Kείμενο: Γιώτα Κωνσταντινίδου
E-mail: konstantinidougiota@gmail.com
Η Αλίκη Δουρμάζερ, κοινωνός του σωματικού θεάτρου, επιλέγει τη solo performance για να ακολουθήσει μια μοναχική διαδικασία θεατρικής έρευνας, που θα της εξασφαλίσει βαθύτερο υλικό για την παράσταση. Μοιράζει τη θεατρική της υπόσταση ανάμεσα σε Θεσσαλονίκη και εξωτερικό, όπου διδάσκει τις τεχνικές του Σωματικού θεάτρου.
Αυτή την περίοδο παρουσιάζει την παράσταση Medula στο θέατρο Οlvio, που έχει ήδη κάνει πρεμιέρα στη Γενεύη τον Απρίλιο του 2014 και έχει ολοκληρώσει μια σειρά από εμφανίσεις στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για μια solo performance βασισμένη στη Μήδεια του Ευριπίδη, που επιβεβαιώνει την γοητεία που ασκεί στο πέρασμα των αιώνων το αντιφατικό γυναικείο σύμβολο της Μήδειας. Μια διαδραστική παράσταση που, με οδηγό το σώμα και τη φωνή και σύμμαχο τις μουσικές παρεμβάσεις, μετατρέπουν το μυθικό πρόσωπο της Μήδειας, σε Medula.
ελculture: Δουλεύετε με βάση την τεχνική του σωματικού θεάτρου. Τι ερμηνευτικές δυνατότητες δίνει αυτό το είδος υποκριτικής;
Αλίκη Δουρμάζερ: Στο σωματικό θέατρο ο περφόρμερ προσεγγίζει το θεατρικό χτίσιμο μέσα από την εμπειρική του συνδιαλλαγή, μέσα από τις ψυχοσωματικές συνθήκες που δημιουργεί, μέσα από τη λειτουργική της κίνησης και την επίδραση αυτής στον ίδιο. «Φέρει» νοήματα, αισθήσεις, δονήσεις μέσα του, που στη συνέχεια μεταφέρονται στον θεατή και μετατρέπονται σε νοήματα. Δεν κάνει ψυχολογική ανάλυση του ρόλου, δεν λειτουργεί με γνώμονα την σκέψη, αλλά τη συναίσθηση, την «ενσωμάτωση» (embodiment) της εκάστοτε ψυχοσωματικής διαδρομής του ρόλου, και λειτουργεί παράλληλα και σε γραμμικό και σε κάθετο χρόνο. Ο περφόρμερ δουλεύει με ενέργειες που συνδιαλέγονται μέσα του και ήδη υπάρχουν στο σύστημά του. Τις εντοπίζει και τις παρατηρεί.
Η κίνηση μιλάει άλλοτε σε άμεση σωματική συμβολική γλώσσα και άλλοτε φέρει λεπτότερες και βαθύτερες δονήσεις, που μεταφέρονται εντός του θεατή, και επιδιώκει να μεταμορφώσει το σώμα και τον περιβάλλοντα χώρο και κατ’ επέκταση τον θεατή. Ο λόγος υπάρχει στην παράσταση και έχει την ίδια υπόσταση και σώμα, με την κίνηση.
ελc: Αν κάνουν ένα ταξίδι στο χωροχρόνο η Μήδεια του Ευριπίδη και η δική σας «σωματικοποιημένη» Medula, τι θα αναγνωρίσουν η μία στην άλλη;
Α. Δ.: Η εικόνα αυτή από μόνη της είναι βαθιά ποιητική. Θα κοιταχτούν στα μάτια, θα αισθανθούν τον εσωτερικό τους πυρήνα, θα κάνουν ένα νεύμα και θα προχωρήσουν. Θα δουν ότι βαθιά μέσα τους είναι ίδιες.
ελc: Η Μήδεια είναι μία από τις πλέον αγαπημένες, πολυσκηνοθετημένες και διασκευασμένες τραγωδίες. Τι είναι αυτό που μας εμπνέει τόσο σε αυτό το έργο;
Α. Δ. : Όπως έχω ξαναπεί, η μορφή της Μήδειας λειτουργεί ως ένα σύμβολο που αντιπροσωπεύει το θηλυκό σε διάφορες διαστάσεις. Ταυτόχρονα εκπέμπει και την εξαιρετική δύναμη και την κατάσταση του απόλυτα ευάλωτου. Είναι αληθινή και στα δύο. Είναι βασίλισσα, σύμβολο της μητριαρχικής κοινωνίας, είναι μάγισσα που έχει έντονη διαίσθηση και γνώση των μυστικών της φύσης και της θηλυκής της δύναμης και ταυτόχρονα είναι πληγωμένη ύπαρξη. Φέρει σοφία κρυμμένη μέσω της σωματικής της γνώσης. Αφήνεται απόλυτα στον έρωτα και δίνει όρκους που κρατά με την καρδιά της και όταν προδίδεται από τον «υπολογιστικό» νου του Ιάσονα ο μόνος τρόπος για να ενωθεί με αυτόν που αγαπά, είναι μέσω του πόνου. Τον πληγώνει, έτσι ώστε να γραφεί ανεξίτηλα μέσα του. Δεν είναι μεγάλο ερέθισμα για έμπνευση;
ελc: Είναι αέναη η πάλη του θηλυκού με το αρσενικό στοιχείο στο πρόσωπο της Medula;
Α. Δ. : Πιστεύω πως ναι, διότι η πάλη αυτή είναι και η ίδια διαδικασία ορισμού τους την κάθε στιγμή, είναι μία άρρηκτη συνεχής αλληλοεπίδραση των θηλυκών και αρσενικών ενεργειών και προθέσεων, που στο τέλος φέρνουν την ισορροπία και την κάθαρση.
