«Δηλαδή τώρα θα πρέπει να περιμένουμε έναν ολόκληρο χρόνο μέχρι το επόμενο φεστιβάλ;», με ρωτάει το κορίτσι δίπλα μου. Είναι το ίδιο κορίτσι που έφερα μαζί μου αρκετά χρόνια πριν στον Πύργο για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, αυτό που ντρεπόταν να ανέβει στη σκηνή για να δώσει βραβεία, αλλά ξημεροβραδιαζόταν στο κινηματοθέατρο Απόλλων βλέποντας ταινίες απ’ όλο τον κόσμο και αξιολογώντας τις ταινίες των παιδιών στο Camera Zizanio.
Τώρα δεν ντρέπεται πια, αλλά ξημεροβραδιάζεται το ίδιο βλέποντας ταινίες, κι ας είναι στο μεγάλο πήξιμο του διαβάσματος πριν τις πανελλαδικές. Γιατί δύο μέρες στο φεστιβάλ ίσον ένας χρόνος μαθημάτων και αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο! Και γιατί 24 χρόνια φεστιβάλ Ολυμπίας και 21 χρόνια Camera Ζizanio έχουν στηρίξει γενιές παιδιών που έμαθαν να διεκδικούν τα όνειρά τους και που για το σχολικό πλαίσιο ίσως να θεωρούνταν χαμένη υπόθεση.
Ηρωικά διοργανώθηκε το φετινό φεστιβάλ, με επιμονή στη φυσική παρουσία, με σκληρή δουλειά, με ανατροπές, αναμονές και αγωνία μέχρι τελευταία στιγμή, με ιδιαίτερη προσοχή και μέτρα ασφάλειας και υγιεινής, με λιγότερο κόσμο και περισσότερες ελεύθερες θέσεις στον άλλοτε ασφυκτικά γεμάτο Απόλλωνα, αλλά με συγκίνηση, χαρά και χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα και έκταση του περιεχομένου, της διοργάνωσης και της φιλοξενίας.
Με εκδηλώσεις, αρκετές από τις οποίες μεταδίδονται και διαδικτυακά για να φτάσουν σε ευρύτερο κοινό. Με 93 ταινίες από 53 χώρες το διαγωνιστικό του φετινού Φεστιβάλ Ολυμπίας και 215 ταινίες από 54 χώρες η φετινή Camera Zizanio, με παιδιά και ενήλικες δημιουργούς που κατάφεραν να φτάσουν στον Πύργο από μακρινά μέρη του κόσμου, με κινηματογραφικά εργαστήρια σε σχολεία και άλλους χώρους, αφιερώματα, όπως το Γυναικείο βλέμμα στο σύγχρονο ντοκιμαντέρ, συζητήσεις, παρουσιάσεις, το 4ο Olympia “Creative Ideas” Pitching Lab, με εθελοντές και την ομάδα των ζιζανίων επί ποδός και, φυσικά, με ταινίες.
Ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους, μυθοπλασίας, animation, ντοκιμαντέρ, που καταπιάνονται όχι μόνο με ζητήματα ελευθερίας, καταπίεσης, ανισοτήτων, μετανάστευσης, πρόσβασης στην εκπαίδευση, οικογένειας, αλλά αποτυπώνουν και την έντονη αγωνία της κλιματικής κρίσης, ασχολούνται με πληθυσμούς και γλώσσες υπό εξαφάνιση, με θέματα ταυτότητας φύλου ή το #ΜeΤoo.
Ταινίες που ξεχώρισαν, όπως το «Ποτέ δεν κλαίω», του Piotr Domalewski, Πολωνία, 2020 (Καλύτερη Ταινία Μεγάλου Μήκους, Καλύτερη Παιδική Ερμηνεία για την καταπληκτική Zofia Stafiej, σπουδάστρια ακόμα στη δραματική σχολή, στο κινηματογραφικό της ντεμπούτο, Βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ) και Βραβείο Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας (ΟΚΛΕ).
