία, αλλά η παράδοση πρέπει να διατηρηθεί ζωντανή κι αυτό θα επιτευχθεί μέσα από τέτοιες δουλειές.
ελc: Τι ονειρεύεστε για το μέλλον του θεάτρου σκιών στην Ελλάδα;
Ηλίας Καρελλάς: Θα ήθελα το θέατρο σκιών να πάρει τη θέση που του αξίζει, τόσο από την πλευρά της πολιτείας, όσο και από την πλευρά του κοινού. Να έρθει σε έναν ισότιμο διάλογο με τα άλλα είδη θεάματος ή μικροθεάματος, όπως είναι το κουκλοθέατρο και η μαριονέτα. Αλλά για να γίνει αυτό χρειάζονται πολλές προσπάθειες, επιμονή, υπομονή, και αγάπη για το θέατρο σκιών. Πρέπει να λείψει η προχειρότητα. Ο Καραγκιόζης είναι μια μικρή, αλλά όχι φθηνή παραγωγή. Χρειάζονται χρήματα, να είναι στο σήμερα και πάνω απ’ όλα χρειάζεται πολύ μεράκι. Μπορούν να γίνουν πάρα πολλά πράγματα ούτως ώστε να δει ο κόσμος πόσο μαγική είναι η σκιά και πόσο εύκολα μπορεί κάποιος να ονειρεύεται με τις σκιές.
Info:
«Το νησί των κατεργαραίων»
Κινηματογράφος Τριανόν Filmcenter
Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, Αθήνα, +30 210 8215469, www.trianon.gr
Πέμπτη 7, 14, 21 και 28 Μαρτίου 2013 στις 21:00
Είσοδος 10 ευρώ
