Αισθαντική κίνηση, κορμιά σε ένα ελεγειακό παραλήρημα, πνευματικότητα, φαντασία, λιτή σκηνογραφία, εκλεπτυσμένοι φωτισμοί μερικές μόνο από τα εκφράσεις για να περιγράψω όσα απολαύσαμε από την ευφυή χορευτική performance των Nederlands Dance Theater λίγες ώρες προτού κάνουν την πρώτη επίσημη πρεμιέρα τους.
Το Nederlands Dans Theater (NDT), «ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου της χορευτικής τέχνης», επέστρεψε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με δύο νέες δημιουργίες οι οποίες απέσπασαν τα ενθουσιώδη σχόλια των κριτικών κατά την πρόσφατη πρεμιέρα τους στην Ολλανδία, το “How to cope with a sunset when the horizon has been dismantled” («Πώς αντιμετωπίζουμε ένα ηλιοβασίλεμα όταν ο ορίζοντας έχει καταρρεύσει») της Marina Mascarell [Μαρίνα Μασκαρέλ] και το “I love you, ghosts” («Σας αγαπώ, φαντάσματα») του Marco Goecke, αλλά και με την ήδη επιτυχημένη χορογραφία του Jiří Kylián [Γίρζι Κύλιαν], Τoss of a Dice, την περίφημη «Ζαριά», που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο το 2008.
Ένα δυναμικό τρίπτυχο χορογραφιών σε συνομιλία με εμφανώς διαφορετικό κινητικό και εκφραστικό στυλ που βρίσκουν όμως ένα κοινό τόπο στην ενέργεια των κορμιών, και στη δεξιοτεχνία, και το ορμητικό πάθος. Οι ιδιοφυής χορογραφίες που παρουσιάζονται μπορεί εύκολα κανείς να τις απολαύσει μεμονωμένα αλλά στο σύνολό τους συνθέτουν ένα αριστουργηματικό και ιδιοφυές αφήγημα.
Ιδιοφυείς χορογραφίες σε ένα αριστουργηματικό αφήγημα
Το χορευτικό σώμα μέσα από τη μεταβαλλόμενη κίνηση και τη στυλιζαρισμένη δυσαρμονία επινοεί ένα νέο τρόπο αντίστασης στους αυτοματισμούς του κόσμου μέχρι σήμερα. Δίχως γραμμικές σχέσεις με την ιστορία και την αισθητική το σώμα εν κινήσει διανοίγει νέους δρόμους και προσαρμόζεται σε μια νέα συνθήκη, όπου το εφήμερο μεσουρανεί.
Η χορογραφία της Marina Mascarell “How to cope with a sunset when the horizon has been dismantled” και με μουσικό φόντο τέσσερις μουσικές συνθέσεις από τα μέσα του 19ου έως τα τέλη του 20ου αιώνα στήνει ένα αφηρημένο σκηνικό που μέσα στην αναρχία των σωμάτων και των τρισδιάστατων όγκων αναδύεται η ομορφιά του ορίζοντα.
«Πρoσπάθησε να θυμηθείς τον Σεπτέμβρη που η ζωή κυλούσε αργά», τραγουδάει ο Harry Belafonte και εννέα χορευτές, μαζί με τον Marco Goecke συγκρούονται με τον ρυθμό σε ένα δικό τους κινητικό σύμπαν, ταχύ και νευρικό θυμίζοντας ζωντανούς νεκρούς, αναζητούν τις αναμνήσεις τους, όχι τις σκοτεινές και μαύρες αλλά εκείνες τις τρυφερές, τις ανθρώπινες – οικείες χειρονομίες, βάλσαμο στο παρόν τους. Ο Goecke στη νέα του χορογραφία “I love you, ghosts” μοιάζει να ανακαλεί φαντάσματα (πρόσφατα βίωσε την απώλεια του πατέρα του), να επιζητά μια σύνδεση με το αόριστο.