Το «Σαντιάγο», του Andrey Koulev, Βουλγαρία, 2021, ένα πολύ όμορφο animation, βασισμένο στο κλασικό έργο ‘Ο Γέρος και η Θάλασσα’ με φόντο την Αρκτική (Καλύτερη Ταινία Μικρού Μήκους Κινουμένου Σχεδίου).
Η πολύ δυνατή «Ταραχή», του Neegan Trudel, Καναδάς, 2019 (Βραβείο Σεναρίου σε Ταινία Μεγάλου Μήκους),
Τα εκπληκτικά «Δάκρυα του Σηκουάνα», Γαλλία, 2021 (Καλύτερη ταινία μικρού μήκους animation), οι «Γείτονες» του Mano Khalil, Ελβετία- Συρία- Κατάρ, 2021 (Βραβείο της Βουλής των Ελλήνων και της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα),
«Η καρδιά του Μεσκίτ» της Ana Laura Calderón, Μεξικό, 2019 (Βραβείο Σκηνοθεσίας σε Ταινία Μεγάλου Μήκους)
…και τόσες άλλες που έχουμε την ευκαιρία αυτή την εβδομάδα και μέχρι την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου να απολαύσουμε δωρεάν στην πλατφόρμα του Φεστιβάλ.
Στο ελληνικό τμήμα της Camera Zizanio ξεχώρισαν ταινίες παιδιών, όπως η «Μάσκα να βάλεις» του 1ου ΓΕΛ Κερατσινίου, που δίνει εδώ και χρόνια το «παρών» στο φεστιβάλ (οι ταινίες της κατηγορίας αυτής βραβεύονται με υποτροφίες από τη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου και το ΙΕΚ ΑΚΜΗ), το «Επιτραπέζιο χάσμα» του Ηλία Μαθιουδάκη, που πήρε το Βραβείο Νίκου Καβουκίδη για παραγωγή ταινίας ή το «Να με κοιτάς στα μάτια», από το Πρότυπο ΓΕΛ Ιωνιδείου, που πήρε το πρώτο βραβείο στην ηλικιακή κατηγορία του καθώς και το βραβείο του Συνηγόρου του Πολίτη.
Ενδιαφέρουσα, συγκινητική και ελπιδοφόρα η συμμετοχή και το σκεπτικό των παιδιών διαφόρων ηλικιών από τις κριτικές επιτροπές, οι οποίες και φέτος συνεδρίασαν διαδικτυακά.
Όλα τα βραβεία με το σκεπτικό τους μπορείτε να τα δείτε εδώ
Ένα κομμάτι που αγαπώ πολύ στα φεστιβάλ, είναι το Pitching Lab. Φέτος στο 4ο Olympia “Creative Ideas” Pitching Lab με στόχο την ενίσχυση της παραγωγής ταινιών για παιδιά και νέους στην Ελλάδα, φιλοξενήθηκαν 10 δημιουργοί από τους 38 που υπέβαλαν τις προτάσεις τους.
Το βραβείο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (3000 ευρώ) πήρε η Ευδοξία Χασάπη για τη «Μέρα που γίναμε ήρωες», ενώ το ισόποσο βραβείο της ΕΡΤ έλαβε η Αριάδνη Αγγελική Ευφρονίτου Λιτού για το “Love you more than peanut butter“. Και οι δύο ταινίες λαμβάνουν επίσης χορηγία τεχνικών υπηρεσιών από τις εταιρείες Massive Productions, STEFILM και Νεανικό Πλάνο.
Οι δουλειές που ήρθαν στο εργαστήρι είχαν ποικίλα επίπεδα ανάπτυξης, από το πιο τελικό στο πιο αρχικό στάδιο. Οι εκπαιδεύτριες Τζωρτζίνα Κακουδάκη, Λίνα Γιαννοπούλου και Αγάθη Δαρλάση φαίνεται να κάνουν μια πολύ καλή δουλειά σε εξατομικευμένο επίπεδο, όχι βασισμένη σε γενικά φασόν πατρόν.
