Έρως: από τη Θεογονία του Ησίοδου στην ύστερη αρχαιότητα

Κάλλιστος (ο ομορφότερος), λυσιμελής (αυτός που σού παραλύει τα μέλη), πυρίδρομος (που το διάβα του βγάζει φωτιά), διφυής (που έχει δύο φύσεις), γλυκύπικρος (γλυκός και πικρός συνάμα), ἁβρός (τρυφερός), τακερός (που σε κάνει να λιώνεις), ἀλγεσίδωρος (που φέρνει πόνο), σχέτλιος (σκληρός, ανελέητος), ἀνίκατος (ακαταμάχητος)… είναι μερικοί μόνον από τους επιθετικούς προσδιορισμούς που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για να περιγράψουν τον Έρωτα.

Στο αρχαιοελληνικό ρήμα εράω – ώ, που σημαίνει «αγαπώ, επιθυμώ, ποθώ», έχει τις ρίζες του ο Έρως (= αγάπη, επιθυμία, πόθος) και τα παράγωγά του (ερωτικός, ερωτευμένος). Για τους αρχαίους Έλληνες, ο Έρως είναι μια ευρεία έννοια που εμπεριέχει και τη συναισθηματική αλλά και τη σεξουαλική επιθυμία.

Αυτός ο θεός πρωταγωνιστεί στην έκθεση με τίτλο Έρως: από τη Θεογονία του Ησιόδου στην ύστερη Αρχαιότητα,  που παρουσιάζεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης από τις 10 Δεκεμβρίου 2009 έως τις 11 Απριλίου 2010. Ο Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής  Καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, και ο αρχαιολόγος Γιώργος Τασούλας είναι οι επιμελητές της σημαντικής αυτής έκθεσης.

Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Ελλάδας, το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας, την Περιφέρεια της Σικελίας και το Μουσείο του Λούβρου καθώς και με την υποστήριξη του Δήμου Αθηναίων.

Διακόσια εβδομήντα δύο αρχαία έργα, που χρονολογούνται από τον 6ο αι. π.Χ. έως τον 4ο αι. μ.Χ. και προέρχονται από 50 μουσεία της Ελλάδας, της Κύπρου, της Ιταλίας και της Γαλλίας (Λούβρο), φιλοξενούνται στις εννέα θεματικές ενότητες της Έκθεσης, στις οποίες παρουσιάζεται ο Έρως σε όλες τις μορφές του, με τον τρόπο που τον αντιλαμβάνονταν οι Έλληνες: ως θεϊκό πρόσωπο, ως ανθρώπινη αξία και ως καθημερινή πράξη.

Μεταξύ άλλων ο επισκέπτης μπορεί να δει: το μαρμάρινο άγαλμα του Έρωτα Τοξότη από το Μουσείο του Λούβρου, το μαρμάρινο σύμπλεγμα Έρωτα και Ψυχής που ετοιμάζονται να ανταλλάξουν θερμό φιλί από τα Μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης, το χάλκινο ειδώλιο Έρωτα που κλαίει και γύρω από τους καρπούς του διακρίνονται τα δεσμά του από το  Κυπριακό Μουσείο της Λευκωσίας, το πήλινο ειδώλιο Έρωτα που έχει αποκοιμηθεί ακουμπισμένος σε ανεστραμμένη δάδα από το Μουσείο Στοάς Αττάλου και το μαρμάρινο ανάγλυφο που απεικονίζει την ερωτική συνεύρεση της Λήδας με τον Δία μεταμορφωμένο σε κύκνο από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.

Η έκθεση διαρθρώνεται σε 9 θεματικές ενότητες, μέσα στις οποίες γίνεται προσπάθεια να μην παραλειφθεί οποιοδήποτε νόημα ή έκφραση του Έρωτα σε όλους τους 12 αιώνες από την δημιουργία του στα Ησιόδεια κείμενα έως την επικράτηση του Χριστιανισμού: Έρως και Αφροδίτη, Ιδιότητες και δραστηριότητες του Έρωτα, Έρωτες και γάμοι θεών και ηρώων, Έρωτες και γάμοι θνητών, Έρωτες που άλλαξαν τον ρου της ιστορίας, Αγοραίοι έρωτες, Όμοιοι έρωτες, Βουκολικοί έρωτες, Ιθυφαλλικές θεότητες και Φαλλικά σύμβολα.