Όπως και η ποίηση του Στεφάν Μαλαρμέ που ενέπνευσε τον Jiří Kylián στη δημιουργία της χορογραφίας του, “Τoss of a Dice”, την περίφημη «Ζαριά», πολλά είναι εκείνα τα συστατικά του έργου που παραμένουν ρευστά, ανοιχτά σε κάθε προσωπική ερμηνεία του θεατή. Μια μικρή σταγόνα νερού που κρατάει σχεδόν αφοπλιστικά τον ρυθμό μέσα σου, ένα αιχμηρό και λαμπερό κινούμενο γλυπτό – δημιουργία του Σουσούμου Σίνγκου σαν μια λεπίδα έτοιμη ανά πάσα στιγμή να κόψει το νήμα πάνω στον κέντρο της σκηνής που κινείται με το παραμικρό φύσημα και 12 χορευτές τέλεια συντονισμένοι στα βασικά στοιχεία της χορογραφίας. Αυστηρός ρυθμός, μουσικότητα και άπειρες ερμηνείες σε μια σύνθεση που συνθέτει το αφήγημα της τυχαιότητας στη ζωή του ανθρώπου.
Όλη η ζωή σε ένα χορογραφικό τρίπτυχο. Τρεις διαφορετικές αλλά και τόσο κοινές εμπνεύσεις που στον πυρήνα τους βρίσκεται ο άνθρωπος και η ζωή με όσα μπορούν να τα ερμηνεύσουν με τον υπαινικτικό και ποιητικό «λόγο» της κίνησης του χορού.
Η Αθήνα και το Μέγαρο Μουσικής είναι η πρώτη στάση στην μεγάλη παγκόσμια πρεμιέρα που έχει ετοιμάσει το Nederlands Dans Theater αλλά και το πρώτο ταξίδι της χορευτικής ομάδας μετά την πανδημία θα αναφέρει η Εmily Molnar, Καλλιτεχνικής διευθύντριας.
Nederlands Dans Theater – Όραμα και νέες προκλήσεις
Η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του NDT, Emily Molnar βρέθηκε στην Αθήνα και μας μίλησε για το όραμα αλλά και τις ιδέες που έχει για τα επόμενα χρόνια που έρχονται.
Η Εmily Molnar ανέλαβε τη θέση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Nederlands Dans Theatre (NDT) τον Αύγουστο του 2020, μια σημαντική στιγμή για την ανάπτυξη ενός από τους πιο σημαντικούς οργανισμούς χορού της Ευρώπης με παγκόσμια φήμη, τόσο στο πεδίο της δημιουργίας νέων καινοτόμων έργων, όσο και στην υποστήριξη ανερχόμενων καλλιτεχνών και την ανάπτυξη εξαιρετικών χορευτών. Η Emily βασιζόμενη σε αυτήν την τεράστια επιτυχία θέλει να οδηγήσει τον οργανισμό στο επόμενο βήμα του ταξιδιού της θέτοντας καίρια ερωτήματα.
«Είναι μοναδικό να εργάζεσαι για έναν οργανισμό με μια επιτυχημένη 60χρονη πορεία, γεγονός που σε γεμίζει και με την αγωνία για την επόμενη μέρα. Και αυτό που προσωπικά επιδιώκω δεν είναι να κάνω μεγαλύτερα βήματα εμπρός αλλά να εμβαθύνω στο έργο του NDT. Το μεγάλο ερώτημα που έθεσα στον εαυτό μου και τον ίδιο τον οργανισμό είναι αν είμαστε 60 χρονών γέροι ή 60 χρονών νέοι. Και φυσικά η απάντηση είναι πως είμαστε 60 χρονών νέοι. Είναι λοιπόν πολύ επίκαιρο να σκεφτούμε τι σημαίνει να είσαι ένας καλλιτεχνικός οργανισμός μεγάλης κλίμακας στον κόσμο σήμερα. Πώς μπορούμε να συνεισφέρουμε τώρα με τρόπους που ίσως δεν μπορούσαμε στο παρελθόν; Πώς μπορούμε να μοιραστούμε και να υποστηρίξουμε καλύτερα τη διεθνή καλλιτεχνική μας κοινότητα;
Και καθώς όλοι βλέπουμε τον οργανισμό σαν ένα ζωντανό όν, σαν έναν άνθρωπο, το να είσαι 60 χρονών νέος σημαίνει πως κάνεις βήματα φρέσκα, νέα, ζωντανά – σημαίνει καινοτομία. Πρέπει συνεχώς να θέτουμε ερωτήματα στους εαυτούς μας για το ποιοι θέλουμε να είμαστε σε 60 χρόνια – αν θέλουμε να είμαστε πρωτοπόροι. Και αυτό είναι ένα ερώτημα που κάθε μεγάλος οργανισμός πρέπει να θέτει στον εαυτό του».