Από το 2018 που ξεκίνησε το Lab, 6 προτάσεις έγιναν ταινίες που μάλιστα διακρίθηκαν, όπως της Άρτεμις Αναστασιάδου, του Άρη Καπλανίδη ή της Ίριδας Μπαγλανέα. Πολλές επίσης βρήκαν τελικά τον δρόμο τους ακόμα και μόνο με τη συμμετοχή τους, χωρίς να έχουν πάρει κάποια διάκριση. Ενδιαφέρουσα, τέλος, η ιδέα να συμμετέχουν φέτος στην τριμελή επιτροπή δημιουργοί που ξεκίνησαν και οι ίδιοι/ες από το Pitching Lab.
Όπως είπε στο ελculture ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ολυμπίας Δημήτρης Σπύρου:
«Ο προγραμματισμός του φετινού Φεστιβάλ ήταν πραγματικά εφιαλτικός! Πέντε μέρες πριν ξεκινήσουμε, δεν ξέραμε τι θα συμβεί. Περιμέναμε κόσμο π.χ. από τη Γερμανία που δεν επέτρεψε τελικά τα ταξίδια στην Ελλάδα, ήρθαν όμως δημιουργοί από Μεξικό, Ιράν, Καναδά, Φινλανδία και τόσα άλλα μέρη, γεγονός που δείχνει την ακτινοβολία του φεστιβάλ.
Φέτος ειδικά έπρεπε να το θες πάρα πολύ για να ταξιδέψεις. Ήταν λοιπόν ένα crash test για τις δυνάμεις μας και αποδείχτηκε ότι το φεστιβάλ είναι πολύ ισχυρό. Γιατί παράλληλα με τον επαγγελματισμό του, είναι ανθρωποκεντρικό, ο κόσμος το αγαπάει γιατί επικοινωνεί. Υπάρχει επίσης πλέον εντονότερη παρουσία νέων σκηνοθετών και σεναριογράφων σε σχέση με λίγα χρόνια πριν. Τώρα είναι εδώ και θέλουν να ασχοληθούν, τα αποτελέσματα της δουλειάς μας είναι απτά. Έχει καλλιεργηθεί μια ενδιαφέρουσα αντίληψη για τον νεανικό κινηματόγραφο από πλευράς δημιουργών. Η δε πρόσφατη θεσμοθέτηση των 10 επιπλέον πόντων σε προτάσεις ταινιών για παιδιά και νέους βάσει του νέου χρηματοδοτικού κανονισμού του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου είναι ένα ακόμη αισιόδοξο βήμα».
Ως προς τις θεματικές, ο Δημήτρης Σπύρου παρατηρεί ότι: «Η αποτύπωση της φτώχειας και της κοινωνικής ανισότητας υπήρχε και πριν, αλλά πλέον προσεγγίζονται με μεγαλύτερη ένταση και βάθος, γιατί είναι σε μεγαλύτερη οξύτητα σε παγκόσμιο επίπεδο κι επηρεάζουν άμεσα τις ζωές των ανθρώπων, στερώντας παιδιά και νέους από δικαιώματα κατοχυρωμένα από τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Επίσης η κλιματική κρίση: Δεν βλέπουμε πια το θέμα αφ’ υψηλού, παρατηρώντας τη φύση να καταστρέφεται, αλλά με την αγωνία ότι καταστρεφόμαστε κι εμείς. Ενδεικτική η ταινία Άγια.
ΆγιαΕπίσης χαρακτηριστική η ταινία Ένα σχολείο στο Cerro Hueso από την Αργεντινή, όπου βλέπουμε πώς μια ενεργή, λειτουργική και αλληλέγγυα κοινότητα μπορεί με απόλυτα φυσικό τρόπο να εξαφανίσει ένα πρόβλημα».
Για το άμεσο μέλλον: «Καταρχάς παραμένουμε επικεντρωμένοι στην κτηριακή αξιοποίηση του ΑΣΟ, ώστε να προχωρήσει και να στηθεί σωστά ως ένα ολοκληρωμένο σύστημα εκπαίδευσης και παραγωγής ταινιών, παραγωγής και προβολής περιεχομένου, συνδεδεμένο με την αγορά και τις διεθνείς συνεργασίες.
