Ο μύθος της Εύας Palmer Σικελιανού μέσα από μια πρωτότυπη δραματουργία βασισμένη στις βιογραφίες, τις επιστολές και τα δημοσιεύματα της εποχής για την Αμερικανίδα που αμφισβήτησε τους έμφυλους ρόλους, σπούδασε βυζαντινή μουσική, έμαθε να υφαίνει και έγινε η πρώτη γυναίκα που σκηνοθέτησε παράσταση αρχαίου δράματος σε αρχαίο θέατρο. Μια παρτιτούρα για μια τελετουργία που γεφυρώνει την αποικιοκρατία με τον αντιφασισμό.
Το βιβλίο «αγωνία ιερή. θραύσματα της Εύας Palmer Σικελιανού» κυκλοφόρησε από την Κάπα Εκδοτική και «ανακτά ένα παρελθόν που ποτέ δεν υπήρξε για να υπαινιχθεί ένα μέλλον που ποτέ δεν θα υπάρξει». Ένας αργαλειός που υφαίνει τον χρόνο.
«Η Εύα έζησε μετατρέποντας τη σωματική της μηχανή σε εργαλείο, προϊόν και διαφήμιση της δουλειάς της ― ενόσω καταδίκαζε τη βιομηχανοποίηση της μόδας. στον αιώνα της Εύας, μεγάλη αφήγηση και ιδεολογία εναλλάσσονται με τον υλισμό διαλεκτικά ως δίδυμες σπείρες. μπορεί η κριτική για τις στιγμές που ανέχτηκε και αναπαρήγαγε ιδεοληψίες να συμπορευτεί με το δέος για τον ανωφερή πανικό; ένα διηπειρωτικό οδοιπορικό που ξηλώνει το υφαντό από διαφορετική, κάθε φορά, πτυχή. σήμερα η επείγουσα εκκρεμότητα αποτελεί υλικό παλμερικό: αμερικανική ηγεμονία, υπερτουρισμός που συνθλίβει τις εργάτριες, διευρυνόμενη ανισότητα και νεοφασιστικές κυβερνήσεις. στον αιώνα μετά τον αιώνα της Εύας, το ενικό υποκείμενο αφηγείται την αντιδιαμετρική προς τον εαυτό του [προ]ιστορία για να αναδομηθεί ως άρνηση της άρνησής του».
Θεατρική παράσταση στο Ηραίο Περαχώρας
Στις 29 και τις 30 Σεπτεμβρίου, στο Ηραίο Περαχώρας, ο Κωνσταντίνος Αβράμης και η Ελένη Νιωτάκη παρουσιάζουν την ιστορία μιας ιδιοσυγκρασιακής καλλιτέχνιδας που αφιέρωσε τη ζωή της σε ένα άπιαστο όνειρο, τον ιερό πανικό. Ερωτεύεται σαν τη Σαπφώ. Έρχεται στην Ελλάδα. Παντρεύεται τον Άγγελο Σικελιανό. Υφαίνει. Σπουδάζει βυζαντινή μουσική. Αντιστέκεται στη βιομηχανοποίηση της κοινωνίας. Οραματίζεται και διοργανώνει τις Δελφικές Εορτές. Σκηνοθετεί τον Προμηθέα Δεσμώτη και τις Ικέτιδες. Αντιστέκεται στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και ηττάται.
Η παράσταση που διακρίθηκε στο Adapt Festival τον περασμένο Ιούνιο και προκάλεσε αίσθηση στο νησί που αγάπησε η Εύα, τη Λευκάδα, παρουσιάζεται στον αρχαιολογικό χώρο του Ηραίου Περαχώρας. Ο αρχαίος ναός που συνδέεται με τον μύθο της Μήδειας και αποτελεί τον τελετουργικό δεσμό της γης με τη θάλασσα συνδιαλέγεται με την ιστορία της Αμερικανίδας καλλιτέχνιδας.
Η ιστορία της «ιέρειας των Δελφών», της γυναίκας που θέλησε να γεφυρώσει την αρχαιότητα με το μέλλον και τον αντιφασισμό με την αποικιοκρατία, θα παρουσιαστεί για δύο μονάχα παραστάσεις με φυσικό φως και για περιορισμένο αριθμό θεατών στη Δυτική Αυλή.
Σκηνοθετικό σημείωμα
«Ο μύθος της Εύας Palmer Σικελιανού με συγκίνησε και με συγκινεί βαθύτατα χάρη στις ρωγμές που αφήνει να χάσκουν αγεφύρωτες. Φέρει ένα σαπφικό παρελθόν, αλλά αυτολογοκρίνεται και το αποκρύπτει όταν αφηγείται τη ζωή της.
