Το Facebook δεν περνά την πιο ευτυχισμένη εβδομάδα της ιστορίας του· πιθανότατα το ακριβώς αντίθετο: την Κυριακή το 60 Minutes παρουσίασε συνέντευξη του πρώην στελέχους της εταιρίας και νυν “whistleblower” – πληροφοριοδότη Φράνσις Χόγκεν, η οποία ήρθε σε συνέχεια σειράς άρθρων της Wall Street Journal, την Τρίτη η Χόγκεν κατέθεσε ενώπιον επιτροπής της Γερουσίας των ΗΠΑ, ενδιάμεσα το απόγευμα της Δευτέρας το Facebook έπεσε λόγω τεχνικής βλάβης για έξι ώρες, μαζί με των ίδιων εταιρικών συμφερόντων Instagram, Μessenger και WhatsApp, ενώ σήμερα Παρασκευή το Τime βγαίνει με εξώφυλλο το ρομποτίζον ως ρομποτικό πρόσωπο του Ζάκερμπεργκ, αυτό το πρόσωπο του μη πετυχημένα κατασκευασμένου ώστε να πείθει για άνθρωπος ανδροειδούς, και το συνοδευόμενο από σχετικό αναλυτικό άρθρο ερώτημα αν πρέπει να σβήσουμε τελείως το Facebook.
Είναι όμως ένα (εξαιρετικά σημαντικό) ζήτημα οι πρακτικές και η πολιτική του Facebook, η αδιαφάνειά του, ο ρόλος του και ο ρόλος του Ζάκερμπεργκ, είναι ένα (εξαιρετικά σημαντικό) ζήτημα τι σημαίνει να έχεις τόση τεράστια και σχεδόν εκτός ελέγχου δύναμη στα χέρια σου, και είναι ένα τελικά διαφορετικό ζήτημα το τι μας προκάλεσαν αυτές οι έξι ώρες της Δευτέρας.
Αν αύριο έπεφταν οριστικά τα φέισμπουκ, τα ίνσταγκραμ, τα μέσεντζερ, μπορεί οι οικονομικές συνέπειες για ένα σωρό ανθρώπους, για ένα σωρό επιχειρήσεις, για την οικονομία γενικά να ήταν πολύ μεγάλες, αλλά θα ξανασυναντιόμασταν κάπου αλλού, σε άλλες πλατφόρμες, σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ίσως όχι όλοι, ίσως όχι ακριβώς οι ίδιοι, ίσως όχι αμέσως. Θα βρισκόμασταν όμως ξανά. Οι νεότερες γενιές βρίσκονται άλλωστε ήδη αλλού και όχι στο Βoomerbook
Οι απαγορεύσεις που συνόδευσαν την πανδημία μάς στέρησαν ένα μεγάλο και καίριο μέρος από αυτό που λέμε «ζωή». Τις πρώτες μέρες του πρώτου λοκντάουν, τον Μάρτιο του 2020, είχε κυκλοφορήσει η πληροφορία παύλα ανησυχία, ότι επειδή μεγάλο μέρος του πλανήτη θα χρησιμοποιούσε ακόμη εντατικότερα το ίντερνετ, μπορεί να εμφανίζονταν σοβαρά προβλήματα. Οι φόβοι δεν επαληθεύτηκαν, το ίντερνετ άντεξε.
Δεν θα μάθουμε ποτέ -και ευτυχώς- για το πώς θα μπορούσαμε να παλέψουμε ψυχικά και πρακτικά ένα διπλό χτύπημα, τόσο στον φυσικό όσο και στον ψηφιακό κόσμο. Και ίσως ένας επιπλέον λόγος που τα παιδιά και οι έφηβοι πήραν ψυχολογικά λιγότερο βαριά τις επιπτώσεις των απαγορεύσεων της πανδημίας, είναι ότι γεννήθηκαν σε μια εποχή που εξαρχής ο ψηφιακός κόσμος δεν αποτέλεσε απλά ένα στοιχείο τεχνολογικής εξέλιξης που ήρθε να προστεθεί στη μία και μόνη κανονική ζωή, ότι δηλαδή γεννήθηκαν σε μια εποχή που δεν είχαν στο μυαλό τους τον έναν κόσμο ως κανονικό και τον ψηφιακό ως μη κανονικό και αφύσικο.
Έτσι, το να πέσουν μερικά δημοφιλή Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης για έξι ώρες είναι πράγματι τελικά σχετικά ασήμαντο ως προς την πρακτική επίπτωση στη ζωή σου, αλλά είναι περισσότερο σημαντικό προκειμένου να συνειδητοποιήσεις ακόμη πιο ξεκάθαρα. Να συνειδητοποιήσεις τι όμως; Τον εθισμό σου; Τον εθισμό μας; Ναι σαφώς, όχι απλά υπάρχει εθισμός, αλλά η λέξη είναι και μάλλον φτωχή για να περιγράψει το φαινόμενο. Εκτός κι αν δεν είναι φτωχή, άλλα άστοχη: θα λέγαμε δηλαδή ποτέ ότι είμαστε εθισμένοι και εξαρτημένοι από τον φυσικό κόσμο; Αν όχι, γιατί να το λέμε σε σχέση με τον ψηφιακό;
Η τεχνολογία πάντα άλλαζε δραστικά τη ζωή της ανθρωπότητας και πάντα ενσωματωνόταν στη ζωή της ανθρωπότητας, ώστε μετά την ενσωμάτωσή της όχι απλά να φαίνεται φυσιολογική, αλλά να είναι η τυχόν έλλειψή της που κάνει τη ζωή να μοιάζει πρωτόγονη και αφύσικη.
Το ίντερνετ μπέρδεψε κάπως τα νερά, καθώς δεν αποτέλεσε απλά μια τεχνολογική εξέλιξη, αλλά μια τεχνολογική εξέλιξη που σταδιακά γέννησε έναν ολόκληρο κόσμο, δίπλα στον φυσικό. Από το βήμα όμως της αναγνώρισης ότι υφίσταται εκτός από τον φυσικό και ένας ψηφιακός κόσμος, το επόμενο βήμα δεν είναι η αντιδιαστολή των δύο κόσμων, δεν είναι καν η συνειδητοποίηση της διαρκούς αλληλεπίδρασης τους.
Το επόμενο βήμα είναι η αναγνώριση πως ο κόσμος έχει γίνει ξανά ένας, με τη διαφορά πως αποτελείται πλέον αδιάσπαστα, οργανικά, σωματοποιημένα και ψυχοποιημένα, από τον ψηφιακό μέσα στον φυσικό και από τον φυσικό μέσα στο ψηφιακό. Δεν υπάρχει μια ζωή εκεί έξω την οποία στερούμαστε επειδή τρώμε τόσο χρόνο εδώ μέσα. Υπάρχει μία ζωή, τελεία.
Και όπως είμαστε παρόντες στον φυσικό κόσμο, είμαστε ταυτόχρονα παρόντες και στον ψηφιακό. Και για έξι ώρες μπορεί και να λείψαμε ο ένας από τον άλλον. Όχι επειδή θα μιλούσαμε ντε και καλά, όχι επειδή θα επικοινωνούσαμε ντε και καλά. Αλλά επειδή θα ξέραμε και θα βλέπαμε ότι είμαστε όλοι εκεί.
–
Cover photo: ©note thanun, Unsplash