Το επόμενο, 25ο φεστιβάλ, θα είναι επετειακό. Από τον Γενάρη επικεντρωνόμαστε στο πρόγραμμα, ελπίζουμε να καταφέρουμε να πάμε φέτος στην Berlinale και από Φλεβάρη ξεκινάμε την υλοποίηση».
Ως προς το κτηριακό, ο Αντιπεριφερειάρχης Ηλείας και Πρόεδρος του ΔΣ του Φεστιβάλ, Βασίλης Γιαννόπουλος, ο οποίος δουλεύει για την εξέλιξη του Φεστιβάλ με πράξεις αποφεύγοντας τα μεγάλα λόγια, λέει στο ελculture:
«Έχουμε υπογράψει πλέον σύμβαση με ανάδοχη εταιρεία, ώστε ο τεχνικός σύμβουλος να προχωρήσει τη μελέτη για τον ΑΣΟ. Είναι πολλοί οι φορείς που εμπλέκονται και χρειάζονται αδειοδοτήσεις, οπότε πρέπει να ξεπεραστεί η γραφειοκρατία. Χρειάζεται λοιπόν να γίνει η μελέτη και να έχουμε τον ακριβή και επικαιροποιημένο προϋπολογισμό. Έχουμε δεσμεύσει την πίστωση, αλλά ίσως χρειαστεί κι άλλο χρηματοδοτικό εργαλείο.
Θέλουμε ένα χώρο λειτουργικό και χρηστικό, με εξειδικευμένο μηχανολογικό εξοπλισμό, με κατάλληλο κινηματογραφικό πλατό, στούντιο animation και ό,τι χρειάζεται ένας σύγχρονος κινηματογραφικός πολυχώρος δημιουργίας. Επίσης θέλουμε ένα χώρο ανοικτό στην κοινωνία, με εκθέσεις, εκδηλώσεις, προβολές, καφέ-εστιατόριο, κλπ. Στο επόμενο, 25ο Φεστιβάλ, θέλω να μπορούμε να σας παρουσιάσουμε τη δημοπράτηση ή και τη μακέτα του χώρου αυτού».
Ο δε αντιπεριφερειάρχης πολιτισμού και τουρισμού Νικόλαος Κοροβέσης, στην τελετή λήξης του φεστιβάλ υπογράμμισε ότι «Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας θα υπογράψει νέα προγραμματική σύμβαση με το Φεστιβάλ για τα επόμενα τρία χρόνια», προσθέτοντας πως ο ίδιος θα εισηγηθεί το φεστιβάλ να ενισχυθεί με μεγαλύτερο ποσό.
Μιλήσαμε επίσης με τον Νίκο Θεοδοσίου, καλλιτεχνικό διευθυντή της Camera Zizanio, με αφορμή και την παρουσίαση του βιβλίου του «Όταν ο κινηματογράφος πήγε στο ελληνικό σχολείο … και γύρισε με κλάματα! Το χρονικό της “ταραγμένης” σχέσης του κινηματογράφου με τη δημόσια εκπαίδευση στην Ελλάδα από το 1900 ως το 1997»:
«Πουθενά σχεδόν δεν υπάρχει ο κινηματογράφος ενταγμένος στο επίσημο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Επειδή λοιπόν όλο μιλάμε στα συνέδρια, αλλά δεν υπάρχει συνέχεια, σκεφτόμαστε να οργανώσουμε ένα δίκτυο φορέων που ασχολούνται με το αντικείμενο, ώστε να ανταλλάσσουν γνώση, πρακτικές και εμπειρία.
Παράλληλα δεν σταματάμε βέβαια να διεκδικούμε από την Πολιτεία την ένταξη στο πρόγραμμα και τις εκπαιδευτικές δράσεις. Υπάρχει ανάγκη εγγραμματισμού στον κινηματογράφο και το έδαφος είναι πρόσφορο, αρκεί να κινήσεις το ενδιαφέρον των παιδιών, να τα κάνεις να το ζητήσουν και να δώσεις κίνητρο και πλαισίωση στους εκπαιδευτικούς».