Αντιλαμβάνεται την Ελλάδα ως θύμα του δυτικού ιμπεριαλισμού, αλλά δεν καταγγέλλει τα φασιστικά ξεσπάσματα του Άγγελου Σικελιανού. Στα λευκαδίτικα την αποκαλούν «ζόρκα» και την περιφρονούν. Στην Αμερική θεωρούν πως σπατάλησε την περιουσία της για ένα άπιαστο όνειρο.
Πόσες αντιφάσεις, πόσες ιδιοτροπίες και πόσο μόχθο κρύβει η τουριστικοποίηση, η αποκρυστάλλωση ενός προσώπου ως μιας γραφικής, απλοϊκής φιγούρας; Από την στιγμή που η Ελένη, η ηθοποιός, μου πρότεινε να ασχοληθούμε με τη ζωή της Εύας, αισθάνθηκα πως μία κριτική των ατοπημάτων της θα παρέμενε ρηχή, εύκολη· ένας ύμνος στο όραμά της θα ήταν ανέντιμος, ανήθικος.
Μπορούμε να βουτήξουμε στην τελετουργική καρδιά της “ιερής αγωνίας” της, όπως την έψαξε για τριάντα χρόνια στα χορικά του Αισχύλου, και ―ταυτόχρονα― να επικρίνουμε τα ηθικά και πολιτικά της σφάλματα; Δουλέψαμε εξ αρχής ταυτόχρονα: [1] μια παράσταση―τελετουργία που διαστέλλει τον χρόνο και [2] μια επιτέλεση―καταγγελία που κοινωνεί τις πολιτικές μας ανησυχίες. Αυτό το δίπολο είναι το διπλούν στοίχημα της ηθοποιού και του χορού που φιλοδοξούν να αφηγηθούν την ιστορία της Εύας Palmer Σικελιανού στον χώρο που συνδέει την αρχαιότητα με τη θάλασσα των μελλούμενων.»
Ελένη Νιωτάκη
Γεννήθηκε το 1995 στην Αθήνα. σπούδασε στο τμήμα φιλολογίας της φιλοσοφικής σχολής του ΕΚΠΑ (2021) και στην ανώτερη δραματική σχολή Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν (2022). Υπήρξε μέλος του θεατρικού ομίλου των Αρσακείων Σχολείων (2001-2013), καθώς και της θεατρικής ομάδας ΔρΥς του ΕΚΠΑ (2013-2019). Έχει παρακολουθήσει σεμινάριο emotional training βασισμένο στο σύστημα Στανισλάφσκι και τη Μέθοδο Στράσμπεργκ (2017) και το διεθνές εργαστήριο «η μέθοδος του Θεόδωρου Τερζόπουλου» (2022). Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες παραστάσεις (Η φαλακρή τραγουδίστρια, Τρωάδες, Άμλετ, Εντελώς αναξιοπρεπές, Ποιος ανακάλυψε την Αμερική; κ.ά.), ενώ έχει συνεργαστεί με την Μαριάννα Κάλμπαρη και τον Σταμάτη Κραουνάκη (Εκκλησιάζουσες, 2022), τον Θοδωρή Βουτσικάκη και την Λίνα Νικολακοπούλου (Στην οδό Φρυνίχου… ξανά, 2023).
Κωνσταντίνος Αβράμης
Γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εκπονεί εργασία με αντικείμενο τη σύζευξη τελετουργικού θεάτρου και πολιτικής δραματουργίας στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού comparative dramaturgy & performance research (φρανκφούρτη/ελσίνκι).
Υπήρξε μέλος της ομάδας ΔρΥς και έχει ασχοληθεί με το stand up comedy, τη θεατρική γραφή (ίδρυμα μιχάλης κακογιάννης, θέατρο πορεία), την υποκριτική (μέθοδος θεόδωρου τερζόπουλου) και τη δραματουργία (Φεστιβάλ Αθηνών―Επιδαύρου, πρόγραμμα πάροδος). Αποτελεί ιδρυτικό μέλος της ομάδας Θέατρο Πρόταση, με την οποία έχει συντονίσει εργαστήρια δραματουργίας και συνεργάζεται ως δραματουργός (Ευαγγελισμός της Κασσάνδρας), συγγραφέας (Noigandres. ιστορίες σεξισμένης παιδικότητας) και διασκευαστής (Μηχανή Kafka).