ελc: Η Θεσσαλονίκη, η γενέτειρά σας, είναι μια πόλη με πολλές θεατρικές ομάδες και θεατρικές σκηνές. Πώς βλέπετε το θεατρικό τοπίο εκεί; Είναι ανοιχτή η πόλη σε θεατρικές αναζητήσεις;
Α. Δ. : Αγαπάω αυτό που νιώθω στη Θεσσαλονίκη. Είναι πράγματι πολύ ανοιχτή σε νέες αναζητήσεις, κι αυτό φαίνεται από τη διαθεσιμότητα του καλλιτεχνικού κόσμου να δημιουργήσει, να κάνει συνεργασίες, να ανοίξει καινούργιους χώρους. Εγώ προσωπικά περικλείομαι από μια ομάδα ανθρώπων που δουλεύει με ανιδιοτέλεια και καθαρή αγάπη, ειλικρινή πρόθεση, αλλά και υψηλό επίπεδο δημιουργικής ικανότητας.
ελc : Μοιράζετε τη ζωή σας ανάμεσα στη Θεσσαλονίκη και διάφορες πόλεις του εξωτερικού. Πώς βλέπετε τα θεατρικά πράγματα στην Ελλάδα, σε σχέση με το εξωτερικό;
Α. Δ.: Παρόλο που δουλεύω πολύ συχνά στο εξωτερικό, επιστρέφω πάντα στην Ελλάδα. Αυτό που ανακαλύπτω, και χαίρομαι που έχω την ευκαιρία να το πω, είναι το εξής. Από τη μία, έχουμε ακόμα να μάθουμε την σωστότερη και πιο συνεπή οργάνωση, να είμαστε πιο ταπεινοί – πχ. στη Νέα Υόρκη το επίπεδο των καλλιτεχνών είναι, ως επί το πλείστον, άριστο, παρ’ όλα αυτά το αντιμετωπίζουν ως δεδομένο και με απλότητα – και να χειριζόμαστε με σεβασμό τον κάθε επαγγελματία καλλιτέχνη κάθε ηλικίας. Αλλά έχουμε ένα στοιχείο που είναι μοναδικό και πολύτιμο: μια εσωτερική φωτιά, σπίθα, πάθος, ένστικτο και χαρά. Οι μαθητές μου στην Ελλάδα είναι αναλογικά οι καλύτεροι σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες χώρες που έχω δουλέψει. Γιατί έχουν μια έντονα αφυπνισμένη αντίληψη, την διαισθητική νοημοσύνη, που θεωρώ ότι είναι πολύτιμη για κάθε περφόρμερ, ηθοποιό. Επίσης, στην Ελλάδα υπάρχει η μεγάλη ευκαιρία να δραστηριοποιηθεί κάποιος και ερασιτεχνικά, υπάρχουν γύρω πάρα πολλές επιλογές, κάτι που στο εξωτερικό δεν ισχύει σε τέτοιο βαθμό. Στο εξωτερικό υπάρχει μεγάλη οικονομική στήριξη από το κράτος και άριστη οργάνωση, αλλά το υλικό δεν είναι τόσο πολύπλευρο και πολυσύνθετο όσο στην Ελλάδα. Αν όλο αυτό στηριχτεί με την απαραίτητη οικονομική έμπνευση, τότε θα έχουμε εξαιρετικά αποτελέσματα. Υπάρχει η διάθεση εδώ να ξεκινήσεις κάτι, έστω σε ένα πρώτο στάδιο, που θα σου δώσει την εμπειρία έτσι ώστε να μάθεις καλυτέρα στη συνέχεια.
ελc: Η πρεμιέρα της παράστασης πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη. Το ευρωπαϊκό κοινό πώς υποδέχτηκε τη Medula;
Α. Δ.: Η παράσταση είχε πολύ καλή αποδοχή. Κάποιοι ήταν σε κατάσταση μικρού σοκ μετά, λόγω της εμπειρίας τους. Ήταν πολύ ενδιαφέρον να δω πως το έργο επικοινώνησε βαθιά σε αυτούς που ήταν ανοιχτοί, ενώ δεν είχαν κατανόηση της γλώσσας, γιατί «μίλησε» μέσα τους μέσω της εμπειρίας του σώματος και του ήχου. Τότε κατάλαβα ότι το έργο μιλάει σε οικουμενική γλώσσα.
ελc: Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση ή δυσκολία στη «σωματικοποίηση» της Μήδειας – Medula;
Α. Δ.: Η μεγαλύτερη πρόκληση στην παράσταση και σε κάθε σόλο δουλειά είναι η πειθαρχία, η πιστή και συνεχής επιδίωξη για όλο και βαθύτερο υλικό. Ένα μεγάλο μέρος του αρχικού υλικού δεν το έχω χρησιμοποιήσει καθόλου. Μετά από την έρευνα, την «εξόρυξη» του υλικού, έρχεται η προσεκτική επιλογή. Το σόλο είναι μια μοναχική διαδικασία σε όλη την πορεία του. Το εργαλείο μου: «ψάξε να βρεις την ευχαρίστηση σε κάθε βήμα της πορείας, ακόμα και σε αυτό που δυσκολεύει. Κάντο ενδιαφέρον για σένα.»
—
Info: Η solo θεατρική performance «MEDuLA» με την Αλίκη Δουρμάζερ, συνεχίζεται στο θέατρο Olvio για λίγες παραστάσεις
—
Φωτογραφίες άρθρου από την παράσταση
