Με αφορμή το Λογοτεχνικό Έτος Άλκης Ζέη και τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή της πέντε εμβληματικά έργα της που αναγνώστες όλων των ηλικιών έχουν ξεχωρίσει και αγαπήσει στο πέρασμα των χρόνων, κυκλοφορούν σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων. Πρόκειται για επετειακές εκδόσεις με σκληρό εξώφυλλο, κουβερτούρα, πρόλογο από σημαίνουσες προσωπικότητες του χώρου του βιβλίου και σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων.
Ξαναδιαβάζοντας τα βιβλία της Άλκης Ζέη ανακαλύπτουμε διαρκώς νέες πτυχές και στοιχεία που πιθανώς είχαμε προσπεράσει στο παρελθόν.
Το καπλάνι της βιτρίνας
Το πρώτο βιβλίο με το οποίο συστήθηκε στους αναγνώστες η Άλκη Ζέη τη δεκαετία του ’60 ξεκινώντας την πορεία της στα ελληνικά γράμματα. Μεταξύ των πολλών διακρίσεων που έχει λάβει το μυθιστόρημα είναι και το Βραβείο Άντερσεν (2007), ενώ έχει μεταφραστεί σε 22 γλώσσες.
«Τι έχει αυτό το βιβλίο που καθιερώθηκε παγκοσμίως ως ένα από τα κορυφαία βιβλία για παιδιά καθιερώνοντας και τη συγγραφέα του ως πρωτοπόρο στην ιστορία της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας; Ήταν εντελώς διαφορετικό απ’ ό,τι γραφόταν εκείνη την εποχή για παιδιά!
Η Άλκη Ζέη παραβίασε και κατέρριψε με ”Το καπλάνι» πολλά στεγανά, και πρώτα απ’ όλα τον μύθο και την άποψη ότι τα κοινωνικά και πολιτικά που συμβαίνουν στον κόσμο ξεπερνούν την αντίληψη των παιδιών. Δεν έκανε λοιπόν μια τομή, όπως δηλώνει συχνά, αλλά πολλές, προάγοντας, μαζί με άλλους συγγραφείς που ακολούθησαν μετέπειτα, το κοινωνικό μυθιστόρημα για παιδιά». – Από τον πρόλογο της Μαρίζας Ντεκάστρο.
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου
Το δεύτερο μυθιστόρημα που έγραψε η Άλκη Ζέη. Με την πένα της και μέσα από τα μάτια ενός παιδιού στο κατώφλι της εφηβείας γνώρισε στα παιδιά των επόμενων γενεών την εποχή του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και της ελληνικής Αντίστασης.
«Επειδή είναι αλήθεια, μέσα από την ιστορία του Πέτρου, και τις ιστορίες των μικρών και των μεγάλων που τον περιστοιχίζουν, η συγγραφέας μάς καλεί να ζήσουμε κι εμείς μια από τις πιο μαύρες αλλά και τόσο σημαντικές περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Κι έτσι χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, οικειοποιούμαστε την Ιστορία· η Ιστορία δεν είναι πια μάχες ή ονόματα που πρέπει ν’ απομνημονεύσουμε αλλά η καθημερινότητα αυτών των αληθινών επινοημένων ανθρώπων που τους νιώθουμε ως ανθρώπους δικούς μας· κι έτσι μέσα από αυτούς και τις δικές τους καθημερινές ιστορίες βιώνουμε με τρόπο λογοτεχνικό την Ιστορία». – Από τον πρόλογο της Αγγελικής Δαρλάση.
Ένα παιδί από το πουθενά
Το τελευταίο μυθιστόρημα για παιδιά που εκδόθηκε όσο ζούσε η σπουδαία συγγραφέας. Με την αξεπέραστη ευφυΐα και ικανότητά της να πιάνει τον σφυγμό της εποχής, αφηγείται την περιπέτεια του να μεγαλώνεις σήμερα.