Η Emily Molnar, υπήρξε χορεύτρια σε διεθνούς φήμης οργανισμούς και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, συμπεριλαμβανομένου του Ballet British Columbia, όπου ήταν επίσης και καλλιτεχνική διευθύντρια για 11 χρόνια ενώ έχει χορογραφήσει έργα σε όλο τον κόσμο.
Το ταλέντο στον χορό, η χορογραφική καινοτομία, ο πειραματισμός και ο υψηλός βαθμός παραγωγικότητας -η ομάδα δημιουργεί κατά μέσο όρο 10 νέα έργα ανά σεζόν- καθορίζουν το NDT από την αρχή του. Και αυτό έχει καταφέρει να το πετύχει μέσα από μια ευφυή «δομημένη» ομάδα που επιτρέπει την απόλυτη ελευθερία στους συνεργάτες της είτε πρόκειται για χορογράφους, για χορευτές, μουσικούς αλλά και επαγγελματίες άλλων πεδίων όπως και κινηματογραφιστές.
«Η ανάγκη κινηματογράφησης μιας χορογραφίας είναι πολύ απαιτητική και απαιτεί κάποιον που έχει ταυτόχρονα χορευτική επιδεξιότητα ώστε να ακολουθεί τους χορευτές εν δράσει. Αυτό έχει αναδείξει ένα νέο ρόλο, ένα νέο ίσως επάγγελμα που χρειάζεται η Τέχνη του χορού», μας αναφέρει η Emily Molnar.
Η τέχνη είναι σαν το οξυγόνο για το πνεύμα. Κάθε άνθρωπος χρειάζεται να βιώσει την ευχαρίστηση διαφορετικών μορφών τέχνης. Η NDT πιστεύει ότι η τέχνη μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να καταλάβουν ο ένας τον άλλον καλύτερα. Η τέχνη ανοίγει το μυαλό και την καρδιά για το άγνωστο και βοηθά να γίνεις πιο δημιουργικός στην εύρεση νέων τρόπων ή νέων λύσεων. Η τέχνη δείχνει μια ευρεία και ποικιλόμορφη οπτική για τον κόσμο. Γι’ αυτό το NDT πιστεύει ότι η τέχνη μπορεί να εμπλουτίσει τη ζωή μας.
«Μία από τις προκλήσεις που θέτουμε στους εαυτούς μας είναι το είδος του αφηγήματος που θέλουμε. Από τη στιγμή που έχουμε έναν άνθρωπο μπροστά μας πάνω στη σκηνή έχουμε ένα αφήγημα. Αυτό το αφήγημα όμως συχνά αλλάζει ανάλογα με τα εκφραστικά μέσα. Για πολλά χρόνια εργάστηκα με τον προφορικό λόγο αλλά τώρα πρέπει να επιστρέψουμε και πάλι στο σώμα.», συνεχίζει η Emily Molnar . «Δεν πρέπει να απομακρυνθούμε από τη σοφία του σώματος. Και αυτή τη στιγμή στην τέχνη του χορού, υπάρχει τόση νοημοσύνη και δεξιότητα που μπορεί να συνδέσει το σώμα, με το πνεύμα και την ψυχή. Αν μπορούμε να παρακολουθήσουμε μια χορογραφία, να νιώσουμε κάτι και να συνδεθούμε με τη κοινότητα μέσα στην οποία ζούμε, τότε η τέχνη του χορού έχει λειτουργήσει. Ζούμε σε μια εποχή αποξένωσης, και απομόνωσης. Αν λοιπόν βρεθεί κάτι που θα μας φέρει κοντά και θα μας επουλώσει το τραύμα, τότε η Τέχνη έχει επιτελέσει το έργο της».