Όπως παρατηρεί ο Νίκος Θεοδοσίου: «Σε αυτά τα 25 σχεδόν χρόνια του Φεστιβάλ έχουν περάσει χιλιάδες παιδιά. Για κανένα απ’ αυτά δεν έχει ακουστεί να παίρνει αυτό που λέμε ‘τον στραβό δρόμο’, αντίθετα προοδεύουν σε ο,τιδήποτε ασχοληθούν. Γιατί υπάρχει σεβασμός στην προσωπικότητα κάθε παιδιού, χωρίς αυθεντίες που του επιβάλλουν τι να κάνει. Συμμετέχουν σε μαθησιακή μεν διαδικασία, αλλά ευχάριστη σαν παιχνίδι, με τη βούλησή τους.
Τους ανοίγονται ορίζοντες στον κόσμο, γνωρίζονται με παιδιά και δημιουργούς απ’ όλο τον κόσμο, αναμιγνύονται μαζί τους κι αυτό είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Φεστιβάλ. Επίσης δεν βλέπουν μόνο ποιοτικές ταινίες, αλλά μαθαίνουν και να χρησιμοποιούν νέα μέσα δημιουργώντας ένα έργο που μπορεί να είναι το διαβατήριό τους στον κόσμο. Δίνουμε στα παιδιά τη δυνατότητα να αναπτύξουν ικανότητες που έχουν ήδη μέσα τους.
Θυμάμαι ότι παλιότερα μας ‘κατηγορούσαν’ ότι μαζεύαμε τους κακούς μαθητές, που ήθελαν να γλιτώσουν το μάθημα συμμετέχοντας στα εργαστήρια. Αυτοί οι ‘κακοί μαθητές’ ανακαλύπτουν εδώ ότι υπάρχουν τομείς, όπου τα πάνε καλά. Έτσι αποκτούν αυτοπεποίθηση, δεν είναι απορριπτέοι, εκφράζονται και αντιμετωπίζονται, κατά συνέπεια, αλλιώς κι από την κοινωνία».
«Ειδικά τώρα που έχουν τρομερά μηχανήματα στα χέρια τους, με την τεχνολογία από το ίδιο τους το κινητό. Μπαίνοντας στη διαδικασία να κατασκευάσουν το δικό τους έργο, καταλαβαίνουν βέβαια και πώς κατασκευάζονται και τα ψέματα των μεγάλων, που τους έρχονται από την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Οπότε αρχίζουν να γίνονται σκεπτόμενοι πολίτες. Πρωτίστως λοιπόν μας ενδιαφέρει να βγάζουμε από εδώ ενεργούς πολίτες, που βλέπουν τον κόσμο καθαρά και διακρίνουν την αλήθεια πίσω από τα ψέματα».
Όλη αυτή η εβδομάδα είναι γεμάτη με προβολές στην περιοχή του Πύργου και της Αμαλιάδας. Την Τρίτη 7 Δεκεμβρίου στις 18.00 μεταδίδεται διαδικτυακά η εκδήλωση «Βήματα προς την εξάλειψη της κακοποιητικής συμπεριφοράς των ενηλίκων προς τα παιδιά» με αφορμή την ταινία “My Uncle Tudor” της Olga Lucovnicova και με τη συμμετοχή κορυφαίων επιστημόνων, σκηνοθετών, εκπροσώπων του κινήματος #ΜeΤoo και δημοσιογράφων, μεταξύ των οποίων και η Ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου.
Μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου όλες οι ταινίες του φεστιβάλ θα προβάλλονται δωρεάν με εγγραφή στην πλατφόρμα online.olympiafestival.gr. Τον Ιανουάριο 2022 θα προβληθούν στην Ταινιοθήκη οι βραβευμένες ταινίες.