«Έχω διαβάσει και ξαναδιαβάσει όλα της τα βιβλία. Είναι από τους συγγραφείς που έχουν γράψει πολλά, τέτοιοι υπάρχουν πολλοί, αλλά κανείς δεν έχει κερδίσει την προσοχή τόσων γενεών. Κι επίσης, κανείς στην ηλικία που ήταν η Άλκη όταν έγραψε το ”Ένα παιδί από το πουθενά” –στη δέκατη δεκαετία της ζωής της– δεν έγραψε με τόση ζωντάνια και απλότητα ένα βιβλίο για παιδιά. Διαβάζεται κι από μεγάλους, όπως διαβάζονται όλα της τα βιβλία» – Από τον πρόλογο της Ελένης Μπούρα.
Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο
Μέσα από την εμπειρία της ζωής της, η Άλκη Ζέη γράφει για τις νέες γενιές παραδίδοντας μαθήματα Ιστορίας. Αφηγείται την ιστορία ενός λαού σαν τις παραδοσιακές γιαγιάδες, που αναλάμβαναν επί αιώνες τη διδαχή των παιδιών στην Ιστορία μέσα από λαϊκές αφηγήσεις και προσωπικά βιώματα.
«Η συγγραφέας κινήθηκε με δικαιοσύνη και σεβασμό ανάμεσα στις σκοτεινές και τις φωτεινές περιοχές της μνήμης και μας έδωσε ένα όμορφο αφήγημα που δεν μας τέρπει απλά, αλλά μας εμψυχώνει και μας δίνει τις αφορμές για να σκεφτούμε πάνω στην ιστορία, αλλά και την προσωπική ευθύνη. Ο δρόμος που παίρνει ο καθένας μας δημιουργείται από έναν περίπλοκο συνδυασμό τυχαίων γεγονότων αλλά και κρίσιμων επιλογών. Και για αυτές τις επιλογές που η Άλκη Ζέη πήρε με “ανοιχτά τα μάτια της ψυχής” δεν μετανιώνει ούτε στιγμή. Αυτό είναι το δικό της “μέγιστον μάθημα” που μας το προσφέρει με το σύνολο του έργου της, και πιο πολύ με την αυτοβιογραφία της». – Από τον πρόλογο της Χριστίνας Ντουνιά.
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα
Στο πρώτο βιβλίο της για ενήλικες συνθέτει το ψηφιδωτό της σημαντικότερης τριακονταετίας (’40-’70) της Ελλάδας, ξύνοντας παλιές και νεότερες πληγές που άφησαν ανεξίτηλα σημάδια σε ψυχές και σώματα. Ένα μεγαλόπνευστο μυθιστόρημα που αποτελεί τομή για τη νεότερη πεζογραφία μας.
«Το ισχυρό όπλο της Ζέη είναι εν προκειμένω το χιούμορ: ακόμα και οι πιο δύσκολες καταστάσεις, ακόμα και τα πλέον οδυνηρά επεισόδια από τη ζωή τη δική της και των άλλων, φτάνουν στο τυπωμένο χαρτί φιλτραρισμένα από το χιούμορ με το οποίο αποδίδει τις ατέλειωτες περιπέτειες των πρωταγωνιστών της χωρίς να καταλήγει ποτέ στην ειρωνεία ή τον σαρκασμό. Το χιούμορ είναι ο τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας καταφέρνει να λυτρωθεί από τη σκοτεινιά και τα πολλαπλά αδιέξοδα της πολιτικής εξορίας, υποδεικνύοντας εκ παραλλήλου τις πικρές διαψεύσεις (αν όχι και οικτρές απογοητεύσεις) που γνώρισαν οι άνθρωποι της γενιάς της: άνθρωποι που δεν έπαψαν να αγωνίζονται για τα πολιτικά τους ιδανικά, ακόμα κι όταν ολόκληρος ο κόσμος κατέρρεε τριγύρω τους». – Από τον πρόλογο του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου.
